همه‌واکنش‌ها به طرح ادعای «یاسمن اشکی» در برنامه ماه عسل

ماجرا زمانی مطرح شد که میهمان شب دوازدهم «ماه عسل» هشتم خرداد روی آنتن زنده از ویروس HPV و دلیل مرگ بیماران کشور به دلیل نبود واکسن در کشور گفت؛ بیماری‌ای که بسیاری آن را نمی‌شناختند، اما این روز‌ها خواستار تولید واکسن آن در کشور شده‌اند. در همین حال این موضوع محل بحث و مناقشه و واکنش‌های بسیاری شد، در حدی که وزیر بهداشت نیز به موضوع ورود کرد و دراین‌باره در یادداشتی نوشت: «اینکه گروهی با درآمیختن راست و دروغ، بخواهند بخشی از دولت را به اقدام نادرستی متهم کنند، نه یک کار سیاسی است، نه برنامه‌ای اجتماعی و نه خدمتی به مردم.

اگرچه حوزه بهداشت در زمینه تولید واکسن با چالش‌هایی مانند هزینه‌بربودن آنها مواجه است، اما این موانع موجب توقف فعالیت دانشمندان عرصه سلامت نشده و تلاش برای تولید داروها و واکسن‌های مورد نیاز مردم و از جمله واکسن HPV به‌طور جدی در حال انجام است». روز گذشته نیز سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه امسال رهبری موافقت کردند تا برای تولید دو واکسن مهم در کشور صد‌میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی به وزارت بهداشت اختصاص یابد، گفت: درباره واکسن HPV هم زمانی که بتوانیم آن را تولید کنیم و تولید ملی این واکسن به حد مناسب برسد از آن استفاده خواهیم کرد.

این در حالی است که نمونه خارجی این واکسن در کشور وجود دارد و به‌راحتی در دسترس است و به گفته ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران، تولید این واکسن مقرون‌به‌صرفه نیست. او دراین‌باره به «شرق» گفت: «HPV یک بیماری ویروسی است که حدود صد گونه دارد و فقط ۴۰ گونه از آن از راه جنسی می‌تواند قابل انتقال باشد. خوشبختانه امروزه برای ۹ گونه پرخطر این ویروس واکسن ساخته‌ شده و برنامه واکسیناسیون این بیماری در کشور‌های مختلف بسته به گسترش بیماری و شیوع آن متفاوت است.

این بیماری در آمریکا از شیوع بالایی برخوردار بود، به‌طوری‌که طبق آمار ۱۵ درصد از مردم این کشور به این بیماری مبتلا هستند و در برخی مناطق مانند مرز کالیفرنیا و مکزیک این میزان به بیش از ۲۵ درصد هم می‌رسد. در کشور چین نیز بیش از ۱۵ درصد است، اما در برخی از کشورها مثل تایلند و اسپانیا زیر پنج درصد است. در کشور ما طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ انجام دادم و در ژورنال‌های بین‌المللی سرطان به چاپ رسید، میزان شیوع نزدیک هشت درصد بود. در مطالعه‌ای که سال گذشته وزارت بهداشت انجام داد نیز میزان شیوع این بیماری همان هشت درصد ثبت شده است.

نکته مهم اینجاست که ابتلای به این ویروس لزوما سبب سرطان دهانه رحم نخواهد شد و چون این سرطان در کشور ما شیوع بسیار پایینی دارد و از طرفی ضایعات پیش‌سرطانی را می‌شود با یک آزمایش ساده تشخیص داد و از زمانی که ضایعات پیش‌سرطانی بروز پیدا می‌کنند و فرد به این ویروس مبتلا می‌شود اگر قرار باشد به سرطان دهانه رحم مبتلا شود ممکن است حدود ۱۰ الی ۱۵ سال زمان ببرد و ما برای غربالگری و تشخیص زودهنگام فرصت کافی داریم و اگر زودتر این ضایعات پیش‌سرطانی تشخیص داده شود به‌راحتی قابل درمان است، بنابراین از این ویروس نباید خیلی ترسید. جالب اینجاست که بدانید وقتی پس از پنج سال مبتلایان به این ویروس را دوباره مورد آزمایش قرار دادیم متوجه شدیم این ویروس در بدن بسیاری از‌ آنها فعال نیست و آنها دچار ضایعات پیش‌سرطانی نشده‌اند».

