آشنایی با دلایل خارش پوست و روش پیشگیری از آن

خشک بودن پوست یکی از اصلی ترین دلایل خارش پوست به شمار میرود

خارش پوست

به بیماری خارش پوست، که یک حس آزاردهنده و ناخوشایند ایجاد می کند و شخص مجبور به خاراندن پوست خود میشود پروریت گفته میشود.

دلایل خارش پوست

یکی از شایع ترین شکایاتی که بیماران ناچار می شوند به متخصصین پوست و مو برای کاهش یا درمان آن مراجعه کنند، خارش پوست می باشد. گاهی وقت ها خارش پوست بقدری شدید است که فرد، نمیتواند بخوابد و امکان زندگی عادی برای چنین فردی وجود ندارد. یکی از دلایل خارش مزمن، پوست خشک میباشد و دلیل های زیادی برای خارش مزمن وجود دارد که میتواند در بیماری هایی ریشه داشته باشد که به آن ها اشاره خواهیم کرد:

- پوست خشک:

خشک بودن پوست یکی از اصلی ترین دلایل خارش پوست به شمار میرود که علائم خارجی ار خود نشان نمی دهد. افرادی که سن بالایی دارند، همینطور افردی که سیگار می کشند، افرادی که زیر نور آفتاب، ساعات زیادی را می گذرانند و یا مصرف محصولات آرایشی آن ها زیاد است، همیشه پوست خشکی دارند. ولی عوامل دیگری در خارش پوست موثر است که از آن ها می توان به فصل خشک مثل پائیز و زمستان و همچنین آب و هوای خشک اشاره کرد.

از دیگر علل خارش پوست می توان به سوزش و واکنش های آلرژیکی اشاره کرد

درصورت خشک شدن پوست، زبر و پوسته پوسته می شود ولی نباید روی سطح پوست علایمی از برجستگی یا تورم مشاهده شود. پس چنانچه روی سطح پوست شما، برآمدگی ایجاد شود باید برای خارش پوست به دنبال دلیل دیگری باشید. پوست خشک یکی از علل خارش بدن است، ولی این اتفاق به طورمعمول به صورت دائمی نیست. نخستین روش درمان خارش پوست در پوست خشک اینست که سطح پوست بدن خویش را روزی سه تا چهار مرتبه با کرم و لوسیون های مرغوب آب رسانی و مرطوب کنید. همینطور مدت زمان استحمام خود را کاهش دهید.

- آلرژی:

از دیگر علل خارش پوست می توان به سوزش و واکنش های آلرژیکی اشاره کرد. درصورت تماس مستقیم پوست با یک آلرژن، درماتیت تماسی رخ می دهد. جوش های قرمز، نتیجه ی آلرژی پوستی است که باعث بروز حباب های کوچک یا برآمدگی ها می شود. هنگامی که پوست با آلرژن در تماس باشد، یعنی ماده ای که سیستم ایمنی به آن حمله می کند، پوستتان جوش میزند. اکثراً بین تماس با آلرژن و زمان بروز جوش یک تأخیر زمانی وجود دارد. لمس لباس ها، مواد شیمیایی، حیوانات خانگی، صابون و مواد آرایشی یا مواد مانند مسمومیت غذایی سبب بروز واکنش های آلرژیکی میشود. 

آلرژی نیکل بسیار رایج است. هنگامی که یک فرد در تماس با جواهریست که مقدار کمی نیکل دارد، ممکن است در اثر آن در نقطه تماس پر برآمدگی، پوست قرمز، تورم و خارش پوست را بوجود آورد. یکی از ساده ترین کارها برای فردی که به یک ماده خاص، واکنش آلرژیک دارد اینست که از آن محصول یا ماده استفاده نکند. برای از بین بردن یک جوش می توانید از کرم های غیر تجویزی و یا کرم های پزشکی استفاده کنید. 

خارش پوست بطور ناگهانی بوجود می آید و به آسانی قابل توضیح نیست

- بیماری نخاعی:

اگر وسط پشتتان( بدون جوش یا دانه) بطور مداوم خارش دارد، میتواند نشانه ی نوروپاتی که یکی از علائم عصبانیت است را داشته باشد. پزشکان پیش از ارائه درمان، ابتدا بیماری نخاعی را بعنوان یک علت، محروم می کنند. طبق تحقیقات، بیماری ستون فقرات، چه به دلیل سن یا آسیب، سبب میشود فشار بر عصب وارد شود و در نتیجه آنرا خراب کند، که موجب حس خارش پوست می شود.

خارش پوست نوروپاتی گاهی وقت ها در یک طرف بدن و گاهی اوقات در هر دو طرف  بدن اتفاق میفتد، ولی درصورت عدم درمان  خراش، پرچم قرمز بزرگ است. افرادیکه بیماری اگزما دارند احساس خارش می کنند ولی[ خارش عصبی] با خراش بهبود نمی یابد بلکه اغلب تشدید می شود. گفته ی بعضی از افراد اینست که احساس می کنند حشرات بر روی آن ها می خزند. درصورتی که به بیماری نخاعی یا سایر بیماریها مبتلا شوید، بررای درمان آن می توانید از کرم کپسایسین که از فلفل داغ گرفته شده، استفاده کنید.

