تشدید ممنوعیت «وازکتومی» و «توبکتومی»

با وجود آنکه نزدیک به سه سال از تصویب یک فوریتی شدن طرح جنجالی مجلس مبنی بر ممنوعیت عمل‌های پیشگیری دائمی از بارداری برای جلوگیری از کاهش نرخ رشد جمعیت می‌گذرد و وزارت بهداشت نیز از چند سال پیش برای عمل‌های توبکتومی و وازکتومی محدودیت‌های زیادی را ایجاد کرده است، دیروز خبر رسید نماینده‌های مجلس شورای اسلامی ماده یک این طرح را که با ایراد شورای نگهبان مواجه شده بود، حذف کردند.

از نظر شورای نگهبان ماده یک این طرح که اشاره دارد؛ انجام عمل‌های پیشگیری دائمی از بارداری ممنوع است مگر در مواردی که مرتبط با سلامت جسمی فرد باشد، ابهام دارد. از این رو روز گذشته مجلسی‌ها برای تأمین نظر شورای نگهبان ماده یک این طرح را برداشتند اما قانون اصلی مبنی بر ممنوعیت عمل‌های توبکتومی و وازکتومی همچنان به قوت خود باقی است.

علاوه بر این، بهارستان نشینان جهت بازدارندگی بیشتر قانون، تبلیغ‌کنندگان این نوع عمل‌ها را به ۲ تا ۸ میلیون تومان جزای نقدی محکوم کردند. «محمد نعیم امینی فرد»، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی شائبه برداشته شدن ممنوعیت عمل‌های جراحی برای پیشگیری دائمی از بارداری را که روز گذشته از سوی برخی رسانه‌ها مطرح شد، رد کرد و به «ایران» گفت: مجلس نهم به منظور افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش نرخ رشد جمعیت طرح یک فوریتی ممنوعیت عمل‌های جراحی برای پیشگیری از بارداری دائمی یا همان توبکتومی و وازکتومی را تصویب کرده بود.

او گفت: این طرح ۵ ماده داشت که شورای نگهبان در دو نوبت دو ماده از آن را ایراد گرفت و دوباره به کمیسیون بهداشت و درمان آمد. ایراد نخست شورای نگهبان به ماده یک این طرح است که در آن آمده بود: «انجام عمل وازکتومی و توبکتومی ممنوع است مگر در مواردی که مرتبط با تهدید سلامت جسمی فرد باشد.» از نظر شورای نگهبان «تهدید سلامت جسمی» در این ماده مبهم است و نسبت به آن ایراد وارد است.

امینی فرد اضافه کرد: در مورد ممنوعیت عمل‌های توبکتومی و وازکتومی که منجربه نقص عضو دائم می‌شود قانون داریم اما کمیسیون بهداشت و درمان ماده یک این طرح را که اشاره دارد انجام عمل وازکتومی و توبکتومی ممنوع است مگر در مواردی که بارداری سلامت فرد را تهدید کند، حذف کرده است با وجود این، همچنان قانون دائمی ممنوعیت عمل‌های پیشگیری دائمی از بارداری دست نخورده است.

به گفته این نماینده مجلس، با توجه به اینکه طبق قانون عمل توبکتومی و وازکتومی که منجربه نقص عضو دائم می‌شود ممنوع است ماده یک این قانون را حذف کردیم تا هم به قانون اصلی استناد کنیم و همچنین ایراد شورای نگهبان را تأمین کرده باشیم.

او گفت: طرح یک فوریتی مجلس نهم درباره ممنوعیت عمل‌های دائمی پیشگیری از بارداری وارد چرخه قانونی شده بود با این حال شورای نگهبان نسبت به ماده یک این طرح یک فوریتی تاکنون ۳ بار ایراد گرفته بود و هنوز هم معلوم نیست شورای نگهبان این طرح را می‌پذیرد یا خیر؟

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به این نکته هم اشاره کرد که نمایندگان مجلس یک تبصره نیز به ماده ۲ این طرح الحاق کردند که چنانچه نسبت به اعمال پیشگیری دائمی از بارداری تبلیغ شود مجازات قبلی تشدید خواهد شد. در قانون جدید مجازات اسلامی آمده است هرگونه تبلیغات نابجا به نفع ضد بارداری در مکان‌های دولتی و عمومی شامل مجازات درجه ۶ است و تبلیغ‌کنندگان به ۲ تا ۶ میلیون تومان جزای نقدی محکوم خواهند شد.

او تأکید کرد: عملاً همچنان قانون ممنوعیت از توبکتومی و وازکتومی را داریم در عین حال سعی کرده‌ایم ماده یک این طرح را که دو بار از سوی شورای نگهبان مورد ایراد واقع شده رفع کنیم و مجازات تبلیغ‌کنندگان را به جهت بازدارندگی بیشتر افزایش داده‌ایم.

دبیر هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز درباره مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی به روزنامه ایران توضیح داد: توبکتومی و وازکتومی چون نقص عضو دائم ایجاد می‌کنند شمول قانون مجازات اسلامی هستند. طرحی را که چند سال پیش پیشنهاد کرده بودیم ماده یک آن دو بار با ایراد شورای نگهبان مواجه شد.

«امیر حسین قاضی‌زاده هاشمی» تأکید کرد: ما ممنوعیت عمل‌های جراحی پیشگیری دائمی از بارداری را حذف نکرده‌ایم چون نقص عضو طبق قانون مجازات اسلامی ممنوع است و مجازات عمل‌های توبکتومی و وازکتومی چه به صورت عمدی و چه غیرعمدی و سهوی در قانون مجازات اسلامی ذکر شده و بنابراین مجازات آن به قوت خود باقی است.

او افزود: ماده یک این طرح مبنی بر اینکه عمل جراحی پیشگیری دائمی از بارداری ممنوع است مگر آنکه بارداری سلامت فرد را تهدید کند، حذف شد اما اصل قانون ممنوعیت توبکتومی و وازکتومی همچنان به قوت خود باقی است.

همچنین چنانچه فرد طبق اندیکاتور پزشکی و با تشخیص پزشک نیاز به جراحی توبکتومی ووازکتومی به عنوان اقدام درمانی نیاز داشته باشد، انجام می‌شود اما اگر جراحی پیشگیری دائم از بارداری غیر ضروری انجام گیرد و عمداً یا سهواً منجربه نقص عضو شود، مستلزم مجازات است. علاوه بر این در قانون جدید تبلیغ عمل‌های دائمی پیشگیری از بارداری ممنوع شده است.

نیم نگاه

از نظر شورای نگهبان ماده یک این طرح که اشاره دارد؛ انجام عمل‌های پیشگیری دائمی از بارداری ممنوع است مگر در مواردی که مرتبط با سلامت جسمی فرد باشد، ابهام دارد. از این رو روز گذشته مجلسی‌ها برای تأمین نظر شورای نگهبان ماده یک این طرح را برداشتند اما قانون اصلی مبنی بر ممنوعیت عمل‌های توبکتومی و وازکتومی همچنان به قوت خود باقی است.

بهارستان نشینان جهت بازدارندگی بیشتر قانون، تبلیغ‌کنندگان این نوع عمل‌ها را به ۲ تا ۸ میلیون تومان جزای نقدی محکوم کردند.

فریبا خان احمدی