سازمان انتقال خون: تابوی ابتلا به کرونا شکسته شود/ فرآیند دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونا

به گزارش ایسنا، دکتر پیمان عشقی در ارتباط ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران، درباره برخی اظهارات مبنی بر بروز بیشترکرونا در برخی گروه‌های خونی، گفت: تمام بیماران کرونا مانند سایر بیماران سطح کشور، از تمام گروه‌های خونی هستند. مقالات و اطلاعاتی که در این باره منتشر شده، آنقدر اعتبار علمی ندارد که بخواهیم درباره آن اطلاع‌رسانی ویژه‌ای انجام دهیم. همان توزیع گروه‌های خونی سطح جامعه در بیماران کرونایی هم وجود دارد. در عین حال بخش خصوصی در یک کارآزمایی بالینی و پروژه تحقیقاتی که با همکاری سازمان انتقال خون، دانشگاه بقیه‌الله و سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور داشت، اظهار آمادگی کرد و ما هم استقبال کردیم که همکاری و کمک بخش خصوصی در کارآزمایی‌های بالینی اقدامی معمول است، اما در فعالیت‌های ساختاری، ‌ سازمانی و حاکمیتی بخش خصوصی دخالتی ندارد.

جمع‌آوری پلاسمای بهبودیافتگان کرونا از سوی سازمان انتقال خون

وی در پاسخ به سوال ایسنا، درباره جمع‌آوری پلاسمای بهبودیافتگان کرونا، گفت: در یک کارآزمایی بالینی مانند بسیاری از کارآزمایی‌های دیگر بخش‌ خصوصی هم اعلام کرده که درجمع‌آوری کلی پلاسما کمک کند، اما در پروژه ملی جمع‌آوری پلاسمای بهبودیافتگان کرونا، فقط سازمان انتقال خون ایران درگیر است و ما پلاسمای بیماران بهبودیافته را جمع می‌کنیم. این وظیفه سازمانی ماست و اساسنامه سازمان انتقال خون این وظیفه را در اختیار سازمان انتقال خون قرار داده که خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز مراکز درمانی را به عنوان تنها متولی رسمی و قانونی این کار، تامین کند.

وی افزود: در حال حاضر با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌کنیم که پلاسمای بیماران بهبودیافته نقش درمانی مهمی در نجات این بیماران داشته باشد، از الان شروع به جمع‌آوری این پلاسما در ۱۴ مرکز کرده‌ایم و بخش خصوصی در این زمینه نقشی ندارد. بحث‌هایی که ممکن است در زمینه تولید دارو از پلاسما، در آینده انجام شود، بخش خصوصی ممکن است انجام دهند و به عنوان مشتری برای تولید دارو بخواهند اقداماتی انجام دهند.

شاخص‌های اهدای خون در بحران کرونا

عشقی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره شاخص‌های اهدای خون با توجه به بحران کرونا، گفت:  کمبود در حوزه شاخص‌های اهدای خون مانند دنیا، در کشور ما نیز ایجاد شد. اما در ایران وضعیت‌مان به شرایط بحران نرسید. در حال حاضر هم ذخایر خونی کشور در حد قابل قبولی است، اما این ذخایر خونی با توجه به فرا رسیدن ماه مبارک رمضان و بازگشت فعالیت‌های روتین بیمارستان‌ها و اعمال جراحی، کافی نبوده و به ادامه همکاری و اقبال ملت ایران برای نجات جان هموطنان‌مان نیاز داریم.

وی در پاسخ به سوالی در زمینه وضعیت تامین خون از طریق بانک خون، گفت:‌ طی بحران کرونا در تمام دنیا درخواست خون کاهش یافت، اما اهدای خون بیشتر کاهش یافت. فقط در دو هفته نوروز میزان درخواست خون در کشور نسبت به نوروز سال قبل، حدود ۴ تا ۵ درصد کاهش یافت؛ در حالیکه اهدای خون‌مان ۲۰ درصد کاهش یافت. ‌اما این در برخی کشورهای پیشرفته دنیا، فاجعه بود؛ به طوری که اهدای خون‌شان  ۷۵ درصد کاهش پیدا کرده بود.

