آزمایش های دوران بارداری
برای داشتن یک بارداری سالم، مهم است که هر چه سریعتر از این مسأله باخبر شوید و از این جهت بزودی صاحب فرزند خواهید شد. در صورتیکه عادات ماهانه ی شما منظم است و صرفا یک دورهتان به تأخیر افتاد، نشانه خوبی است ولی کاملاً نمی تواند دقیق باشد. این اتفاق سبب تغییراتی در زندگی شما میشود و ذهن شما را از وقوع آن آگاه میکند. پس در صورتیکه فکر می کنید باردارید، می توانید با یک آزمایش خون که یکی از آزمایش های دوران بارداری محسوب می شود ، شک خود را به یقین تبدیل کنید. همینطور میتوانید کیت تشخیص سریع حاملگی یا« بیبی چک» از داروخانه ها بگیرید ولی در بهترین حالت، ۷۵ درصد دقت عمل دارند.
زمانی که پس از اولین آزمایش از آزمایش های دوران بارداری مطمئن شدید که حامله هستید، حتی چنانچه حال تان خوب است، نزد متخصص زنان بروید؛ زیرا ریسک فاکتورهای لازم باید بررسی شوند و کسی جز پزشک متخصص نمی تواند این کار را انجام دهد.
>> آزمایش های دوران بارداری در سه ماه اول
آزمایش های دوران بارداری که در سه ماهه نخست درخواست میشوند ، بسیار مهم هستند؛ به دلیل این که این دوره، بسیار حساس است و از طرفی، برای تشخیص نقایص مادرزادی زمان خوبی می باشد. مهم ترین آزمایشات سه ماهه اول بارداری عبارتند از:
> آزمایش خون:
یکی از نخستین آزمایش های دوران بارداری ازمایش خون نام دارد که توسط پزشک زنان درخواست می شود. چنانچه شما آزمایش خون پیش از بارداری، انجام نداده باشید، پزشکتان برای تعیین گروه خونی ، Rh خون، سطح آنتی بادی ضد عوامل عفونی نظیر سرخجه و هپاتیت B، شمارش کامل سلول های خون، بررسی وجود عفونت در بدن، تعیین سطح قند و چربی خون، تعیین ابتلا به بیماری هایی نظیر کم خونی و اختلالات تیروئید، درخواست میدهد تا آزمایش خون دهید.
پزشک زنان درصورت ابتلای شما به بیماری های مقاربتی، در آزمایش خون، ابتلای شما به این بیماری ها را نیزبررسی میکند؛ چون این بیماری ها مشکلاتی جدی مانند بیماری سیفلیس و ایدز را برای شما و کودکتان ایجاد می کنند. بدین ترتیب درصورت تشخیص بموقع با استفاده از آزمایش های دوران بارداری، پزشک میتواند شانس ابتلای کودک به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهد.
> آزمایش ادرار در دوران بارداری:
پزشک شما معمولاً در نخستین جلسات معاینۀ بارداری درخواست می کند تا یک آزمایش ادرار کامل و کشت ادرار انجام دهید. در هر جلسه معاینه یا هر سه ماه یک بار برخی از طبیبان درخواست آزمایش ادرار میدهند و تا هنگامی که نشانه های هشدار دهنده ای در این آزمایش های دوران بارداری وجود نداشته باشد از شما دیگر آزمایش ادرار نمی گیرند. این قضیه که آیا نیاز به انجام آزمایش ادرار در هر جلسه از معاینات بارداری، هست یا خیر، بستگی به تشخیص پزشک دارد.
> تشخیص گروه خونی، عامل Rh و غربالگری آنتی بادی:
آزمایش خون که یکی از آزمایش های دوران بارداری میباشد ، برای تعیین گروه خونی که شامل یکی از گروه های O، B، A یا AB است، بررسی می شود. همچنینRh خون شما که منفی یا مثبت است، بررسی میشود. در صورتیکه خون شما Rh منفی و کودک شما Rh مثبت باشد، آمپول پادتن Rh یا روگام را دو بار( یک بار در طول دوران بارداری و مرحلۀ بعدی پس از به دنیا آمدن کودک) دریافت می کنید. در مقابل رشد آنتی بادی هایی که امکان دارد در طول همین بارداری یا بارداری های آینده خطرناک باشد، این آمپول از بدن شما و جنین محافظت می کند. چنانچه پدر کودک Rh منفی باشد، کودک نیز Rh منفی خواهد بود که نیازی به تزریق آمپول ندارید. همینطور خون شما از نظر آنتی بادی های Rh و برخی انواع دیگر آنتی بادی هایی که امکان دارد بارداری شما را تحت تأثیر قرار دهند، بررسی می شود.
