در طول یکی دو ماه گذشته دو خبر بد صنعت مواد غذایی کشور را تحت تاثیر قرار داد، خبر اول ماجرای کیک های آلوده به قرص بود که باآنکه قربانی نداشت، ولی اذهان عمومی را به خود درگیر کرد و باعث شد پیگیری آن بدست دستگاه های امنیتی سپرده شود.
هنوز مسببان این اتفاق معرفی نشده بودند که صحبت های جنجالی یک کارشناس در صداوسیما در خصوص وجود سم آفلاتوکسین در شیر و محصولات لبنی کشور ضربه دوم را به صنایع غذایی ایران وارد کرد؛ به طوری که گفته می شود انتشار این خبر در سطح وسیع در جامعه سبب کاهش خرید محصولات لبنی شده و حتی تکذیب این ادعا از طرف مقامات وزارت کشور و دیگر نهاد مرتبط و کارشناسان هم نتوانسته است مردم را راضی کند که وجود این سم در شیر در حد استانداردهای جهانی است و اصلاً مشکلی برای استفاده ایجاد نمی کند.
حال این سؤال به ذهن خطور می کند که چه کسانی از انتشار این چنین اخباری در جامعه منتفع می شوند؟ آیا در پس پرده، منفعت اقتصادی از این اخبار به جیب بعضی از اشخاص و گروه ها می رود؟ آیا افرادی به دنبال زیان و بی آبرویی قسمتی از صنعت تولیدی کشور هستند که توانسته است به رغم مصائب خویش را سرپا نگاه دارد؟
کارشناس مدعی پاسخگو نیست
کارشناسی که در برنامه تلویزیونی مدعی وجود سم آفلاتوکسین در لبنیات شد، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد است و بعنوان بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران مشغول فعالیت است. هرچند گفته می شود این انجمن تقریباً انجمن غیر فعالی است، ولی نگاهی به سوابق اعضای هیئت رئیسه و آقای بازرس نشان می دهد که آن ها اشخاص معتبر به لحاظ علمی و عملیاتی در حوزه ایمنی مواد غذایی هستند. اما در حالی مردم و کارشناسان خواستار پاسخگویی انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران نسبت به این زوایای گوناگون و صحت و سقم خبر هستند که ارتباط تلفنی خبرنگار ایرناپلاس با غلامرضا جاهد رئیس این انجمن که اتفاقا دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران است به جایی نرسید. جاهد در جواب به خبرنگار ایرناپلاس اعلام کرد که هیچگاه در این مورد صحبت نمی کند.
در این میان سهیل اسکندری دبیر هیئت مدیره این انجمن که در سازمان غذا و دارو هم سمتی دارد در گفتگو با ایرناپلاس می گوید که قرار شده است تنها رئیس انجمن( غلامرضا جاهد) در این باره صحبت کنند تا موضع انجمن توسط یک شخص اعلام شود و نظرات متنوع مطرح نشود. آقای بازرس که مهمان شبکه سوم بوده هم که پاسخگوی هیچ تماس و پیغامی نیست.
البته خبری از او با عنوان عقب نشینی کارشناس صدا و سیما از ادعا خویش در رسانه ها منتشر شده است که در آن آمده است:ارقامی که( در مورد آلودگی ماده های لبنی به آفلاتوکسین) در چند شهر اعلام شد مربوط به نتایج چند پایان نامه و طرح تحقیقاتی منتشره دانشگاه های کشور در سالیان قبل بوده و به تمام شیرها تعمیم پذیر نیست؛ مطالعات گذشته صرفاً مطالعات اولیه بوده و نتیجه گیری دقیق احتیاج به مطالعه ثانویه دارد که باید در آینده انجام شود. این مسئله را قبلاً منتقدان وی مطرح نموده بودند که مقالات تحقیقاتی مورد استناد او هيچکدام طرح جامع کشوری نیستند؛ بلکه مقالات و پایان نامه های غیر ملی هستند که تعداد محدودی نمونه را بررسی نموده اند.
در رزومه آقای بازرس آمده است که او طرح تحقیقاتی را با عنوان بررسی میزان آفلاتوکسین B۱ دریافتی از روش جیره غذایی در کارکنان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با استفاده از بیومارکر در سال ۹۳ به پایان رسانده است.
انتقاد دیگر به سخنان آقای بازرس این است که او در حرف هایش تفاوت« آلودگی»،« حد مجاز» و« محاسبه خطر» را تفکیک نکرده است. به گفته آراسب دباغ مقدم متخصص بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی از دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، اصولاً هیچ کدام از غذاهایی که ما در طول عمرمان استفاده می کنیم، بطور مطلق عاری از آلودگی نیستند، بلکه حد مجازی از نظر آلاینده های شیمیایی، میکروبی و فیزیکی دارند.
این حد مجاز، در اکثر موارد طبق سبد مصرفی هر کشور تعیین می شود. البته آقای بازرس در عقب نشینی خود از این حادثه هم گفته مصاحبه من با این هدف بوده که سعی برای حذف کامل این سم در لبنیات جدی تر دنبال شود.
دو خبر بد در فاصله زمانی کوتاه
علی موحد عضو انجمن صنایع غذایی کشور در گفتگو با ایرناپلاس در مورد این پیشامد می گوید:باعث تاسف است که ظرف یک مدت کوتاه، دو اتفاق بسیار ناراحت کننده در صنعت غذایی کشور رخ داده است، یکی موضوع کیک های آلوده به قرص و دومی ادعایی که یک کارشناس در تلویزیون کرده است.