ذخایر خونی ایران در شرایط کرونا

عشقی ادامه داد: در جاهای دیگر دنیا، کاهش اهدا باعث شد استانداردهای پذیرش اهداکننده را کاهش داده و امنیت خون را در معرض خطر قرار دادند تا بتوانند خون جمع کنند، اما ما این اقدام را انجام ندادیم و با همان شاخص‌ها پیش رفتیم. ذخایر خونی کشور تقریبا ثابت ماند، اما این با تلاش دوستان ما بود که بتوانند تا حد امکان شاخص‌های اهدای خون را تا حد امکان نگه دارند. در حال حاضر ما ذخایر خون‌مان قابل قبول و بین پنج تا هفت روز است.

مصرف خون در بیمارستان‌ها را مدیریت کنید

وی افزود: در عین حال در تمام ایام بحران کرونا بالای ۹۰ درصد درخواست خون‌ها را پاسخ دادیم که از سوی بیماران تالاسمی، سرطانی و... بوده است. در حال حاضر نگرانیم که علی‌رغم اینکه اهدای خون از هفته سوم اسفند تا کنون شیب رو به افزایشی داشته، اما با افزایش درخواست خون دچار مشکل شویم که از هموطنان‌مان می‌خواهیم که به اقبال خودشان به سازمان انتقال خون ادامه دهند و از همکارانم هم می‌خواهم که مدیریت مصرف خون بیمارستانی را رعایت کنند و همانطور که هوشمندانه و پله پله مملکت باز می‌شود، هوشمندانه و پله پله اعمال جراحی را برنامه‌ریزی و مدیریت کنند.

فرآیند دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونا

مدیرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوالی درباره فرآیند دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونا، گفت: بر اساس استانداردهایی که در حال حاضر در بانک خون‌های معتبر جهان در زمینه کرونا مورد وفاق همه قرار دارد، سخت‌گیرانه‌ترین استاندارد را ما انتخاب کردیم. این استاندارد این است که اگر کسی دو هفته از بهبود علائم بالینی‌اش گذشته باشد، مشروط به اینکه تست منفی کرونا را با تست PCR داشته باشد، بعد از دو هفته می‌توانیم آنها را پذیرا باشیم، اما از آنجایی که امکانات تا حدی نیست که همه بتوانند از حلق و بینی تست منفی کرونا را بگیرند، ‌ بنابراین استاندارد دوم می‌گوید کسانی که ۲۸ روز از بهبود علائم بالینی‌شان اعم از تب، سرفه، تنگی نفس و... گذشته است، ما آخرین روزی را که به یاد می‌آورد که کاملا خوب شده، آن را ملاک قرار داده و بعد از ۲۸ روز از آن روز، بر اساس استانداردهای موجود نیازی به تست هم ندارد و می‌تواند اهدای خون انجام دهد.

وی افزود: حال ما از بیماران‌مان می‌خواهیم خون کامل اهدا نکنند که گلبول قرمز هم از بدن‌شان خارج ‌شود، بلکه پلاسمای خون‌شان را اهدا کنند.

عشقی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: سازمان انتقال خون ایران در راستای وظایف سازمانی خود توانست، بحران کرونا را که در بسیاری از کشورها به بحران کمبود خون بدل شد، مدیریت کند و این جز با اقبال و اعتماد مردم به سازمان انتقال خون امکان‌پذیر نبود. اعتماد مردم هم بر اساس فعالیت‌های سازمان بود.

پایگاه‌های انتقال خون، امن‌ترین جا بعد از خانه‌ها

وی افزود: شعار سازمان انتقال خون این بود که هر کس از خانه‌اش بیرون می‌آید، اهدای خون را فراموش نکند. باید توجه کرد که بعد از خانه‌ها، پایگاه‌های انتقال خون باید امن‌ترین جا باشند. زیرا تمام امکانات بهداشتی، جداسازی فیزیکی، وسایل حفاظت شخصی در اختیار کارکنان‌مان و اهداکنندگان قرار می‌دهیم. حتی ما برای اینکه دستورالعمل‌ها را اجرا کنیم، از اهداکنندگاتن مستمر شناخته‌شده‌مان در سراسر کشور به عنوان ناظر در پایگاه‌ها استفاده کردیم تا مشکلات را به ما اطلاع دهند و اهداکننده ناظر را طراحی کردیم و تمام گزارشات این اقدامات را به سازمان انتقال خون ارسال کردیم و قرار است، تجربیات‌مان را در اختیارشان قرار دهیم. همچنین سازمان بهداشت جهانی از ما خواست که دستورالعمل کشوری‌مان را در سایت سازمان بهداشت جهانی بگذارند که استقبال کردیم.

