شوره سر
پوست انسان در خارجی ترین سطح خود به علت داشتن کراتین مدام در حال بازسازی سلولی است و این بدین معنی است که در تماس مداوم با فضای اطراف کرار پوست خارجی (اپیدرم) در لایه بیرونی از بین میروند و احتیاج به جایگزینی دارند. این بازسازی در تمام سطح بدن وجود دارد ولی زمانی که در اسکالپ سر به دلیلی این روند مرگ سلولی فزونی پیدا کند به شکل ذرات قابل دیدن یا به اصطلاح شوره سر پدید می آید.
اگرچه شوره سر، مسری نبوده و معمولاً مشکلی جدی نیست ولی می تواند سبب ناراحتی شخص شود. همچنین درمان شوره سر نیز اندکی سخت است. خبر خوب این که شوره سر، قابل کنترل بوده و در موارد معتدل و معمول درمان و کنترل آن فقط با شامپوی ضدشوره و شستن روزانه و ملایم سر و همینطور استفاده از برس می باشد. برای درمان انواع شدیدتر شوره سر احتیاج به استفاده از شامپو های درمانی می باشد.
انواع شوره سر
شوره سر به دو شکل خشک یا چرب بروز می کند که در ادامه آن ها را شرح میدهیم:
۱. شورهٔ خشک:
این دست از شوره ها قابل دیدن و به شکل لایه هایی از پوست سر می باشند. سفید، مسطح و به آسانی جدا شونده هستند. اکثر افرادی که به این نوع شوره سر دچار می شوند موهای خشکی دارند. در اکثر موارد باعث خارش آزار دهنده ای میشوند و خاراندن آن، روند افزایش و تکثیرشان را تندتر می کند. همچنین خارش آنها سبب ملتهب شدن پوست سر و تلاش بیشتر پوست برای نوسازی و در نتیجه افزایش شوره سر می شود.
۲. شورهٔ چرب:
در این نوع شوره سر، ذرات، کوچکتر، گردتر و کمی زرد رنگ هستند. به صورت ذرات چربی به پوست سر چسبیده و جدا کردن آنها سخت تر و سبب زخم شدن می شود. باعث حس خارش زیادی میشوند و اکثراً نشانی از ریزش مو می باشند و با توجه به این نکته از خارش سر در شوره چرب باید اکیداً خودداری شود.
دلایل ایجاد شوره سر
قبل از این که به سراغ درمان شوره سر برویم، بهتر است علل ایجاد آنرا بشناسیم.
- کم شستن موها:
یکی از علل پیدایش شوره سر که به تبع آن ریزش مو را نیز بهمراه دارد عدم شستشوی منظم موهاست. این امر سبب می گردد تا روغن و مواد چرب و سلول های پوستی توسط پوست سر ایجاد گردد که در آخر شوره های سر را به دنبال خواهد داشت.
- مخمرهایی شبیه قارچ (مالاسه زیا):
مالاسه زیا که از علل بروز شوره سر است روی کف سر خیلی از افراد بزرگ سال زندگی می کند ولی در بعضی افراد باعث سوزش و خارش پوست سر می شود. همینطور رشد سلول های پوست را بیشتر می کند. در نتیجه، سلول های اضافی پوست می میرند، می ریزند و به صورت پوسته های سفید روی مو یا لباس دیده می شوند. هنوز معلوم نشده است که به چه علت مالاسه زیا باعث تحریک پوست کف سر در برخی افراد می شود.
- پوست خشک:
بیشترِ پوسته پوسته های ناشی از پوست خشک، نسبت به دلایل دیگر بروز شوره سر، کوچک ترند و چربی کمتری دارند. همچنین، قرمزی و التهاب پوست در این مورد کم تر است. در صورتیکه شوره سر شما ناشی از خشکی پوستتان باشد، احتمالاً پوست قسمت های دیگری از بدنتان، مثل پاها و دست هایتان نیز خشک است.
- حساسیت به محصولات مراقبت از مو (درماتیت تماسی):
گاهی، حساسیت به مواد مشخصی در محصولات مراقبت از مو یا رنگ مو میتواند باعث قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر شود. برخی از افراد به بعضی از انواع شامپو و یا سایر محصولات مراقبت از پوست و مو حساسیت داشته و پوستشان به آن واکنش نشان می دهد. در ضمن شستن زیاد سر هم میتواند باعث ابتلای شخص به شوره سر می شود.
- پوست چرب و حساس (درماتیت سبوره ای):
این اختلال، یکی از مرسوم ترین دلایل بروز شوره سر بوده و علائم آن، پوستی قرمز و چرب است که با پوسته های سفید یا زرد پوشیده شده است. درماتیت سبوره ای امکان دارد بر پوست سر و نواحی که در آنها غدد چربی فراوان هستند، اثر بگذارد؛ مثل ابروها، اطراف بینی، پشت گوش ها، استخوان جناغ سینه، کشاله ی ران و گاهی زیر بغل.