- حساسیت پوستی:

زمانی که شخص در تماس با چیزی به آن حساسیت داشته باشد به این نوع از خارش پوست بدن دچار میشود. این ماده حساسیت زا میتواند شامل مواد شیمیایی، رنگ، پشم، عطر و گاهی حساسیت های خوراکی باشد. در  صورت بروز این حالت گاهی تاول و تورم هایی به وجود می آید که درون آن مایع می باشد. علایم خارش پوستی در بسیاری از مواقع، مشابه اگزما هستند. در همه مواقع آلرژی پوستی به راحتی تشخیص داده نمی شوند، زیرا گاهی چند روز پس از تماس عارضه خود را نشان میدهد. حتی در برخی مواقع حساسیت های پوستی به صورت غیرمنتظره به ماده ای ایجاد می شود که شاید سالها از خود هیچ علایمی نشان نداده است و سیستم ایمنی بدن در این موقع تصمیم می گیرد چه کاری انجام دهد. یکی از راههای درمان خانگی حساسیت پوستی، مرطوب کننده های درمانی و پماد های حاوی کورتیکو استروئید است.

- خارش پوست به علت بیماری دیابت:

گاهی اوقات نخستین علائم دیابت، بروز یک مشکل پوستی می باشد. یکی از بیماری های پوستی ناگهانی که دراثر آن دچار خارش دست و پا می شوید،" زانوماتوز" نام دارد. در اثر عدم کنترل درست دیابت این بیماری بروز می دهد و اگر بدرستی مدیریت شود از بین می رود. یکی از دیگر علائم زانوماتوز، خارش بازوها و پاها می باشد. از دیگر نشانه های این بیماری نیز می توان به برجستگی های کوچک و زرد رنگ روی پوست، قرمزی پوست و کلسترول بالا اشاره کرد.

- بیماری سلیاک:

جای زخم و تاول روی بعضی از قسمت های بدن نظیر زانو ها، آرنج ها، کپل ها و یا موی سر، بسیار خارش بیش از حد می شود که خارش پوست این نواحی از بدن نشانه هایی از حساسیت پوستی بیماری سلیاک می باشند. زمانی که شخص مبتلا به سلیاک از میلوتین مصرف کند، سیستم ایمنی مخاطی در روده با تولید نوعی آنتی بادی که ایمونوگلوبولین نام دارد، پاسخ می دهد.

- درماتیت آتوپیک یا اگزما:

وقتی که به اگزما مبتلا شوید، علائمی چون لکه های خشک، پوسته پوسته یا بثورات برآمده را بر روی پوست خود مشاهده می کنید. هنوز علت اگزما مشخص نشده، ولی معمولاً کسی که به اگزما مبتلا شده، خارش پوست شدیدی دارد. کودکانی که سابقه ی آسم یا حساسیت در خانواده ی خود دارند، احتمال ابتلای آن ها به اگزما بیشتر است. حساسیت های غذایی خاص و خاراندن پوست باعث تشدید اگزما میشود.

- خشکی و خارش پوست به علت یائسگی:

اگر یائسه شدید، ممکن است در ظاهر خود متوجه تغییرات ناگهانی شوید، که بعضی از آن ها نظیر پوست خشک، یک ساختار ضروری برای تولید کلاژن، از دست دادن استروژن، منجر به پوست نازک تر و خشن تر به علت کمبود روغن های طبیعی می شود که رطوبت پوستتان را از بین می برد. جوانی خود را با ژل آلوئه ورا یا لوسیون کالنگار حفظ کنید، تا آب در لایه ی بیرونی پوست شما بماندو خشکی و خارش پوست شما کاهش یابد.

با توجه به علت خارش پوست می توانید نسبت به درمان آن اقدام کنید

- درماتیت تماسی:

گاهی اوقات پوست شما در تماس با چیزی واکنش نشان می دهد که به آن دراماتیت تماسی می گویند و تشخیص علت ایجاد این بثورات به بررسی فراوانی نیاز دارد. به طور مثال فلزاتی که در جواهراتتان، لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات پاک کننده وجود دارد ، امکان دارد دلیل ابتلای شما به درماتیت تماسی باشد. پیچک سمی نیز نوعی درماتیت تماسی را بوجود می آورد. یکی از راه‌های درمان درماتیت تماسی اینست که از چیزهایی که احتمال داراد شما را به این بیماری مبتلا کند، بپرهیزد و سپس، بررسی کنید که آیا خارش پوستتان بهتر شده یا نه.