عشقی ادامه داد: در عین حال گیرندگان خون هم باور کردند که خونی که ما در اختیارشان قرار می‌دهیم، ‌ امن‌ترین خون است. بسیاری از سازمان‌های انتقال خون دنیا شرایط و استانداردهای اهدای خون خود را پایین آوردند تا بتوانند خون بیشتری جذب کنند، اما ما استانداردهای سخت‌گیرانه خودمان را کاهش ندادیم. ما حدود ۲۰ درصد اهداکنندگان‌مان را ریجکت می‌کردیم. شرایط‌مان این بود که هر کسی که در یک ماه گذشته کوچکترین علامتی از آنفلوآنزا، تب و... داشت، از او عذرخواهی کرده و خون نمی‌گرفتیم و تمام تست‌های لازم روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود. بنابراین خون‌هایی که در اختیار مردم قرار می‌گرفت با سخت‌گیرانه‌ترین استانداردهای جهانی قابل تطابق بود. در عین حال با سازمان‌های مردم نهاد بیماران تماس داشتیم و به تمام سوالات‌شان پاسخ دادیم.

وی با بیان اینکه شاخص‌های ما در این مدت دچار کمبود شد، اما دچار بحران نشد، گفت: این کمبود با کمک مردم مرتفع شد. باز هم تاکید می‌کنم که ماه رمضان در پیش است و ما هر سال در ماه رمضان نگران بحث کمبود خون هستیم؛ به‌ویژه اینکه  اکنون اعمال جراحی و فعالیت‌های روتین بیمارستانی همزمان با ماه رمضان آغاز می‌شود، درخواست خون بالا می‌رود و ممکن است، اهدای خون کاهش یابد. بنابراین از تمام مردم می‌خواهم که اقبال‌ را نسبت به سازمان انتقال خون حفظ کنیم. ما سعی می‌کنیم پایگاه‌های سیاری را با کمک شهرداری‌ها  موسساتی که با ما همکاری می‌کنند، در اختیار هموطنان قرار دهیم تا بدون اینکه بخواهند به پایگاه‌های انتقال خون مراجعه کنند، از افطار تا سحر در خدمت مردم باشند. در تهران شهرداری‌ها با ما همکاری کردند و نتایج آن را خواهیم دید.

بهبودیافتگان کرونا برای اهدای پلاسما مراجعه کنند

عشقی ادامه داد: در عین حال از بهبودیافتگان کرونا درخواست می‌کنم که در ۱۴ مرکزی که اعلام شده مراجعه کنند و پلاسمای خون‌شان را به بیمارانی که به آن نیاز دارند، اهدا کنند.   ‌

عشقی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت اهدای خون در کشور، گفت: افتخار سازمان انتقال خون ایران این است که اهدای خون بدون چشمداشت را در کشور داریم. خون کامل هم به صورت رایگان در اختیار بیمارستان‌ها و مراکز درمانی قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر عمده خون‌ها و فرآورده‌های خونی مصرفی، خون کامل نیست، بلکه ما اقداماتی مانند فیلترکردن، اشعه دادن و... را بر روی فرآورده‌های خونی انجم می‌دهیم، این فرآورده‌ها بر اساس مصوبه شورای‌عالی انتقال خون و تایید شورای عالی بیمه، دارای تعرفه دولتی و قانونی است که در قبال تحویل این فرآورده‌ها مراکز درمانی باید مبلغی را به سازمان انتقال خون بپردازند. این مبلغ هیچ سودآوری ندارد و علاوه بر اینکه منابع مالی مصرف‌شده را جبران می‌کند، به نوعی منجر به مدیریت مصرف بیمارستانی خون نیز می‌شود.

مدیریت خون‌رسانی به بیماران تالاسمی در شرایط کرونا

وی در پاسخ به سوالی درباره مشکل کمبود خون برای مصرف برخی بیماران خاص به‌ویژه در ابتدای فروردین ماه، ‌ گفت: من و همکاران‌مان هر روز بحث خون‌رسانی به بیماران به‌ویژه بیماران خاص را از  طریق سامانه پایش سازمان انتقال خون رصد می‌کردیم و همه درخواست‌ها را به صورت ۱۰۰ درصد پاسخ می‌دادیم. البته در برخی استان‌ها ۹۸ درصد پاسخ می‌دادیم. حال اینکه چرا درخواست کمتر شده بود، مبنای علمی داشت. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هنر مدیریت بیماران تالاسمی را انجام می‌دادند، ‌ آن هم نه به دلیل کمبود خون، بلکه برای حفظ فاصله‌گذاری فیزیکی. ما پرس‌وجو کردیم که چرا بیماران شاکی هستند و اعلام می‌کنند که خون کم است، متوجه شدیم که بیمارستان‌ها درخواست‌های کمی را ارائه می‌دهند تا فضای بین بیماران را رعایت کنند. در شرایط معمول جامعه این فاصله‌گذاری وجود نداشت، بنابراین مراکز درمانی برای حفظ فاصله‌گذاری بین بیماران، مجبور شدند که فاصله‌گذاری زمانی برای مراجعه بیماران انجام دهند. بر این اساس بیماری که همیشه سه هفته یکبار مراجعه می‌کرده، حالا چهار هفته یکبار باید مراجعه می‌کرد و این احساس در بیمار ایجاد شده که خون کم است و به ما می‌گویند دیرتر بیایید. در حالی که اینطور نبود.

