با شروع اپیدمی کووید ۱۹ برخی از کشورها تلاش خود را برای تولید واکسن برای این بیماری شروع کردند و البته همزمان تحقیقاتی هم برای تولید دارویی مؤثر برای معالجه افراد مبتلا به ویروس جدید کرونا در جریان است. همین باعث شده این روزها دائماً خبر جدیدی از ساخت داروی جدید رسانه‌ای می‌شود. می‌توان کشورهای زیادی را در لیست مدعیان ساخت داروی ضد کرونا قرار داد، اما شواهد و اما و اگرهایی که از طریق کارشناسان مطرح می‌شود نشان می‌دهد همه این داروها در مرحله مقدماتی و آزمایشگاهی قرار دارند و هیچ‌کدام به مرحله نهایی تأیید نرسیده‌اند، بنابراین نمی‌توان حسابی روی آنها باز کرد.
اما در این میان، شرکت‌های زیادی هم مشغول آزمایش داروهایی هستند که برای معالجه بیماری‌های دیگر در گذشته تولید شده‌اند. نگاهی به داروهایی که تا به امروز نامی از آنها در کشورهای مختلف به میان آمده، نشان می‌دهد که اغلب آنها را می‌توان در سه دسته کلی قرار داد. گروه اول داروهایی هستند که از آنها به‌عنوان داروهای ضد ویروس یاد می‌شود و مستقیماً خود ویروس را هدف قرار داده و از تکثیر و گسترش آن در بدن جلوگیری می‌کنند. نمونه‌هایی از این داروها کلروکین، ریباویرین، تامی‌فلو، رمدسیویر و لوپیناویر است. دسته دوم اما داروهایی هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن منجر می‌شوند. دسته سوم هم داروهایی هستند که ویژگی‌های ضدالتهابی دارند و می‌توانند مانع از ایجاد التهاب در بدن بیمار شوند. داروهای حاوی کورتون برای جلوگیری از التهاب در بیماران با وضعیتی وخیم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد اما با این حال دانشمندان می‌گویند مصرف این دارو باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و همین منشأ اختلاف‌نظر در مورد آن در بین دانشمندان شده است.
داروهای ضد ایدز تقریباً از ابتدای شیوع ویروس کرونا توسط کشورهای مختلف از جمله ایران امتحان شد. این دارو همچنان در گایدلاین دارویی کشور قرار دارد، اما شواهد و وضعیت مبتلایانی که این دارو را دریافت کرده‌اند نشان داده مصرف این دارو تأثیر چندانی روی بیماران نداشته است. بر اساس نتیجه مقاله‌ای که به‌تازگی در مجله The new England journal of medicine منتشر شده هیچ تفاوتی بین بیمارانی که این دارو را دریافت کردند با بیمارانی که آن را دریافت نکردند، وجود نداشته است.
رمدسیویر هم جزو داروهای ضد ویروسی است که گفته می‌شود چند سال پیش به صورت آزمایشی برای درمان ویروس ابولا مورد استفاده قرار گفته است. این دارو جزو نخستین داروهایی است که برای درمان کووید ۱۹ در آمریکا امتحان شد و بعد به دلیل عوارض، استفاده از آن محدود شد. البته آزمایش‌های بالینی روی این دارو در چند کشور در حال انجام است و هنوز نتایج آن اعلام نشده است.
یکی از داروهایی که در اغلب کشورها از جمله کشور ما مورد توجه و استفاده قرار گرفت، داروی ضد مالاریا با عنوان کلروکین است. دانشمندان می‌گویند کلروکین خواص ضدویروسی دارد و اخیراً و پس از شیوع کرونا در چند کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. چندی پیش یک شرکت آلمانی هم ابراز امیدواری کرده بود با ترکیبات این دارو بتواند درمانی برای کرونا پیدا کند. آمریکایی‌ها هم مدت‌ها از این دارو تعریف و تمجید می‌کردند. این دارو هم بر اساس تجارب چینی‌ها در گایدلاین کشور ما هم قرار دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال خبرها از نقاط مختلف دنیا نشان می‌دهد نتایج اولیه استفاده رضایت‌بخش نبوده و گزارش‌ها ضد و نقیض است.