- استرس:
اضطراب یکی از علل اصلی بروز شوره سر است. در واقع شوره سر میتواند علامتی از نیاز شما به کسب آرامش بیشتر باشد. استرس میتواند هر گونه بیماری و شرایط پوستی را تشدید کند. استرس تولید چربی را ترغیب می کند که به حضور مخمر و شوره سر بیشتر منجر می شود. همچنين، میتواند فعالیت دستگاه ایمنی بدن را مختل کند و به شعلهور شدن مشکلات پوستی و شوره سر بیشتر منجر شود. اضطراب میتواند باعث یک چرخه خارش شود و بیمار هرچه بیشتر پوست خود را خراش می دهد، شدت خارش هم بیشتر می شود. برای کاهش استرس میتوانید مواردی مثل یوگا، تکنیک های تنفس عمیق و مدیتیشن را مد نظر قرار دهید.
درمان شوره سر
در درمان شوره سر علاوه بر راه حلهای دارویی و استفاده از شامپوهای ویژه ضد شوره (Anti Dandruff) مثل پیریتیون زینک و سلنیوم سولفاید و کتوکنازول میتوان از روشهای مراقبت پوست نیز استفاده نمود.
- جلوگیری از خارش پوست سر
- ماساژ پوست سر و استفاده از فشار پخش شدهٔ دوش آب در زمان شست و شو
- استفاده از آب با گرمای مناسب برای شستشوی سر
- خشکاندن موی سر بدون استفاده از خشک کن و در صورت استفاده با دمای پائین
- بهداشت سر و عوض کردن دائم روکش بالش خواب
- عدم استعمال دخانیات در صورت امکان
- استفاده از شامپوی ملایم و مناسب با توجه به پوست سر (از نظر خشکی یا چرب بودن)
- درمانهای سنّتی شوره سر
طرز صحیح استفاده از شامپوهای ضد شوره
برای شوره سر، شامپوهای ضد شوره را طبق دستورالعمل روی بسته بندی استفاده نمائید. معمولاً کف حاصل از شامپوهای ضد شوره باید ۲ یا ۳ دقیقه باید بر روی موها شما بمانند و بعد موهایتان را آبکشی کنید. حتماً باید در تمام زمان شست و شو چشمان تان کاملاً بسته باشند و در صورتی که شامپوهای ضد شوره وارد چشم تان شد، فورا با آب ولرم زیاد چشم تان را بشوئید.
برای کنترل شوره سر، موهایتان را هفته ای ۱ تا ۳ دفعه با استفاده از شامپوهای ضد شوره و با آب ولرم بشوئید. پس از شست و شو موهایتان را به آرامی و با حوله خشک نموده و از سشوار استفاده نکنید. دوش با آب داغ یا حرارت زیاد سشوار سبب قرمزی، التهاب پوست کف سر شما شده و شوره سرتان (بالاخص شوره سر خشک) را بسیار تشدید می کند.
توجه کنید استفاده از شامپوهای ضد شوره خشک برای درمان شوره سر چرب و بالعکس میتواند مشکل شوره سر شما را تشدید کند و تشخیص نوع شوره و نوع مو و پوست کف سر گاهی دشوار است.
درمان های خانگی شوره سر
برخی از درمان های خانگی شوره سر به شرح زیر است:
۱- تاثیر جوش شیرین در درمان شوره سر:
این ماده اثرات بسیار قوی و مثبتی را بر روی شوره سر دارد. یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را با یک فنجان آب مخلوط کرده و شبیه شامپو از آن استفاده کنید. طی مدت چند روز شاهد معجزه آن خواهید بود. در یک روش دیگر هم میتوانید بعد از مرطوب کردن مو، قدری جوش شیرین به موها بمالید. بعد با آب بشویید. جوش شیرین، قارچ های بیش فعال را که سبب ایجاد شوره سر میشوند کاهش می دهد. احیانا در روزهای اول موها خشک می شود، ولی بعد از چند هفته، پوست سر شروع به تولید روغن طبیعی خواهد کرد که موها را نرم می کند.
۲- فواید ماست برای درمان شوره سر:
ماست، نه تنها ماده بسیار خوبی برای مو و پوست سر شما است بلکه یک راه عالی برای از بین بردن شوره سر نیز می باشد. ماست برای از بین بردن شوره سر، درمانی عالی محسوب می شود. راه و زمان درست اینطور است که ماست را با نوک انگشتانتان به کف سر مالیده و پس از ۱۰- ۱۵ دقیقه به خوبی آبکشی کنید و بعد از آن موهایتان را بر اساس روال طبیعی استحمام بشویید.