عشقی افزود: این اقدام از نظر علمی اشتباه نیست. به همین جهت هم آمار مبتلایان به کووید-۱۹ در بیماران تالاسمی نسبت به آمار در جمعیت عمومی کمتر است. بنابراین ما هرچه خون درخواست شده، ارائه داده‌ایم.  

کاهش ۳۷ درصدی اهدای خون در اسفند ماه ۹۸

وی درباره کاهش اهدای خون نیز گفت: اسفند سال ۱۳۹۸، نسبت به اسفند ۱۳۹۷، حدود ۳۵ درصد اهدای خون در ایران کاهش یافت، اما باید توجه کرد که در برخی کشورهای بسیار معتبر و مدعی در دنیا اهدای خون در این مدت ۷۵ درصد کاهش پیدا کرد. ما در هفته سوم اسفند ماه ذخایر خونی کشور به چهار روز رسید. باید توجه کرد که بر اساس شاخص‌ها سه تا پنج روز شاخص کمبود است و زیر سه روز به معنی بحران است، ‌ اما فعالیت‌هایی که از قبل آغاز کرده بودیم، جواب داد و شاخص‌ها رو به افزایش رفت. در حال حاضر ذخیره خون کشور، شش روز است. پنج تا هفت روز قابل قبول است. بالای هفت روز هم مازاد است. بنابراین در حال حاضر وضعیت خوبی داریم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون همچنین در پاسخ به سوالی درباره جمع آوری پلاسما از بهبودیافتگان کرونا برای درمان مبتلایان این بیماری، مجددا گفت: در کارآزمایی بالینی که دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمان انتقال خون و... با هم شروع کردند، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ واحد پلاسما اهدا شد. البته عمده این پلاسماها مصرف کارآزمایی نشد. زیرا بیمارستان‌ها از سراسر کشور چنان به ما فشار می‌آوردند که مجبور می‌شدیم برای نجات جان بیماران آن‌ها را ارائه دهیم. هدفگذاری ما از نظر علمی برای ارائه پلاسما برای قبل از مرحله بسیار بدحال شدن بیماران است. در  مرحله تخریب ایمنی که ریه تخریب شده و سیستم ایمنی به بدن شلاق می‌زند، تاثیر پلاسما کمتر است. در جایی که از نظر علمی باید دارو برای بیمار تجویز می‌شد، از نظر علمی می‌دیدند که ارایه پلاسما نیز در بهبود حال بیمار تاثیر دارد. بر همین اساس پلاسماها را ارائه می‌دادند. بنابراین نیمی از این حدود ۴۰۰ واحد پلاسما  برای درمان بیماران خارج از کارآزمایی مصرف شد. در عین حال نتایج کارآزمایی را نیز ارایه خواهیم داد.

سرانجام سانتریفیوژهایی که قرار بود به سازمان انتقال خون ارایه شود

وی در پاسخ به سوالی درباره سرانجام سانتریفیوژهایی که قرار بود به سازمان  انتقال خون ارائه شود، گفت: یک شرکت دانش بنیان متشکل از دانشمندان کشورمان که برای سازمان انرژی اتمی هم تولیداتی می‌کنند، پیشنهاد و اعلام کردند که برای سازمان انتقال خون هم سانتریفیوژ می‌سازیم. ما استقبال کردیم و تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه امضا و قرار شد که ۵۰ سانتریفیوژ برای ما بسازند و کاملا با آنها هماهنگیم. خودشان هم اعلام کردند که می‌خواهیم سانتریفیوژهایمان بررسی فنی شود. بر این اساس اولین سانتریفیوژ را در روزهای آینده تحویل ما می‌دهند و در واحد کنترل کیفی و تضمین کیفیت‌مان آن‌ها را به صورت سختگیرانه ارزیابی می‌کنیم؛ چراکه با سلامت مردم در ارتباط است، اما با توجه به روند کاری این شرکت تصور می‌کنم که این سانتریفیوژها درست باشند. حال اگر واحد ارزیابی کیفی سازمان آن را تایید کنند، ‌ سایر سانتریفیوژها را هم تحویل می‌گیریم و سایر مراحل را انجام می‌دهیم. منابع مالی آن هم انجام شده که فرآیندها را انجام خواهیم داد.