- خارش پوست به علت بیماری جرب:

حشره ای هشت بندپا وجود دارد که به آن" هیره خارشی" می گویند. این حشره علت بروز این بیماری پوستی است. درواقع این حشره ریز در لایه رویی پوستتان فرو میرود و در آن جا شروع به تخم گذاری می کند و درنهایت زخمی ایجاد می کند. یکی از راه‌های شیوع این بیماری، مناطق پرازدحام می باشد؛ جایی که افراد تماس پوست به پوست زیاد و طولانی مدت دارند. در نوزادان و کودکان، خارش دست و پا امری شایع به حساب می آید ، همینطور بیماری جرب موجب خارش پوست تمام بدن یا نواحی خاص مانند مچ دست، آرنج، زیر بغل و بین انگشتان به خصوص در هنگام شب، بروز جوش،  تاول و فلس های کوچک و ایجاد زخم می شود.

- بیماری کلیوی:

بیشتر افرادی که به بیماری کلیوی یا نارسایی مزمن کلیوی مبتلا هستند، در سراسر بدنشان، خارش شدید را تجربه می کنند. در واقع یک مطالعه نشان داد که ۴۲ درصد از بیماران دیالیزی به خارش متوسط تا شدید کلیوی مبتلا بودند. هنوز علت خارش پوست در اثر بیماری کلیه مشخص نشده است، ولی پزشکان براین باورند که با ایجاد سموم در بدن هنگامی که کلیه ها نمیتوانند مواد زاید را از جریان خون حذف کنند، اتفاق می افتد.

-  بیماری پسوریازیس:

 یک بیماری پوستی خود ایمنی که سلول های پوستی در اثر آن، چرخه زندگی خود را سریعتر از حد معمول پیش میگیرند، پسوریازیس نام دارد. یکی از علائم این بیماری اینست که سلول های روی سطح پوست به شکل پوسته پوسته و لکه های قرمز انباشته می شوند. در برخی موارد این علائم به جز خارش پوست، دردناک هم هستند. درمانهای موضعی در برخی مواقع میتواند پوست و علائم آنرا بهبود بخشند ولی اگر این بیماری پیشرفته شود، پزشک به سراغ درمانهای دیگر و از درون بدن یعنی دارو های خوراکی می رود. سلول های ایمنی سطح پوست در دارو های بیولوژیک متوقف می شوند.

-  خارش بدن در دوران بارداری:

خارش پوست در اکثر مواقع بر زنان باردار نقش بسزایی دارد ولی پس از زایمان این مشکل برطرف میشود. در طول دوران بارداری و علت خارش پوست، تعدادی از شرایط پوستی میتواند ایجاد شود که بخشی از آنها نظیر پاپول ها و پلاک ها در حاملگی میباشد که یک بیماری شایع پوستی است و علائم آن خارش پوست، برآمدگی های قرمزو برجسته ای می باشند که در قسمت هایی از بدن مانند ران و شکم خود را نشان می دهند.

زمان مراجعه به دکتر برای خارش پوست

درصورت ابتلا به خارش پوست و مشاهده ی موارد زیر حتماً به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید:

* خارش پوست بطور ناگهانی بوجود می آید و به آسانی قابل توضیح نیست.

* اگر خارش پوست شما به حدی شدید است که از روال روزانه ی خود منحرف می شوید یا نمیتوانید بخوابید باید به پزشک مراجعه کنید.

علایم خارش پوست در بسیاری از مواقع، مشابه اگزما هستند

* اگر خارش پوست با علائمی مثل خستگی شدید، کاهش وزن ، تغییر در عادات دفع یا دفعات دفع ادرار، تب یا قرمزی پوست همراه شود، باید به پزشک متخصص پوست گزارش دهید.

* اگر بیش از دو هفته به خارش پوست مبتلا هستید و با اقدامات خود مراقبتی بهبود نمی یابد، نزد پزشک بروید.

* در صورتی که خارش پوست، تمام بدنتان را تحریک می کند و تحت تأثیر قرار می دهد، باید به پزشک مراجعه کنید.

روش جلوگیری از خارش پوست

با توجه به علت خارش پوست می توانید نسبت به درمان آن اقدام کنید. مصرف بعضی از داروها نظیر پمادها، کرم ها و لوسیون ها به بهبود خارش ناشی از خشکی پوست کمک می کند. امکان دارد درمان واکنش آلرژیک به مصرف آنتی هیستامین یا کورتیکواستروئیدها نیاز داشته باشد. برخی از محصولات، جای زخم را با از بین بردن کنه روی بدن درمان می کنند. بیماری پوستی مانند پسوریازیس یا اگزما در اکثر اوقات به برنامه دقیق تری برای درمان نیاز دارد. انواع خارش پوست باید درمان شود زیرا اگر آن ناحیه از بدن بیش از حد خارانده شود، پوست بیشتر در معرض خطر عفونت قرار می گیرد.

در صورتی که خارش پوست، تمام بدنتان را تحریک می کند ، باید به پزشک مراجعه کنید

گردآوری: بخش سلامت سرپوش