۳- درمان شوره سر با سیر:
خاصیت ضدقارچی سیر برای رفع باکتری های ایجادکننده شوره سر خیلی مؤثر است. کافی است چند حبه سیر را له کنید و به پوست سر بمالید. برای پیشگیری از بوی تند، سیر له شده را با اندکی عسل مخلوط کنید و بعد به موها بمالید.
۴- روغن درمانی برای رفع شوره سر:
برای رفع شوره سر، یک روغن ملایم را انتخاب کنید. روغن کودک، یک روغن ملایم در نظر گرفته می شود، چنانچه نتوانستید روغنی ملایم پیدا کنید، از روغن کودک استفاده کنید. روغن را گرم کنید، ولی نه بیش از حد تا سر و انگشتانتان بسوزند. اول، روغن را لمس کنید اگر خوب بود، اندکی روغن در کف دست خود بریزید و آرام ماساژ دهید. فشار زیادی وارد نکنید تا موهایتان دچار ریزش شود، اکنون کمی آب گرم کنید. یک حوله را در آن خیس کنید. حوله باید به اندازه کافی بلند باشد تا پوست و موی شما را بپوشاند. آب اضافی را خارج کنید و موهای خود را با این حوله گرم بپیچانید و اجازه دهید ۲۰ دقیقه بماند. بعد از ۱۵- ۲۰ دقیقه حوله را بردارید و به مدت یک شب بگذارید تا بماند، صبح، موهایتان را شامپو کنید.
۵- درمان شوره سر با لیموترش:
کافی است دو قاشق غذاخوری آبلیمو به پوست سر بمالید و با آب بشویید. بعد یک قاشق مرباخوری آبلیمو را با یک لیوان آب مخلوط کنید و موها را با آن بشویید. این روش را بطور روزانه تکرار کنید تا شوره سر از بین برود. اسیدیته لیمو کمک می کند تا در میزان PH پوست سر تعادل بوجود آید.
۶- آلوئه ورا، روشی مناسب برای درمان شوره سر:
آلوئه ورا، دارای خواص مفید بسیاری است، یک عدد آلوئه ورا را نصفش کنید و ژل چسبنده آنرا در یک ظرف بریزید. پیش از دوش گرفتن از این ژل استفاده کنید چنانچه قادر به پیدا کردن آلوئه ورا خام نیستید، میتوانید از آب آلوئه ورا استفاده کنید. بعد از استفاده از آب آلوئه ورا یا ژل آن، موهایتان را با شامپویی ملایم کاملاً شست و شو دهید تا شوره سر از بین برود.
۷- کاربرد آسپیرین در درمان شوره سر:
آسپرین دارای ماده ای فعال به نام اسید سالیسیلیک است که در اکثر شامپوهای مخصوص شوره وجود دارد. برای کنترل شوره سر، هر بار دو عدد آسپرین پودر شده را به شامپوی خود اضافه کنید و روی سر بمالید. مواد باید به بازه زمانی دو دقیقه روی موها بماند. سپس آنرا با آب شست و شو دهید.
۸- شامپو، نرم کننده عسل برای شوره سر:
در مقایسه با دستورالعملهای فوق، این روش بسیار ساده است و تنها احتیاج به دو عنصر عسل خالص و ارگانیک و آب فیلتر شده دارد. عسل، حاوی ویتامین های A، C و B و همینطور پتاسیم، آهن، کلسیم، فسفر و منیزیم است. اگر شما از ترکیب عسل و آب به پوست سر خود بزنید، می فهمید که این یک درمان واقعی و فوق العاده است.
این مفهوم که، عسل میتواند از شوره سر جلوگیری کند، توسط یک مطالعه انجام شده بر روی ده زن و بیست مرد که در سال ۲۰۰۱ انجام شد، آمده است. این آزمایش نیاز به بیماران مبتلا به درماتیت مزمن دارد تا مخلوطی از ۹۰% عسل و ۱۰% آب در مناطق آسیب دیده، استفاده شود. بعد از یک ماساژ ملایم با عسل برای چند دقیقه و سپس ۳ ساعت اجازه دادند تا بماند؛ بعد از یک هفته، نخستین نتیجه ای که حس شد:خارش فروکش کرد و هفته بعدی، پوسته ها از بین رفته بودند. بیمارانی که این درمان را ادامه دادند، این مشکلشان دیگر برنگشت، با این حال، ۱۰ نفر از ۱۵ بیماری که تکنیک شامپو عسل را متوقف کرده بودند، چهار ماه بعد مشکلشان مجدداً ظاهر شد.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 17
- 4