تابوی "ابتلا به کرونا" شکسته شود

عشقی در ادامه درباره اهدای خون بهبودیافتگان کرونا، با بیان اینکه باید تابوی ابتلا به کرونا را برداریم، ‌ گفت: بعد از ۲۸ روز فرد دیگر ناقل تلقی نمی‌شود و می‌تواند اهدای خون را انجام دهد.

راه‌اندازی پالایشگاه پلاسما؛ هدفی استراتژیک

وی در پاسخ به سوالی درباره راه‌اندازی پلایشگاه خون، گفت:  پالایشگاه پلاسما در کشور ما و همه کشورها باید به عنوان یک هدف استراتژیک تلقی شود. به‌ویژه در کشور ما که یک سازمان انتقال خون اینچنینی داشته و امکانات جمع‌آوری پلاسمایش خوب است. در عین حال نیاز به داروهای پلاسمایی به دلیل پیشرفت علوم پزشکی در کشور زیاد است. در کشوری مانند ایران که دائم التحریم بودیم و داروهایی که برای ما بوده است، یعنی پلاسمای ما به خارج از کشور رفته، تبدیل به دارو شده و باید آن را به ما تحویل می‌دادند، یکی از کمپانی‌ها با کمال آرامش اعلام کرد که شما تحریم هستید و تبادلات مالی با شما مقدور نیست و بر همین اساس دارو را تحویل نداد. بنابراین با این مشکلات مواجهیم و بنابراین استراتژی ایجاد پالایشگاه پلاسما به توان دو است. بنده نه از وزارت بهداشت، بلکه از کل حاکمیت نظام جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم که به این پدیده به دید حاکمیتی و راهبردی نگاه کنند.

دعاوی قانونی و حقوقی پالایشگاه پلاسما

عشقی افزود: درباره پالایشگاه پلاسما یکسری دعاوی قانونی و حقوقی وجود دارد که ادامه دارد و امیدواریم حل شود. از بخش خصوصی و نهادهای خصوصی و دولتی دعوت می‌کنم که وارد این عرصه شوند تا برای خودشان هم اعتبار ایجاد کنند. یک پالایشگاه برای ما کم است، ‌ بلکه دو یا سه پالایشگاه باید راه‌اندازی کنیم. برای تامین داروهای مورد نیاز کشور حداقل یک میلیون لیتر پلاسما باید به دارو تبدیل شود و به نظر من این میزان ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر است. در حال حاضر حداکثر ۵۰۰ هزار لیتر پلاسما داریم. بنابراین پالایشگاه راه بیفتد تا بتوانیم این را تامین کنیم. وقتی من پالایشگاه در اختیار ندارم، بخش خصوصی باید در این زمینه اقدام کند. کمپانی که در آلمان و اتریش است، زیر نظر وزارت بهداشت که نیست، بلکه بخش خصوصی است و نماینده آن هم بخش خصوصی است. به هر حال من باید داروی مردم را تامین کنم. در اینجا از بنیادها و سازمان‌های معتبر که سرمایه کافی دارند، درخواست می‌کنم که به دانشمندان این حوزه مراجعه کرده و میدان دهند و نهادهای حاکمیتی هم به این افراد اجازه دهند که بتوانند پالایشگاه را راه‌اندازی کنند. فکر می‌کنم یک موسسه در این حوزه در بخش خصوصی دارد به جایی می‌رسد که برخی فرآورده‌های پلاسمایی را تولید کند.

وضعیت کسری اعتبارات سازمان انتقال خون

عشقی درباره کسری بودجه سازمان انتقال خون، ‌ اظهار کرد: زمانیکه سازمان را تحویل گرفتم، ۴۰۰ میلیارد تومان کسری بودجه داشتیم که خدا را شکر با تلاش همه همکارانم و همکاری نهادهای خارج از سازمان، به ویژه سازمان برنامه و بودجه، مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، وزارت بهداشت و ... که بسیاری از اعتبارات‌مان را تخصیص ۱۰۰ درصد داد، کسری بودجه بسیار کم و حدود نصف شده است.

