چگونگی استفاده از معماری شهری برای جلوگیری از حملات تروریستی

در مقابل استادیوم ویژه امارات برای باشگاه فوتبال آرسنال در لندن‌ می‌توانیم علامتی متشکل از حروف بزرگ را به زبان انگلیسی مشاهده کنیم که کلمه آرسنال Arsenal را تشکیل می دهد، این حروف در مقابل ورودی استادیوم قرار دارد، و به این معنی است که با ورود به ورزشگاه، شصت هزار هوادار مقابل این علامت عبور می کنند. این علامت و میدان پشت آن نقطه تجمع هواداران آرسنال است که به آنها گانرز می گویند، زیرا این باشگاه گانرز به معنای توپچی‌ها نامیده می شود.

اما در حقیقت، هدف از این علامت نه تنها افتخار نام باشگاه و تشویق آن بلکه محافظت از هواداران است، زیرا می‌توان گفت این مکان در مقابل حمله تروریستی با استفاده از وسیله نقلیه بسیار آسیب پذیر است زیرا دانستن ساعت تجمع هواداران از سوی تروریستها آسان است و هواداران هنگام ورود به ورزشگاه مجبورند با پای پیاده از اینجا عبور کنند. این علامت از هواداران محافظت می کند و مردم را از خطر حمله تروریستی به روشی که خوشحالی آنها از بین نرود، دور نگه می دارد، بنابراین می توان گفت این علامت مثال خوبی برای چگونگی استفاده از طراحی برای زیباسازی فضاهای عمومی و در عین حال محافظت از مردم است.

انگلیس شاهد بسیاری از اقدامات تروریستی از جمله انفجار سال ۱۹۹۶ در منچستر، حمله با استفاده از خمپاره در لندن سال ۱۹۹۱ و بمب گذاری در لندن در سال ۱۹۸۲ بوده است. این کشور شاهد بسیاری از حملات تروریستی توسط ارتش جمهوریخواه ایرلندی در دهه هشتاد و نود قرن گذشته بود.

اما پاسخ مقامات انگلیسی به این حملات تروریستی بسیار محکم بود، آنها آنچه را که به عنوان حلقه فولادی در لندن معروف شد ایجاد کردند. این یک مرکز امنیتی و نظارتی متشکل از معابر و پاسگاه ها و فاصله بین ماشین ها، پیاده روها، ساختمان ها و بسیاری از دوربین های متصل به سیستم مداربسته تلویزیونی بو و قوانینی سختگیرانه برای کنترل سرعت خودروها وضع شد، اگرچه این اقدامات بی فایده بود و حسّ ترس را به شهروندان القا می کرد اما از نظر مقامات برای حفظ امنیت لازم بودند.

حلقه آهنین لندن

سؤال این‌ است که چگونه می توانیم بدون ترساندن همزمان شهروندان امنیت را حفظ کنیم؟ جواب: طراحی معماری شهرها. طراحان شهر مانند مسئولان تیم آرسنال که قبلاً در مورد آنها صحبت کردیم، به دنبال راه هایی برای ایمن سازی ساکنان شهر هستند، اما آنها در تلاشند این کار را به روش های خلاقانه انجام دهند که در عین حال ظاهر شهر را بهبود بخشد، به طوری که ساکنان احساس نکنند که در یک منطقه جنگی زندگی می کنند.

حملات تروریستی که در دهه هشتاد و نود قرن بیستم اتفاق افتاد، مانند انفجارهای انجام شده توسط ارتش جمهوریخواه ایرلند، بمباران ساختمان تجارت جهانی در نیویورک با استفاده از یک بمب کامیون در سال ۱۹۹۳ و بمب گذاری های تروریستی که شهر اوکلاهما شاهد آن بود ، همه چیز را تغییر داد و طراحان این شهر مجبور بودند که احتمال حملات تروریستی را در طراحی های خود لحاظ کنند، اما نه طرح هایی که مثل حلقه فولادی مشخص و ترسناک باشد.

در سال ۲۰۰۵، دیواری در اطراف بنای واشنگتن نصب شد تا از نزدیک شدن کامیون ها جلوگیری شود سطل زباله های فلزی که در ایستگاه های مترو یا خیابان های شهر در چند کشور یافت می شدند حذف شدند و به جای آن سطل زباله های غیرفلزی را جایگزین کردند که در صورت انفجار به ترکش های ریز خطرناک تبدیل نشوند.

اما اوضاع تغییر کرده است و شهرها با چالش های مختلفی روبه رو هستند و این واقعیتی است که هر روز در خبرنامه ها مشاهده می کنیم اخیراً حملات تروریستی زیادی نظیر حمله تروریستی در پاریس ۲۰۱۵ و حمله تروریستی ۲۰۱۷ در لاس وگاس رخ داده است علاوه بر این حمله تروریستی در شهر کریستچرچ در نیوزلند در سال ۲۰۱۹ رخ داد و تروریست ها در این سه حمله تروریستی با استفاده از سلاح گرم و نه بمب کار خود را انجام دادند.