فاوی‌پیراویر هم یک از داروهایی است که برای درمان کووید ۱۹ مورد توجه قرار گرفته است. البته مصرف این دارو در بیمارستان مسیح دانشوری اخیراً در کشور ما حاشیه‌های ایجاد کرده بود اما حالا گویا استفاده مجدد آن به شکل محدود در بیمارستان مسیح دانشوری ادامه پیدا کرده است. این دارو ساخت یکی از شرکت‌های دارویی ژاپن است که برای درمان بیماری‌های ویروسی مثل آنفلوانزا مورد استفاده قرار می‌گرفت. این دارو پیش از شیوع کرونا در چین به صورت محدود مورد استفاده قرار گرفت تا فرآیند کارآزمایی بالینی آن انجام شود و مورد تأیید قرار گیرد.
آنچه درباره همه این داروها در حال حاضر مشخص است این است که هیچ‌کدام از این داروها به نتایج قطعی نرسیده‌اند و حتی در برخی از بیماران عوارض جانبی هم ایجاد کرده‌اند.
هیچ‌کدام از داروهای ضد کرونا در جهان تأییدشده نیستند
مینو محرز، عضو ستاد ملی کرونا درباره داروهایی که ادعا می‌شود کرونا را درمان می‌کند در گفت‌وگو با ایرنا می‌گوید: هیچ‌کدام از این داروهای مطرح شده تا به امروز توسط مراجعی همچون FDA آمریکا، EU اتحادیه اروپا و WHO که مورد قبول ما است تأیید نشده است.
البته محرز می‌گوید: برخی از تحقیقات صورت گرفته جای امیدواری دارد اما با این حال آنها هنوز روی انسان آزمایش نشده‌اند. به‌طور مثال، داروی آیورمکتین که برای درمان انگل استفاده می‌شد در ملبورن استرالیا آزمایش شده و در محیط کشت آزمایشگاهی توانسته است ویروس را از بین ببرد. یک داروی دیگر هم در دانشگاه بریتیش کلمبیا در حال آزمایش است و توانسته در محیط آزمایشگاهی نتایج خوبی داشته باشد.
اما با این حال به گفته وی هیچ‌کدام از این داروها تأیید نشده و باید مراحل کارآزمایی بالینی روی انسان را پشت سربگذارند، بنابراین این دکان‌هایی که در تهران هم باز شده همه بی‌خودی است.
داروی ضد مالاریا و ایدز در گایدلاین ضد کرونایی کشور
محرز در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر چه داروهایی در ایران برای بیماران کرونایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌افزاید: در ایران همه چیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما آنچه گایدلاین کشوری است کلروکلین که دارو ضد مالاریا است به اضافه داروی ایدز. اما به وضعیت بیماران هم بستگی دارد؛ ممکن است بیماری وضعیت وخیم داشته باشد و در آی‌سی‌یو بستری باشد که ممکن است داروهای ضد التهاب و کورتون یا داروهای دیگر هم برای آنها تجویز شود.
استفاده از کلروکلین و داروی ایدز به معنای مؤثر بودن آنها نیست
عضو ستاد ملی کرونا در پاسخ به این سؤال که آیا استفاده از کلروکلین و داروی ایدز به معنای مؤثر بودن و نتیجه بهتر آنها است، می‌گوید: نه، به این معنی نیست. ما قبول کردیم که این داروها تا حدی مؤثر هستند. در کشورهای دیگر این داروها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و خود مریض خوب می‌شود. این تجربه چین و تایلند بود که به ما منتقل شد که البته به‌تازگی ما متوجه شدیم که چینی‌ها خیلی از مقالات علمی خود را پس گرفته‌اند، چرا که درست نبودند.
- 10
- 3