> نمونه برداری از پرزهای کوریونی (Chorionic Villus Sampling):
یک آزمون تشخیصی قبل از تولد نوزاد، نمونه برداری از پرزهای جفتی یا CVS میباشد که تحت بیحسی موضعی و با استفاده از اولتراسوند، به کمک سوزنی که از دیواره شکم مادر عبور می کند و از پرزهای جفتی با استفاده از انبر جراحی که از گردن رحم عبور می کند، نمونه ای تهیه می شود. این نمونه برداری از پرزهای جفتی که از آزمایش های دوران بارداری به حساب می آید ، بین هفته های ۱۱ تا ۱۴ انجام می گیرد و در مورد ساختار ژنتیکی جنین اطلاعات مهمی را فراهم می آورد.
> غربالگری ژنتیکی:
قبل از تولد جنین، خیلی از ناهنجاری های ژنتیکی را میتوان با استفاده از آزمایش های دوران بارداری تشخیص داد. چنانچه شما یا همسرتان در خانواده خود پیشینه اختلالات ژنتیکی دارید، پزشک یا ماما آزمایش ژنتیک را در زمان بارداری برای شما توصیه می کند. همینطور اگر جنین یا نوزادی ناهنجاری ژنتیکی داشته باشد، امکان دارد غربالگری ژنتیکی نیز انجام دهید.
> آزمایش تیروئید:
آزمایش تیروئید پیش از بارداری جزء مهمترین آزمایش های دوران بارداری به حساب می آید که هر زنی که قصد بارداری دارد باید انجام بدهد. حاملگی سبب میشود دفع ید در بدن زنان افزایش یابد. همینطور جنین به علت دریافت ید از بدن مادر باعث کاهش ید می شود. بدین ترتیب بهتر است زنان از نظر عملکرد غده تیروئید پیش از بارداری بررسی شوند. تکامل سیستم عصبی جنین توسط هورمون های بدن مادر انجام می شود، بدین ترتیب مادر باردار باید از نظر غده تیروئید وضعیت مناسبی داشته باشد. زمانی کم کاری تیروئید بوجود می آید که غده تیروئید قابلیت تولید هورمون، به اندازه نیاز بدن را نداشته باشد.
از علایم افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می توان به خستگی، خواب آلودگی ، فراموشکاری، مشکلات یادگیری، ناخن و موی خشک و شکننده، پوست خشک و خارش دار، صورت پف آلود و ورم پلک ها، کاهش ضربان قلب، افزایش وزن، افسردگی، بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر، گرفته شدن صدا، ضعف و درد عضلانی، بی حس شدن دستها، حساسیت زیاد به سرما، یبوست و.. اشاره کرد. کم کاری تیروئید در بارداری باعث تبعاتی چون بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید و اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی جنین می شود. اما مادران باردار نباید نگران باشند، زیرا میتوانند از بروز این خطرات با انجام آزمایش پیش از بارداری و افزایش دادن دوز دارو در دوران بارداری جلوگیری کنند. هر چند پزشکان با آزمایش تیروئید در دوران پیش از بارداری، عملکرد این غده را در زنان باردار زیر نظر دارند، ولی پیگیری عملکرد این غده در دوران بارداری با استفاده از آزمایش های دوران بارداری هم ادامه دارد و چه بسا تا سه روز پس از زایمان، نوزادان تحت آزمایشات غربالگری تیروئید قرار می گیرند.
