بهترین سن برای شروع گفتار درمانی زمانی است که کودک از نقاط عطف ارتباطی عقب می ماند و یا نگرانی در مورد رشد گفتار و زبان او در والدین ایجاد می شود.
آسیب شناسان گفتار زبان (SLPs) می توانند با افراد در هر سنی، از سن ۶ ماهگی تا بزرگسالان در سنین بالا در جهت بهبود گفتار کار کنند.
در نتیجه مراجعه به بهترین مرکز گفتار درمانی کودکان در تهران در صورت مشاهده علائمی مبنی بر اختلال در ایجاد ارتباط کلامی در کودک، توصیه می شود.
برای بزرگسالان نیز هیچ سنی برای گفتار درمانی "بسیار پیر" در نظر گرفته نمی شود، زیرا هرگز برای بهبود مهارت های ارتباطی دیر نیست.
اهمیت مداخله در بهترین سن برای شروع گفتار درمانی
شروع زودهنگام گفتار درمانی، حتی در چند ماه اول زندگی کودک، برای رشد مهارت های ارتباطی که پایه و اساس موفقیت او در خانه، مدرسه و در طول زندگی او خواهد بود؛ بسیار مهم است.
کودکان برای رشد توانایی های گفتاری و زبانی مناسب به حمایت بیشتری نیاز دارند.
بدون راهنمایی و مداخله مناسب، کودک ممکن است با مهارت های گفتاری و زبانی اساسی دست و پنجه نرم کند که می تواند بر توانایی او در خواندن، نوشتن، شرکت در بازی و تعامل با همسالان تأثیر بگذارد.
تآثیر مداخله زودهنگام برای شروع گفتار درمانی کودکان
شروع به موقع گفتار درمانی می تواند تأثیر عمیقی بر رشد گفتار و زبان کودک داشته باشد. به بهبود توانایی کودک در برقراری ارتباط مؤثر، تعامل با دیگران و تقویت مهارت های اجتماعی و تنظیم هیجانی او کمک می کند.
تأثیر بر رشد مغز
اکثر کودکان خردسال بیشتر مهارت های گفتاری و زبانی خود را تا سن سه سالگی توسعه می دهند. در این مدت، یادگیری و توسعه مهارت های ارتباطی می تواند بر نحوه رشد مغز تأثیر بگذارد.
مداخله زودهنگام بسیار مهم است زیرا نوزادان، کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی دارای مغزهای در حال رشدی هستند که برای یادگیری و اتخاذ مهارت های ارتباطی پیکربندی شده است.
اگر در رشد این مهارت ها مشکلی وجود دارد، گفتار درمانی باید در اسرع وقت شروع شود تا از این دوره ضروری رشد طبیعی مغز استفاده شود.
رفع تأخیر گفتار و زبان
با مداخله زودهنگام، بسیاری از کودکان مهارت های گفتاری و زبانی خود را توسعه می دهند و می توانند قبل از شروع مدرسه به همسالان خود برسند.
آسیب شناس گفتار و زبان می تواند اختلالات گفتار و زبان خاص را ارزیابی و درمان کند.
اصلاح مهارت های ارتباطی
گفتاردرمانی مداخله اولیه شامل بهبود مهارت های ارتباطی از طریق بازی و تمرین روزمره با کودک است.
تلاش برای تبدیل شدن به یک ارتباط مؤثرتر به کودک کمک می کند تا با بزرگسالان و همسالان ارتباط برقرار کند و همچنین می تواند ناامیدی و رفتارهای منفی را کاهش دهد.
نقش اساسی والدین
در طول گفتار درمانی، والدین با ابزارها و تکنیک هایی که برای تسهیل رشد گفتار و زبان در خانه نیاز دارند، ارائه می شود.
والدین و یا مراقبان در قلب مداخله زودهنگام قرار دارند زیرا هر روز مدل های زبانی لازم را که کودکان برای توسعه زبان و برقراری ارتباط مؤثر نیاز دارند، ارائه می کنند.
با شروع به موقع گفتار درمانی، می توان به والدین راهبردهای ضروری زبان اولیه را آموزش داد تا آن ها را برای تسهیل رشد گفتار و زبان فرزندشان از طریق بازی، خواندن کتاب و در طول فعالیت های روزمره تجهیز کند.
سن مناسب برای شناسایی تأخیردر گفتار کودکان
والدین باید از نقاط عطف رشد گفتار و زبان آگاه باشند؛ زیرا عقب ماندن از آن ها در هر زمنیه اعم از جسمی، ذهنی و یا تکلم می تواند نشان دهنده نیاز به گفتاردرمانی باشد.
با مشاهده و دریافت هر گونه نگرانی در مورد رشد ارتباطی فرزند، والدین باید در اسرع وقت به دنبال ارزیابی گفتار و زبان باشند.