ساخت واکسن HPV مقرون‌به‌صرفه نیست

خداکرمی با بیان اینکه درحال‌حاضر نیز واکسن این ویروس در کشور وجود دارد، ادامه داد: «به اعتقاد من ساخت این واکسن در اولویت نیست، زیرا اولویت‌های بسیار ضروری‌تری از آن در زمینه بهداشت و درمان کشور وجود دارد، بنابراین هزینه‌‌کردن برای تهیه این واکسن شاید مقرون‌به‌صرفه نباشد، چون این واکسن روزبه‌روز در حال ارزان‌شدن است. توانمندکردن جوانان از واکسیناسیون مؤثر‌تر است. شاید بهتر باشد به‌جای ساخت واکسن، جوانان، به‌خصوص نوجوانان دبیرستانی را در زمینه خودمراقبتی توانمند کنیم تا از رفتار‌‌های پرخطر جلوگیری شود. ما نباید مسائل جنسی را تابو تلقی کنیم و درباره آن صحبت نکنیم، اما پنهانی شاهد رفتار‌های پرخطر جوانانمان باشیم.

در دوران دبیرستان اگر به دختران و پسرانمان مهارت زندگی و مراقبت از خود را آموزش دهیم بسیار مؤثرتر است. سال‌ها پیش گفتیم حضور یک ماما در دبیرستان دخترانه و یک کارشناس بهداشت عمومی در دبیرستان‌های پسرانه به شرط آنکه آموزش‌دیده باشند می‌تواند پاسخ‌گوی نوجوانان باشد و به‌جای اینکه آنها بخواهند در فضای مجازی و کانال‌های غیرمعمول دنبال پاسخ‌های خود باشند، از کانال‌های درست به سؤالاتشان پاسخ داده شود».

او در ادامه اظهار کرد: «درحال‌حاضر فقط برای چهار گونه از این ویروس؛ یعنی ویروس نوع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ واکسن وجود دارد و این واکسن بدن را در مقابل بقیه انواع این ویروس مقاوم نخواهد کرد. نوع ۱۶ و ۱۸ این ویروس خطرناک است و می‌توانند باعث ایجاد سرطان دهانه رحم شوند. ایمنی افراد و تغذیه آنها بسیار مهم است. مشاهدات ما نشان می‌دهد خطر ابتلا به این ویروس در افراد سیگاری و کسانی که رفتار پرخطر دارند بالا‌تر است، بنابراین اجتناب از رفتار پرخطر، تغذیه سالم، فعالیت ورزشی و اجتناب از استعمال دخانیات می‌تواند به افراد کمک کند که اگر هم به این ویروس مبتلا شدند، درصد ابتلا به سرطان در آنها کاهش پیدا کند».

خداکرمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه باید به مردم هشدار داد، اما نباید آنها را نگران کرد، گفت: «در کشور‌های اروپایی هیچ‌گونه اجباری برای تزریق این واکسن وجود ندارد و همه به صورت داوطلبانه است و واکسن به صورت رایگان در اختیار آنها قرار داده می‌شود. در استرالیا این مسئله خیلی جدی در حال پیگیری است. در آمریکا نیز اجازه والدین بسیار مهم است و تا ۲۶ سالگی به صورت رایگان این واکسیناسیون انجام می‌شود. مسئله‌ای که در ایران وجود دارد این است که گاهی به افرادی که به این ویروس مبتلا هستند گفته می‌شود واکسن را تزریق کنند. این در حالی است که اگر فرد به چهار تایپ ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ مبتلا باشد، تزریق این واکسن چندان کمکی نمی‌کند، اما اگر از تایپ‌ها و گونه‌های دیگر باشد، زدن واکسن می‌تواند کمک‌کننده باشد».