> آزمایش های غربالگری قبل از تولد در سه ماهه اول بارداری:
پس از هفته ۱۰ بارداری، باید این آزمایش DNA جنین بدون سلول را انجام داد. غربالگری سه ماهه اول شامل سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر می باشد. این فرآیند غربالگری میتواند به تعیین خطر ابتلای جنین در بعضی از نقایص مادرزادی کمک کند. تصور می شود که این آزمایش از آزمایش های دوران بارداری برای تشخیص ۹۹٪ از کل بارداری های سندرم داون می باشد. درصورت غیرطبیعی بودن نتایج آزمایشات غربالگری سه ماهه اول، برای شما مشاوره ژنتیک توصیه می شود.
>> آزمایش های دوران بارداری در سه ماهه دوم
در سه ماهۀ دوم بارداری گاهی نیاز است با تشخیص پزشک آزمایش هایی را انجام دهید. بهتر است نسبت به آن ها از قبل آگاهی داشته باشید تا هنگامی که پزشک انجام برخی از آزمایش های دوران بارداری را برای شما ضروری تشخیص دهد، بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
> تست آمنیوسنتز( Amniocentesis):
در صورتیکه در معرض خطر قرار دارید یا نتایج تست های غربالگری چندگانۀ سلامت جنین یا دیگر عوامل، حاکی از آن هستند که فرزندتان در معرض خطر احتمالی نقص و نارسایی مادرزادی قرار دارد، میتوانید در چنین وضعیتی، تست آمنیوسنتز که یکی از آزمایش های دوران بارداری است را انجام بدهید. این تست در تشخیص ناهنجاری های کروموزومی یا برخی دیگر از نارسایی های مادرزادی در جنین مؤثر است. پزشک در حین انجام آمنیوسنتز، سوزن ظریفی را وارد رحم می سازد تا از مایع آمنیوتیک نمونه برداری کند.
> اندازه گیری سطح آلفافتوپروتئین( AFP):
یک مدل تست غربالگری رایج، که حین هفته های ۱۴ تا ۲۲ بارداری باید انجام شود، آزمایشAFP نام دارد. در حدود هفته ۱۶ تا هفته ۱۸ بارداری بهترین و دقیق ترین زمان انجام این آزمایش از آزمایش های دوران بارداری است. بدین ترتیب دانستن سن دقیق بارداری، بسیار مهم است. نتایج این آزمایش کمک می کند تا پزشک زنان، وجود نقایص لوله عصبی را در جنین بررسی کند.
> آزمایش غربالگری دیابت بارداری :
با استفاده از آزمایش چالش گلوکز، غربالگری دیابت انجام می شود که از آزمایش های دوران بارداری و روتین محسوب می شود و در هفته های ۲۴ تا ۲۸ بارداری و برای تشخیص دیابت بارداری انجام می شود. معمولاً آزمایش های غربالگری دیابت بارداری به دو شیوه انجام میشوند که یکی از این روش ها تست چالش گلوکز است. در این روش ۵۰ گرم گلوکز خوراکی به زن باردار داده می شود و پس از یک ساعت از طریق یک نمونه گیری خون ساده، گلوکز خون اندازه گیری می شود، چنانچه مقدار این گلوکز خون کمتر از ۱۴۰میلی گرم در دسی لیتر باشد، وضعیت طبیعی به حساب می آید و در غیر اینصورت ، مرحلۀ دوم آزمایش که آزمایش تحمل گلکوز خوراکی است درخواست می شود.
در این آزمایش از آزمایش های دوران بارداری ابتدا قند خون ناشتا اندازه گرفته می شود و بعد از آن ۱۰۰ گرم گلوکوز خوراکی به فرد داده می شود و سه بار میزان قند خون؛ یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد از خوردن گلوکز اندازهگیری می شود. پزشک تشخیص قطعی دیابت بارداری را با بررسی نتایج می دهد. شیوه دیگر روش یک مرحله ایست که در آن آزمون چالش گلوکز حذف شده است و پزشک با ۷۵ گرم گلوکز، تست تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته را درخواست می کند.
> تست تحمل گلوکز:
تست تحمل گلوکز که یکی از آزمایش های دوران بارداری است در بین هفته های ۲۶ تا ۲۸ ام بارداری انجام می شود تا دیابت بارداری را شناسایی کند. شما باید برای چند روز رژیم غذایی شدید داشته باشید. آن گاه، به مدت ۱۴ ساعت پیش از تست به سرعت حرکت می کنید. یک تست خون با مصرف نوشیدنی های قندی و تست های خون سریالی به شناسایی شرایط کمک می کند. در حالیکه شما نظر خوبی در خصوص اینکه نوزادتان در این هنگام چگونه است را خواهید داشت، پزشک برای این که خاطرجمع شوید که کودکتان سالم است و در شرایط بهتری قرار دارد چند آزمایش دیگر انجام خواهد داد.
