قارچ‌های سمی هیچ پادزهری ندارد

قارچ‌های سمی هیچ پادزهری ندارند و تنها راه نجات در مراحل حاد مسمومیت پیوند کبد است. این تازه‌ترین خبر درباره اپیدمی است که براساس آخرین آمار اعلام‌شده، تاکنون ٧٢١نفر را در استان‌های غربی کشور مسموم کرده و جان ٩نفر را هم گرفته است. افزایش بارندگی‌های بهاری، گرمای هوا و شرایط جوی مناسب و در نتیجه رشد بیش از حد قارچ‌های خودرو، تنها دلیلی است که تاکنون از سوی مسئولان در توجیه این مسمومیت‌های عجیب عنوان شده است، اما در مقابل مسموم‌شدگان معتقدند که آنها همان قارچ‌های همیشگی و هرساله مصرف کرده‌اند و دلیل مسموم‌شدنشان را نمی‌دانند.

پیمان آسترکی سم‌شناس و عضو هیأت دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان این‌که قارچ‌های سمی هیچ پادزهری ندارد و تنها راه خودداری‌کردن از مصرف این قارچ‌هاست، در توضیح بیشتر به «شهروند» می‌گوید: «قارچ‌ها گونه‌های مختلفی دارند و تنها تعداد معدودی از آنها قابل خوردن و غیرسمی هستند. در واقع عمده قارچ‌های موجود در طبیعت سمی است. اپیدمی مسمومیت قارچ‌های سمی که امسال در مناطق غربی کشور رخ داده، به نظر می‌رسد به دلیل شرایط مناسب جوی و بارندگی‌های اخیر و رشد قابل ‌توجه قارچ‌ها در طبیعت بوده باشد.»

به ‌گفته این سم‌شناس، بالینی ماده موثر سمی بعضی از قارچ‌ها به‌ حدی بالاست که حتی مصرف چند تکه از آن می‌تواند کلیه، کبد یا حتی مغز را از کار بیندازد. روش تشخیص نمونه‌های سمی قارچ هم کار آسانی نیست و آن‌طور که آسترکی می‌گوید، تنها راه دقیق آن انجام آزمایش است: «ما در بین بیماران موردی داشتیم که از افراد خبره و باتجربه بوده و هرسال هم قارچ‌های کوهی را برداشت می‌کرد، اما همین فرد امسال بشدت مسموم شد و متاسفانه در صف پیوند کبد جانش را از دست داد.

به همین دلیل از روی ظاهر یا مزه قارچ نمی‌توان گفت که قارچ سمی است و تنها راه‌حل برای تشخیص مسموم‌نبودن قارچ‌ها، نمونه‌گیری در آزمایشگاه است.» البته آسترکی به برخی موارد مشکوک در گرفتن شرح حال بیماران مسموم‌شده با قارچ‌های سمی در استان لرستان هم اشاره می‌کند و در این‌باره می‌گوید: «همانطور که گفتم، برخی بیماران مدعی بودند که همان قارچ‌های قبلی را مصرف کرده‌اند. به‌طور کلی در مناطق غربی کشور در این فصل از‌ سال، مصرف قارچ‌های وحشی امر رایجی است و هرسال هم مردم این قارچ‌ها را مصرف می‌کنند. هرچند امسال به دلیل بارندگی‌های بهاری قارچ بسیار زیادی رشد کرده است، اما این حد از مسمومیت برای من هم جای تعجب دارد، به همین دلیل لازم است متخصصان ژنتیک هم به این موضوع ورود کنند و قارچ‌های خودرو در این مناطق را مورد آزمایش قرار دهند.»

شانس آوردیم که زنده ماندیم

بهناز و خانواده‌اش سال‌هاست که در روستاهای اطراف کرمانشاه زندگی می‌کنند و هرسال هم در فصل بهار برای چیدن قارچ به کوه و ارتفاعات می‌روند، اما قارچ‌های امسال مادر این خانواده را مسموم کرد: «مادر من چند سالی است که تنها زندگی می‌کند، یعنی بعد از فوت پدرم تنها شد. او امسال هم مثل همه بهارهای گذشته کلی قارچ چید و به خانه برگشت. مقداری از آنها را سرخ کرد و خورد. همان شد که مادرم مسموم شد و با وخیم‌ترشدن حالش او را به بیمارستان منتقل کردیم. البته الان حالش بهتر شده و پزشکان از وضع او راضی هستند.»

این دختر در ادامه صحبت‌هایش به «شهروند» می‌گوید: «چندتا از همسایه‌های مادرم هم با همین علایم دچار مسمومیت شدند، اما آنها وضع بهتری داشتند و خیلی زود از بیمارستان مرخص شدند. بیشتر ساکنان این منطقه هر سال از قارچ‌های وحشی استفاده می‌کنند و هیچ مشکلی هم برایشان پیش نیامده بود، این‌که امسال این تعداد از مردم در کرمانشاه و مناطق اطراف مسموم شده‌اند، جای تعجب دارد.»

مسعود هم یکی دیگر از مبتلایان به اپیدمی قارچ سمی است. این مرد ٣١ساله هم جمعه گذشته همراه با ٣نفر دیگر از دوستانش به ارتفاعات فیروزآباد کرمانشاه رفت و مثل هر‌سال شروع به چیدن قارچ‌های کوهی کرد، اما او هم مثل خیلی‌های دیگر پس از خوردن قارچ حالش بد شد و کارش به بیمارستان کشید. حالا او چند روز است که در بیمارستان امام خمینی(ره) بستری است.

خودش می‌گوید که خیلی شانس آورده که الان زنده است: «باورم نمی‌شد، من هرسال این قارچ‌ها را می‌خوردم. از پدر و عمو‌هایم یاد گرفته بودم که قارچ‌ها را بعد از چیدن چند دقیقه در شیر بجوشانم تا سمی‌بودن آنها مشخص شود، حتی این کار را هم کردم. همه چیز به ظاهر مثل هرسال بود. قارچ‌ها را کباب کردم و خوردم. بعد از چند دقیقه حالت‌تهوع، سرگیجه و کرختی به من دست داد.

چندبار استفراغ کردم، درست یادم نیست، ولی هرطور بود به بیمارستان امام خمینی(ره) منتقل شدم. چندبار شست‌وشوی معده شدم، از من آزمایش خون گرفتند و بعد از تست‌های متوالی مشخص شد که من هم در اثر مصرف آن قارچ‌ها مسموم شده‌ام. البته الان خطر رفع شده و مواد سمی از بدنم دفع شده است. قرار است طی چند روز آینده مرخص ‌شوم، اما شنیدم که خیلی‌ها در انتظار پیوند کبد هستند.

چند نفری هم کشته شدند، واقعا عجیب است. در منطقه ما مردم معمولا در این فصل قارچ کوهی زیاد مصرف می‌کنند. بیشتر هم کبابی را دوست دارند. قارچ فرهنگ غذایی مردم کرمانشاه و مناطق اطراف است. من شنیدم باتجربه‌های این کار هم که سال‌ها قارچ‌های خوارکی خودرو را تشخیص می‌دادند، امسال گرفتار این بلا شدند.