انفجار معروف اوکلاهاما ۱۹۹۵ میلادی 

حملات تروریستی با استفاده از سلاح های سنگین علیه مردم به یک واقعیت ثابت در دنیای معاصر ما تبدیل شده است. فرانسه طی چند سال گذشته شاهد چندین حمله مشابه بوده است؛ بنابراین پنل های شیشه ای ضد گلوله را در مجاورت پایگاه برج ایفل نصب کرده است. تکنولوژی دیگری که توسط طراحان برای محافظت از اماکن عمومی استفاده می شود ، ایجاد اختناق (سوفوکیشن) است.

نقاط خفگی فضاهای باریکی است که از آنجا می توانید وارد شوید یا آنجا را ترک کنید و به همین ترتیب امکان نظارت بر ورودی ها با استفاده از دوربین های نظارت آسان می شود و  مأموران پلیس در محل مجاز به نظارت بر ورود افراد در محل می باشند، اما نیازی نیست این نقاط خشن و ترسناک باشند، بلکه با ورودی های زیبا و رنگارنگ می توان زیبایی های این مکان را افزایش داد.

در چند سال گذشته نیز حملات تروریستی دیگری رخ داده است که به جای انفجار یا تیراندازی، مهاجم با یک وسیله نقلیه جمعیت را فراری داده است، مثل آنچه که در مراسم جشن ساکنان توکیو در سال نو در اولین روز سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد و همانطور که در سال ۲۰۱۶ در شهر نیس و در سال ۲۰۱۷ در نیویورک اتفاق افتاد. در نتیجه این حملات، شهرها مجدداً سعی در یافتن تدابیری برای حفظ ایمنی بیشتر در مناطق عابر پیاده دارند. برای مثال، شهرداری نیویورک در حال حاضر بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای نصب ستون های فلزی کوتاه تر یا موارد مشابه در شلوغ ترین مکان های عمومی مانند بزرگراه غربی، میدان تایم، میدان هارولد و مجسمه آزادی هزینه کرده است.

منطقه احاطه شده مجسمه آزادی بسیار باز به نظر می رسد، اما در واقع این فضا با استفاده از ستون های فلزی کوتاه و مانند آن محکم بسته شده است، که محافظت بسیار خوبی را برای جلوگیری از حمله با استفاده از وسیله نقلیه را فراهم می کند و اقدامات مشابهی در سراسر جهان انجام شده است. در برخی مناطق فقط اتومبیل های خودران امکان تردّد دارند، در حالی که برخی خواستار ممنوعیّت ورود هرگونه وسیله نقلیه به مکان های پر از رهگذر و عابر پیاده مانند Flatrion نیویورک هستند.

یکی از نمونه‌های جالب در کنار هم قرار گرفتن امنیت و زیبایی

با استفاده از صندلی چوبی، درخت و باغچه نیز جاهایی شبیه پارک درست شده اند که هدف از این پارک ها مثل علامت باشگاه آرسنال حفاظت از جان عابران است تا جلوی حملات تروریستی با ماشین گرفته شود، درخت و صندلی چوبی جزئی از راه حل های زیبا برای جلوگیری از حملات احتمالی هستند.

به عنوان مثال، مقامات واشنگتن دی سی در حال طراحی مجدد محله چینی ها در این شهر هستند تا از حملات تروریستی با استفاده از وسایل نقلیه جلوگیری کنند، اما به جای قرار دادن ستون های فلزی کوتاه که شهر را در شرایط جنگی نشان می دهد، از صندلی ها و درختان چوبی برای رسیدن به این هدف استفاده می کنند، تا امنیت و زیبایی را در کنار هم داشته باشند.

پروژه‌ی نگهداری و مراقبت از وال ستريت که شرکت‌های Rogers Partners Architects وUrban Designers آن را انجام داده اند

اما علاوه بر حملات تروریستی با استفاده از وسایل نقلیه، مقامات باید با حملات بمبگذاری تروریستی مقابله کنند؛ بسیاری از شهرهای جهان شاهد بمب گذاری های انتحاری مانند حمله انتحاری در موگادیشو در سال ۲۰۱۷، حمله انتحاری در منچستر در سال ۲۰۱۷ و حمله انتحاری شهر ولگوگراد روسیه در سال ۲۰۱۳ بوده اند. برای مقابله با حملات انفجاری تروریستی، مسئولان برنامه ریزی معماری شهر لندن به همان ایده اتکا کردند که در اواخر قرن گذشته به آن پناه بردند؛ آنها شروع به برنامه ریزی برای ایجاد حلقه آهنی جدید در لندن کردند که متشکل از ستون های فلزی کوتاه، موانع ایست بازرسی، موانع ضد خودرو و ...بود. احتمال می رود این پروژه در سال ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ با هدف محافظت از آسمان خراش ها در سطح شهر به پایان رسیده باشد.

استفاده از موانع برای کند نمودن حرکت اتومبیل‌ها برای جلوگیری از حملات تروریستی با اتومبیل