>> آزمایش های دوران بارداری در سه ماه سوم
پزشک امکان دارد در سه ماهۀ سوم بارداری باتوجه به اینکه زمان زایمان نزدیک می شود، برای بررسی وضعیت و آمادگی شما برای زایمان آزمایش های دوران بارداری در این ماه را درخواست کند. شناخت این آزمایش ها و آگاهی نسبت از آن ها به شما کمک کند تا بتوانید راحت تر متوجه صحبت های پزشکتان شوید.
> آزمایش خون:
برای بررسی کم خونی مادر و همچنین آنتی بادی ها یا عفونت، پزشک آزمایش های دوران بارداری را در سه ماهۀ سوم مانند آزمایش خون تجویز خواهد کرد. وضعیت گلبول های خونی و آنتی بادی ها در این آزمایش خون، بررسی خواهد شد.
> آزمایش استرپ گروه B:
یک نوع باکتری که در دستگاه تناسلی تحتانی حدود ۲۰ درصد از کل خانم ها یافت می شود، استرپتوکوک گروه B می باشد GBS ممکن است باعث کوریوآمنیونیت( عفونت شدید بافت های جفت) و عفونت پس از زایمان شود. عفونت های دستگاه ادراری ناشی از GBS باعث زایمان زودرس و زایمان یا پیلونفریت و سپسیس میشود. شایعترین علت عفونت های تهدید کننده زندگی در نوزادان، من جمله ذات الریه و مننژیت، GBS می باشد. نوزادان تازه متولد شده در دوران بارداری یا از دستگاه تناسلی مادر در حین زایمان دچار عفونت می شوند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها بین هفته های ۳۵ تا ۳۷ بارداری، غربالگری که از آزمایش های دوران بارداری است را برای کلونیزاسیون GBS در واژن و رکتوم توصیه می کنند.
> افاسمان( کشیدگی) گردن رحم:
نزدیک زمان زایمان باید معایناتی توسط پزشک انجام شود. پزشک بدنبال این بررسی متوجه می شود که به چه مقدار جنین در لگن پایین آمده است و گردن رحم تا چه حدی شروع به کشیده شدن کرده است. این مقدار اندازه گیری ها و آزمایش های دوران بارداری به تخمین پیشرفت زایمان کمک می کند. امکان دارد حتی بررسی جنین هم لازم باشد.
> آزمایش ادرار:
پزشک متخصص زنان و زایمان برای تشخیص ابتلای شما به مسمومیت حاملگی، یک آزمایش ادرار نیز درخواست خواهد کرد. همینطور درصورت مشکوک بودن شما به عفونت ادراری، آزمایش های دوران بارداری نظیر آزمایش کشت ادرار درخواست خواهد کرد.
> تست بدون استرس:
یکی از دیگر آزمایش های دوران بارداری که در بارداری های پرخطر و برای بررسی وضعیت جنین در سه ماهۀ سوم انجام می شود، تست بدون استرس می باشد. زمان حرکت جنین تغییرات ضربان قلب جنین بررسی می شود. همینطور امکان دارد با تست استرس انقباضی، میزان تحمل جنین را برای وضع حمل نیز بررسی کند.
> آمنیوسنتز:
از آزمایش های دوران بارداری پس از هفته ۳۲ بارداری می توان به آمنیوسنتز اشاره نمود که به ارزیابی میزان پیشرفت ریه در نوزادان در معرض خطر زایمان زودرس می پردازد. برای انجام آمنیوسنتز در آزمایش بارداری در سه ماهه سوم، سوزنی از طریق دیواره های شکم و رحم و داخل کیسه ی نازک دیواره ای از مایعی که جنین در حال رشد را احاطه کرده است ، وارد می شود. میزان کمی از مایع آمنیوتیک خارج می شود. این مایع که به وسیله نوزاد و سلول های جنین تولید می شود، حاوی AFP است.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 12
- 1