فعالیت سامانه نوبت‌دهی اینترنتی اهدای خون

وی در پاسخ به سوالی درباره نوبت‌گیری تلفنی یا اینترنتی برای اهدای خون، گفت: یکی از موفقیت‌های سازمان در حفظ امنیت اهداکنندگان که مورد اقبال هم قرار گرفته است، این بود که سامانه نوبت‌دهی اینترنتی را به صورت فعال داشتیم، اما در این دوران به صورت ویژه و جدی رصد کردیم که تمام ادارات کل استان‌های ما سامانه نوبت‌دهی اینترنتی‌شان کار کند. بنابراین افراد می‌توانند به صورت اینترنتی برای اهدای خون ثبت نام کنند. در عین حال هر سال در ماه مبارک رمضان واحدهای سیار داشته‌ایم که در مساجد، اماکن مذهبی و... حضور داشتند. حال از آنجایی که امکان این تجمعات نیست، از همه استان‌ها به‌ویژه تهران، درخواست کرده‌ام که از شهرداری‌ها کمک گرفته و محل استقراری داشته باشیم که در آن محل‌ها از جمله برخی مساجد بزرگ و... تخت بگذاریم و مردم بتوانند در محل‌هایی که فضاسازی مناسبی دارند، ‌ اکیپ‌های سیار ما به صورت فعالانه اقدام کنند.

وی درباره نیاز به پلاسما در بیماران کرونا، گفت: پلاسما درمانی برای بیماری کووید-۱۹ جدید است و بر همین اساس حجم‌های مختلف برای مصرف در بیماران اعلام شده است. ما از بهبودیافتگان کرونا به دو طریق می‌توانیم پلاسما بگیریم؛ یکی از طریق اهدای خون معمولی که از هر اهدای خون ۲۰ سی سی پلاسما حاصل می‌شود. روش دوم از طریق پلاسما فرزیس است که پلاسما از خون افراد جدا می‌شود و از این طریق می‌توانیم ۵۰۰ سی سی پلاسما دریافت کنیم.

برخی سخت‌گیری‌ها برای اهدای خون

عشقی در پاسخ به سوالی درباره برخی الزامات مانند ارائه شماره تلفن ثابت و ... برای اهدای خون، گفت: برخی از سخت‌گیری‌ها برای اهدای خون ضرورت دارد و بروکراسی نیست. به عنوان مثال ما هم شماره موبایل و هم شماره تلفن ثابت اهداکننده را دریافت می‌کنیم. اگر از خون بیماری متوجه مشکلی شویم، باید این مشکل را به سرعت به او اطلاع دهیم. گاهی هم موبایل را پاسخگو نیستند و باید تلفن ثابت فرد را هم داشته باشیم. در عین حال در همه جای دنیا برای هر خدمتی که ارائه می‌دهند، ‌ کد ملی می‌خواهند چه برسد به اهدای خون. در عین حال گاهی بیماران از ما انتظار دارند که در هر شرایط بالینی از آنها خون بگیریم، اما گاهی اوقات این کار برای سلامت خودشان خطرناک است. سازمان انتقال خون ایران در سال ۲.۵ میلیون مراجعه دارد که ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر موفق به اهدای خون می‌شوند. سایر افراد یا برای سلامت دهنده و یا برای سلامت گیرنده از آنها خون دریافت نمی‌شود.

ماجرای زمین ساخت پالایشگاه پلاسما

مدیرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوالی درباره زمین پالایشگاه خون که در کنار برج میلاد تهران قرار دارد، گفت: مساله زمین پالایشگاه، موضوعی کاملا حقوقی است و وزارت بهداشت نسبت به تقدم و تاخر انجام وظیفه شرکت پالایش و پژوهش پلاسما بر تصاحب این زمین، اعتراض جدی و پافشاری کرد. حال در یک دوره‌ای یک واگذاری انجام شده که مراحل قانونی‌اش را طی کرده، اما شرکت پالایش و پژوهش پلاسما که به بخش خصوصی واگذار شد، تعهداتش را ایفا نکرده است و از طرفی طالب است که سند زمین زودتر به آن‌ها ارائه شود. اما این موضوع نه از نظر وزارت بهداشت و نه از نظر سازمان انتقال خون منطقی نیست. تا زمانیکه تعهدات به این معنی که پلایشگاهی ساخته و مستقر شود و تولیداتش به حد صنعتی تحویل داده شود و تمام کارشناسان اعلام کنند که پالایشگاه با این تعهدات در این زمین راه اندازی شد، در چنین شرایطی قابل بحث است که زمین به آنها واگذار شود یا خیر. در اولین جلسه‌ای که وارد این مقوله شدم، اعلام کردم که من وارد بنگاه معاملات ملکی نشدم، ‌ بلکه آمدم پالایشگاه خون را ببینم. به هر حال قانون و مسائل حقوقی است و باید مسائل حقوقی و خواست دولت و ملت برآورده شود. اکنون سند زمین در اختیار دولت است.