برنامه ماه عسل

ماجرای بحث و جدل‌ها در باره این موضوع از برنامه «ماه عسل» و یکی از میهمانانش به این شکل در سطح کشور داغ و رسانه‌ای شد. یاسمن اشکی، میهمان شب دوازدهم «ماه عسل»، در ابتدای این برنامه که هشتم خرداد روی آنتن رفت، گفت: ۱۷ساله بودم که علائم بیماری‌ام شروع و به مرور سیستم ایمنی‌ام ضعیف شد؛ درست مثل کسی که بیماری ایدز دارد، منتها عامل بیرونی ویروس را نداشتم.

اشکی در ادامه برنامه از ویروس HPV گفت و توضیح داد ویروس نسبت به HIV سرعت انتقال بیشتری دارد؛ HPV درمان ندارد، اما واکسن دارد که پیشگیری می‌کند و بعد از ۱۵‌ سال به سرطان تبدیل می‌شود و در آینده سونامی در این بیماری اتفاق می‌افتد. او ادامه داد: هر سال حدود ۶۳۰‌ هزار زن سرطان مرتبط با HPV می‌گیرند که نصف آنها منجر به مرگ می‌شود و ۸۵‌ درصد این انتقال‌ها در کشورهای توسعه‌نیافته است و فقط یک‌درصد در کشورهای توسعه‌یافته است؛ چراکه آنها واکسن این بیماری را دارند. این ویروس خیلی راحت منتقل می‌شود، به همین دلیل خیلی شایع است. در این سال‌ها با وزارت بهداشت برای پیشگیری این بیماری رایزنی داشتیم؛ البته نقش مشارکت مردم خیلی مهم است.

ورود دادستانی به ماجرای برنامه ماه عسل

 دادستان کل کشور، دادستان عمومی و انقلاب تهران را موظف کرد ادعاهای مطرح‌شده در یک برنامه تلویزیونی مربوط به نوعی بیماری کمتر شناخته‌شده را در اسرع وقت پیگیری کند و نتیجه را گزارش دهد.

به گزارش روابط عمومی دادستانی کل کشور، در پی پخش برنامه‌ای در تاریخ ۸/۳/۹۷ در یکی از شبکه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران و طرح ادعاهایی درباره نوعی بیماری، معاونت حقوق عامه دادستانی کل کشور پس از انجام بررسی‌های لازم و اعمال و اعلام نظر کارشناسان و متخصصان ذی‌ربط درباره کذب‌بودن مطالب و ادعاهای مطرح‌شده در آن برنامه، گزارشی به دادستان کل کشور ارائه داده است.

به‌دنبال بررسی‌های اولیه، دادستان عمومی و انقلاب تهران از سوی دادستان کل کشور مأمور شد برابر با مقررات، در اسرع وقت و با توجه به آثار و تبعات ادعاهای مطرح‌شده در آن برنامه در جامعه، موضوع را پیگیری و تعقیب کند و نتیجه نیز برای عموم اعلام شود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین منتظری همچنین دستور داد درباره وجوه جمع‌آوری‌شده نیز برابر مقررات اقدام و از تضییع حقوق عامه جلوگیری شود.

هشتم خرداد سال جاری بود که یاسمن اشکی با ادعای ابتلا به یک بیماری نادر در گذشته، ضمن ابراز نگرانی از شیوع بیماری سرطان در ایران و تأکید‌بر افزایش آگاهی زنان ایرانی درباره سونامی سرطان و بیماری‌های جنسی، در برنامه ماه عسل حضور یافت و از مردم خواست برای تولید واکسن HPV کمک مالی کنند. مسائل مطرح‌شده از طرف خانم اشکی از یک‌سو و طرح ایده کلی آن هم در برنامه زنده تلویزیونی با واکنش‌های زیادی مطرح شد.