کاهش ۳۰ درصدی مصرف شیر و لبنیات در دو سال اخیر

«زهرا عبداللهی»، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در گفت و گو با ایلنا درباره مصرف شیر و لبنیات در کشور گفت: به طور کلی مصرف شیر و لبنیات در برنامه غذایی ایرانیان همیشه کمتر از مقدار توصیه شده بوده است؛ یعنی مطالعات بررسی مصرف غذایی خانوارهای کشور که توسط انستیتو تحقیقات تغذیه در کشور انجام شده، همیشه نشان داده است که مردم کمتر از مقدار توصیه شده شیر و لبنیات مصرف می‌کنند. 

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: در حال حاضر با توجه به شرایط فعلی و افزایش قیمت شیر و لبنیات این مقدار مصرف بسیار کمتر شده است. مطالعه‌ای که در انستیتو تحقیقات تغذیه در ایام کرونا انجام دادیم، نشان داد که در این وضعیت به دلیل تبعات اقتصادی کرونا و افزایش قیمت مواد غذایی و تورم، میزان مصرف شیر و لبنیات حدود ۳۰ درصد در سفره مردم کمتر شده و یا حذف شده است. 

او افزود: دلیل این مسئله همانطور که گفتم اول به دلیل افزایش قیمت است که در حال حاضر قیمت‌ها بسیار بیشتر شده است و دلیل دوم آگاهی‌های پایین مردم در مورد اهمیت مصرف شیر و لبنیات است. بنابراین آن مقدار که تمایل دارند نوشابه‌های گازدار بخرند، تمایلی برای مصرف شیر وجود ندارد. 

عبداللهی در توضیح اهمیت مصرف کافی شیر و لبنیات گفت: شیر و لبنیات یکی از گروه‌هایی اصلی غذایی است و کارشناسان و متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند همه افراد در هر گروه سنی، روزانه باید حداقل ۲ واحد از گروه شیر و لبنیات مصرف کنند. منظور از یک واحد شیر و لبنیات، یک لیوان شیر و یا به همان اندازه ماست و یا در حدود ۵۰ گرم پنیر است. 

او افزود: شیر و لبنیات مهمترین منبع کلسیم و فسفر است که برای رشد استخوانی و سلامت و استحکام استخوان و دندان برای همه گروه‌های سنی، مخصوصاً در کودکان زیر ۵ سال و نوجوانان که دوره رشد را پشت سر می‌گذارند، لازم است و همینطور از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. کسانی که با کمبود دریافت کلسیم مواجه هستند شانس پوکی استخوان که باعث شکستگی‌های خودبه‌خودی استخوان در آن‌ها می‌شود، بیشتر است. 

عبداللهی گفت: در حال حاضر پوکی استخوان یکی از مشکلات عمده در جامعه ماست و هزینه‌های زیادی را بر بخش بهداشت و درمان تحمیل می‌کند و در حال حاضر با این وضعیت قیمت شیر و لبنیات بسیار افزایش پیدا کرده است و این مشکلات بیشتر خواهد شد. از طرفی مصرف آن در رشد قدی کودکان تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد و برای رشد استخوانهای طولی مهم است. 

او افزود: از طرفی همه مطالعات نشان داده است که در جوامعی که مردم در آن شیر و لبنیات به اندازه کافی می‌خورند، شیوع فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی کمتر است، زیرا کلسیم موجود در این ماده غذایی به کنترل فشار خون و تنظیم آن کمک می‌کند. 

عبداللهی در ارتباط با وضعیت کیفیت شیر و لبنیات تولید شده در کارخانه‌ها گفت: شیر و لبنیات که به صورت صنعتی تولید می‌شوند به این دلیل که دارای مجوز‌های بهداشتی سازمان غذا و دارو هستند و کنترل آن‌ها به صورت منظم پایش و نظارت می‌شود، از نظر پایین آمدن کیفیت شیر مشکلی در ارتباط با آن‌ها وجود ندارد. تا حدودی آگاهی‌های پایین و تبلیغات نادرستی که وجود دارد، مردم را نسبت به مصرف شیرهای پاستوریزه بی‌اعتماد می‌کند و تصور می‌کنند که شیرهای تولید شده به صورت صنعتی کیفیت کافی را ندارند و یا این تصور غلط به وجود می‌آید که شیر‌های فرادما دارای مواد نگهدارنده هستند. 

او افزود: در حالی که اصلا اینگونه نیست و مردم باید بدانند که شیرهایی که فرادما هستند و قابلیت نگهداری طولانی دارند، اتفاقا کیفیت بهتری دارند و علت ماندگاری آن‌ها این است که در شرایط خلا بسته‌بندی می‌شوند و به همین دلیل ماندگاری بالایی دارند. از طرفی تبلیغاتی که برای لبنیات سنتی می‌شود مردم را بیشتر به سمت شیر و لبنیات سنتی سوق می‌دهد. درحالیکه شیری که پاستوریزه شده نباشد، می‌تواند آلودگی‌های مختلف داشته و احتمال بروز تب مالت را بالا ببرد. 

عبداللهی درپاسخ به این سوال که باتوجه برخی پیش بینی‌ها مبنی بر احتمال افزایش ۶۰ درصدی قیمت شیر و لبنیات، چه پیشنهاداتی از سوی دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت برای افزایش مصرف شیر و لبنیات توصیه شده است، گفت: باید برای شیر و لبنیات یارانه تخصیص داده شود که مردم به خصوص دهک‌های درآمدی پایین قادر به خرید و مصرف شیر و لبنیات باشند، در سال‌های گذشته یکی از پیشنهادات و درخواست‌های وزارت بهداشت بوده و هست. اما متاسفانه چندان جدی گرفته نشده و در شرایط فعلی که ممکن است افزایش قیمت شیر و لبنیات در سال‌های آینده تا ۶۰ درصد باشد و حتماً از سفره تعداد بیشتری از مردم حذف می‌شود، در نظر گرفتن یارانه به هر شکلی که می‌تواند یارانه نقدی، بن کارت و غیره باشد، به خصوص برای دهک‌های درآمدی پایین باید عملی شده و اجرا شود.

او با اشاره به طرح شیر مدارس گفت: طرح شیر مدرسه یکی از برنامه‌های مهم و اولویت داری است که از سال‌های پیش دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با کمک آموزش و پرورش آن را پیشنهاد کرده و در مدارس اجرایی شده بود. هدف از همان سالیان پیش این بود که مقداری از نیازمندی‌های تغذیه کودکان که در سن رشد هستند از طریق شیر که در مدارس توزیع می‌شود تامین شود و از طرفی فرهنگ مصرف شیر برای کودکان جا بیفتد. 

عبداللهی در انتها افزود: این یکی از برنامه‌های بسیار مهم است که حتما باید اجرا شود. این طرح پیش از شیوع کرونا و تعطیلی مدارس هم به دلیل کمبود اعتبارات در مدارس درست اجرا نشد و الان یکی از پیشنهادات اولویت دار و مهم این است که اعتبارات مورد نیاز طرح شیر مدرسه تامین شده و اجرا شود. زیرا به خصوص در حال حاضر که قیمت شیر بسیار بالا رفته است، حداقل با اجرای این برنامه کودکان می‌توانند حداقل یک وعده شیر را در مدارس مصرف کنند.