عشقی درباره اهدای خون بانوان تاکید کرد: ما در حوزه اهدای خون بانوان باید بسیار زیاد کار کنیم. شعار ما این است که با اهدای خون بانوان هر خانه یک پایگاه انتقال خون می‌شود. این تابو که می‌گوید زنان نباید خون دهند، باید در جامعه ما شکسته شود. هر فرهنگی را که زنان در آن وارد شوند، در جامعه ایرانی که خانواده‌محور است، جا می‌افتد. در کشور ما میزان اهدای خون در زنان ۴.۵ درصد است. در حالی که در برخی کشورهای جنوب خلیج فارس ۱۴ درصد است. در کشورهای اروپایی بین ۴۵ تا ۵۰ درصد است.

وی در پاسخ به سوالی  درباره میزان تاثیر پلاسمادرمانی در درمان بیماران کرونا، گفت: این روش یک سابقه علمی در دنیا دارد که به ۱۰۰ سال قبل بازمی‌گردد و از آنفلوآنزای اسپانیایی شروع شد و در بیماری‌های سارس، مرس، ابولا و... موثر بود. این موضوع مبنای کار چینی‌ها شد و بعد از چینی‌ها ایران به عنوان دومین کشور کار پلاسما درمانی در حوزه کرونا را با یک کارآزمایی بالینی آغاز کرد. کارآزمایی بالینی جزو اصول ورود یک روش درمانی به درمان مصوب و مورد تایید در مراجع قانونی کشور است. در عین حال کارآزمایی بالینی اصول و الزامات خود را دارد. گروه مورد، شاهد و... داریم که باید مسیر علمی خود را طی کند. بر همین اساس تا کنون ۴۰۰ واحد پلاسما از بیماران کرونا گرفتیم که هنوز بر روی تعداد کافی بیماری که قابل استناد باشد، تمام نشده و قسمت زیادی از آن برای افرادی در فشار بحران کرونا مصرف شده و نجات هم پیدا کردند. از روزی که وارد کارآزمایی شدیم از ساوه، گناباد، سبزه‌وار، زاهدان، قائم شهر و... برای نجات جان مردم از ما پلاسما می‌خواستند.

وی تاکید کرد: مردم هنوز برایشان جانیفتاده که اهدای پلاسما در شرایط فعلی برای ما بسیار مهم است. از همه مردم می‌خواهم کسانی که کرونا گرفتند و بهبود یافتند، به شکرانه بهبودشان برای اهدای پلاسما به مراکز ما بیایند و ما حتی هزینه رفت‌وآمدشان را تقبل می‌کنیم که اگر واجد شرایط باشند، از آنها پلاسما دریافت می‌کنیم.

عشقی درباره تعداد بیماران کرونایی برای کارآزمایی بالینی پلاسما درمانی اظهار کرد: تعداد بیمارانی که برای کارآزمایی بالینی مدنظرند، ‌ حداقل باید ۱۰۰ نفر باشند. آن هم ۱۰۰ نفری که تمام اطلاعات بالینی‌شان ثبت شود. علت اینکه در پلاسمای اهدا شده ۴۰۰ واحدی نتوانستیم به ۱۰۰ بیمار در کارآزمایی برسیم، این بود که ما در شرایطی که پزشکان ما در فشار و بحران درمان بیماران کرونایی در حال تلاش بودند و در جبهه جنگ بودند، درخواست کردیم که در کارآزمایی بالینی با ما همکاری کنند و متاسفانه به ۱۰۰ بیماری که تمام اطلاعات آن‌ها دقیق ثبت شده باشد و پزشک درمانگر زیر اطلاعات بیماران را امضا کرده باشد، دست پیدا نکردیم.