انتقاد نخست موحد در مورد برنامه تلویزیونی است که زمانی که قرار است موضوعی در سطح کارشناسی انجام شود و از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است و قرار است فردی تریبون در اختیار داشته باشد و نظریاتش را بیان کند، حتماً کارشناسی هم از مراکز صلاحیت دار برای اظهارنظر و تائید یا رد ادعای او وجود داشته باشد. از مجری تلویزیون انتظار نمی رود که در هر امری متخصص باشد. ولی انتظار هست که در صورتیکه قرار است موضوعی به این مهمی مورد بحث قرار گیرد، کارشناس مراکز ذیربط هم وجود داشته باشد.
اشتباه انسانی آقا کارشناس
موحد ادامه می دهد:حق این بود، این آقا که گفته می شود از وجهه علمی بهره مند است اگر به مسئله خطایی برخورد کرده، موضوع را اول به مراجع ذیربط اطلاع دهد. متولی حفظ بهداشت و سلامت جامعه وزارت بهداشت است نه اشخاص دیگر. حتی اگر پاسخی از وزارتخانه اخذ نمی کرد باز برای بار دوم و سوم از این روش استفاده کند نه اینکه آن را در رسانه ملی جار بزند.
موحد با اشاره به اینکه اکنون افکار عمومی به این قضیه حساس شده اند، می افزاید:محصولات صنایع غذایی کشور که در کارخانجات صنایع غذایی تولید می شود عمدتاً نشان استاندارد دارند. واحدهای تولیدی کاملا تحت نظارت مستمر وزارت بهداشت قرار دارد. آن ها یک نماینده دائمی در کارگاه های تولیدی دارند. در این میان هر خط تولید در واحدهای تولیدی دارای مسئول فنی است که کارشناس صنایع غذایی یا رشته های ذیربط است که پروانه کار او توسط وزارت بهداشت صادر می شود.
وظیفه یک مسئول فنی این است که کوچکترین مسئله ای را از نظر دور نکند و درصورتی که خطایی مشاهده کرد، فورا آن را به وزارت بهداشت و درمان اعلام کند. به گفته او در واقع یک نظارت مستمر و دائمی در صنایع غذایی کشور وجود دارد.
موحد در خصوص ادعای مطرح شده در مورد سم آفلاتوکسین می گوید:همین حالا من می توانم ادعا کنم خودکاری که شما در دستتان دارید دارای میکروب است و اگر آزمایش انجام دهیم متوجه می شویم که بله دارای میکروب است. ولی آیا این برای شما خطرناک است؟ نه؛ تا وقتی که شما در حد نرمال بهداشت را رعایت کنید. وجود سم ها یا برخی باکتری ها یک حد نرمالی دارند که طبق معیارهای بهداشتی و علمی توسط سازمان های متولی تعیین می شود. به عنوان مثال گفته می شود وجود آفلاتوکسین تا حدی که مقدار آن مشخص است در مواد غذایی اشکالی ندارد. استانداردهای ما در این مورد هم دقیقا با استانداردهای FDA( سازمان غذایی و دارویی ایالات متحد آمریکا) تراز بالایی دارد.
موحد در جواب به این سؤال که چه کسانی از این چنین اخبار و اتفاقاتی در کشور سود می برند، می گوید:قطعاً هر اتفاقی که رخ می دهد یک عده از آن بهره می برند ولی درصورتی که بخواهیم از زاویه بدبینانه به مسئله نگاه کنیم می بینیم که در همین صنعت لبنیات متأسفانه باب شده که مردم لبنیات را از جاهایی تهیه می کنند که محصولاتشان به روش های سنتی تولید می شود، آنچنان مسائل بهداشتی با دقتی که در کارخانجات مورد توجه قرار می گیرد، رعایت نمی شود و مسئولان جامعه باید نسبت به رواج این فروشگاه ها هوشیار باشند.
در تولید محصولات غذایی در تراز جهانی قرار داریم
او ادامه می دهد:قطعاً در بسیاری از شاخه های صنعتی و توسعه صنعتی ما در تراز جهانی قرار نداریم که نمونه بارز آن اتومبیل سازی است؛ ولی در غذا و محصولات غذایی کشور حقیقت این است که ما در تراز جهانی قرار گرفته ایم. محصولات غذایی جزء شاخص های اقتصادی کشور هستند که توانسته اند با تکنولوژی های توسعه یافته در سطح کشورهای پیشرفته باشند. صنایع غذایی ما از نظر نیروی انسانی، دانش فنی و رعایت استانداردهای لازم در طراز جهانی قرار دارد. اتفاقات اینگونه ضرر های مختلفی به این صنعت وارد می کند.
دشمنان تولید
در این میان قاسم علی حسنی دبیرکل بنکداران موادغذایی هم در گفتگو با ایرناپلاس در خصوص این دو اتفاق گذشته می گوید:من اعتقاد دارم که این موضوع یک دسیسه بزرگ در خصوص صنعت غذایی و لبنیات کشور ماست. مگر می شود خبری با چنین حساسیتی در سطحی بزرگ در کشور پخش شود، آن هم بصورت غیرعلمی و غیرقانونی؟
حسنی با اشاره به اینکه به چه دلیل یک شخص باید خبری را در این سطح توسعه دهد که میلیاردها تومان زیان به وجود آورد می افزاید:صنعت غذایی ما از چند بخش تولید، فرآوری و توزیع تشکیل شده است که تمامی اینها زیر نظر متخصصان صنایع غذایی است. همیشه انگیزه هایی پشت سر شایعات وجود دارد؛ آن هم شایعه در این سطح. اثر منفی چنین شایعه ای البته زودگذر و گذار است ولی من معتقدم افردی که دشمن تولید، توزیع و صنایع کشاورزی در کشور هستند این چنین مسائلی را در جامعه رواج می دهند.
- 15
- 2