اعلام هزینه دقیق پلاسمادرمانی؛ بزودی

وی درباره هزینه تمام شده پلاسمادرمانی بدون سوبسید، گفت: یکی از موضوعاتی که بسیار در فضای مجازی پخش شد که پلاسما درمانی روش درمانی پر هزینه و سختی است، اما من یک تیم اقتصاد درمان برای این موضوع گذاشتم تا تمام فرآیندهای آن را محاسبه کنند تا مشخص شود که هزینه تهیه، نگهداری و فرآیندهای مربوط به پلاسمادرمانی را محاسبه کنند. بعد از محاسبات هزینه دقیق را اعلام می‌کنم. البته این درمان برای بیماران غیرکرونایی ساده‌ترین، ‌ سهل‌ترین و در دسترس‌ترین روش است. سازمان غذا و داروی آمریکا و کشورهای اروپایی اجازه این اقدام را انجام داده و روش درمانی پرهزینه‌ای نیست و در عین حال ساده و در دسترس است.

وی درباره جداسازی آنتی‌بادی مربوط به کرونا در پلاسماهای اهدایی، گفت: باید توجه کرد که تمام ویروس‌ها شبیه هم نیستند و پاسخ ایمنی بدن علیه ویروس‌ها نیز شبیه به هم نیست. هنوز درباره تیپ توزیع نوع آنتی‌بادی‌ها، مدت زمانی که باقی می‌ماند و سطح حداکثری و حداقلی آنتی‌بادی‌ها در ویروس کرونا اتفاق‌نظر وجود ندارد. بنابراین امکان اینکه آنتی‌بادی این ویروس از پلاسما جدا شده و بعد به صورت دارو در اختیار جامعه بشری قرار گیرد، وجود دارد. در خیلی از کشورها از جمله ایران این کار آغاز شده و برخی از همکاران ما در بخش خصوصی اعلام کردند که این اقدام را انجام داده‌اند که سازمان غذا و دارو این ادعاها را بررسی می‌کند و اگر توانسته باشند آنتی‌بادی خاص را تولید کرده باشند، قطعا آن را اعلام کرده و وارد مقوله جدیدی از پلاسما درمانی در حوزه کووید ۱۹ می‌شویم.

رییس سازمان انتقال خون در پاسخ به این سوال که پلاسماهای مازاد بهبودیافتگان کرونا برای تولید دارو استفاده خواهد شد؟ اظهار کرد:‌ تلاش کنید اهداکننده پلاسما به سازمان انتقال خون مراجعه کند، هدف ما این است پلاسما را از بیمار بهبودیافته دریافت کنیم و به بیماری که آن را نیاز دارد، بدهیم تا جان یک بیمار را نجات دهیم و با دوستان در کارآزمایی بالینی هم در همین جهت هم هدف شده ایم. کار تحقیقاتی و تجارت در این زمینه مهم نیست. دولت هیچ وقت دنبال تجارت نیست و حتی اگر باشد، من به عنوان یک پزشک تمام وقت جغرافیایی، وارد تجارت نخواهم شد.

عشقی ادامه داد: اگر مازاد پلاسمای بهبودیافتگان کرونایی جمع شد و مقداری از آن بدون استفاده باقی ماند، وظیفه داریم این پلاسماهای اضافه را در اختیار تولیدکنندگان ایمونوگلوبین‌های اختصاصی کووید -۱۹ قرار دهیم. اگر این تولیدکنندگان واجد صلاحیت، قانونمند و مورد تایید سازمان غذا و دارو باشند، اولویت با آنهاست تا با کارآفرینی علمی جان بیماران را نجات دهیم و اگر تولیدکنندگان داخلی به استاندارهای لازم نرسند، جان عزیزان‌مان بالاتر از این است که دست به ریسک بزنیم. بابراین پلاسما را در اختیار تولیدکنندگان خارجی با تجربه و با صلاحیت قرار دهیم. البته این پیشنهاد ماست و شاید دولت آن را نپذیرد، هر زمان پلاسما تولید شد و مصرف نشد، در وهله اول تولیدکنندگان داخلی برای تولید دارو مدنظر هستند تا کارآفرینی علمی صورت گیرد و داروی با کیفیت تولید شود و در اختیار بیماران قرار گیرد، اما اگر تولیدکننده داخلی نتوانست به این مهم دست پیدا کند، پلاسما را در اختیار دانشمندان و تولیدکنندگان خارجی قرار می‌دهیم تا آنها برایمان این دارو را تولید کنند، همانطور که اکنون پلاسما را برای تولید فاکتور ۸ و IVIG در اختیار تولیدکنندگان خارجی قرار می‌دهیم.