چه زمانی به دنبال گفتار درمانی باشیم؟
به محض احساس اولین نگرانی ها در والدین کودک، اقدام به مشاوره با یک گفتار درمانگر آغاز می شود. این احساس نگرانی می تواند در سن ۱۸ ماهگی رخ دهد؛ زمانی که کودک اصلاً صحبت نمی کند.
با این حال، گفتار درمانی می تواند برای کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالانی که با مشکل بیان، زبان یا سایر مشکلات ارتباطی دست و پنجه نرم می کنند نیز مفید باشد.
به تعویق انداختن گفتار درمانی می تواند منجر به عقب افتادن بیشتر کودکان از همسالان خود شود و این امر باعث می شود که کودک در آینده با مشکل بزرگ تری مواجه شود.
مداخله زودهنگام بسیار مهم است، زیرا اصلاح مشکلات گفتار و زبان قبل از شکل گیری کامل عادات ضعیف، آسان تر است.
گفتاردرمانگران می توانند با کودکان خردسال به شیوه ای مبتنی بر بازی و جذاب برای رفع نیازهای خاص خود آن ها، روش درمانی خود را پیش بگیرند.
تشخیص سن مناسب برای شروع گفتار درمانی
والدین باید از نقاط عطف ارتباطی رایج برای کودکان آگاه باشند تا بتوانند جهت اقدام برای رفع مشکل قدم بردارند؛ زیرا تشخیص سن مناسب برای گفتار درمانی در وهله اول معمولاً توسط والدین می باشد.
در ادامه به برخی از رایج ترین نقاط عطف ارتباطی در بیشتر کودکان اشاره شده است.
تولد تا ۳ ماهگی
- هشدار به صدا
- وقتی با او صحبت می شود ساکت می شود یا لبخند می زند.
- صداهای مختلفی برای شادی یا ناراحتی ایجاد می کند.
- می تواند اصوات صدادار مانند "اوووو" و "آ" را تولید کند.
۴ تا ۶ ماهگی
- به تغییرات تن صدا پاسخ می دهد.
- به اسباب بازی هایی که صدا تولید می کنند توجه می کند.
- در حین پخش صدا به آن گوش می کند.
۷ تا ۱۲ ماهگی
- سعی می کند صداها را تقلید کند.
- اشیا را نشان می دهد و سعی می کند برای آن شیء با صدای نامفهوم نامی پیدا کند.
- به کلمات و عبارات ساده پاسخ می دهد.
- یک یا دو کلمه مانند «مامان»، «بابا»، «دَدَ»، «به به» را می گوید.
۱۲ تا ۱۸ ماهگی
- نام افراد، اشیاء و اعضای بدن را می داند.
- دستورات ساده را با حرکات دنبال می کند.
- حدود ۱۰ کلمه می گوید.
با آگاهی از این نقاط عطف ارتباطی کلیدی، والدین می توانند پیشرفت فرزند خود را زیر نظر داشته باشند و در صورت مشاهده هر گونه تأخیر، مداخله اولیه را انجام دهند.
علائم اختلال در گفتار کودک در هر سن
در بالا به علائم و نشانه هایی اشاره شد که والدین باید در کودک خود مشاهده کنند و روند رشد ارتباطی کودک را طبق استاندارهای موجود تحت نظر داشته باشند.
در ادامه برای روشن تر شدن موضوع و کمک بیشتر به درک مسیر ارتباط کلامی کودک، علائمی ذکر شده که در صورت مشاهده هریک، مراجعه به کی مرکز مشاوره گفتار درمانی الزامی است.
تولد تا ۱۲ ماهگی
- عدم پاسخگویی به صداها
- عدم غر زدن تا ۶ ماهگی
- ناتوانی در درک کلمات و حرکات ساده تا ۱۲ ماهگی
۱۲ تا ۲۴ ماهگی
- هیچ کلمه ای نگفتن تا ۱۸ ماهگی
- مشکل درک کلمات کودک در ۲۴ ماهگی
- رشد محدود واژگان و عدم ترکیب کلمات در جملات کوتاه
۲ تا ۳ سال
- گفتاری که برای شنوندگان ناآشنا، تا حد زیادی نامفهوم است.
- پیشرفت کند در رشد زبان و ناتوانی در تشکیل جملات پیچیده
۳ سال به بالا
- تأخیر جدی در مهارت های گفتاری و زبانی در مقایسه با همسالان
- مشکل در برخی صداهای گفتاری یا درک زبان
هرچه تأخیرهای گفتار و زبان زودتر شناسایی شوند، می توان از طریق مداخلات هدفمند گفتار درمانی با آن ها به طور مؤثرتری برخورد کرد.
حتی تأخیرهایی که در سال اول زندگی مشاهده می شوند می توانند از ارزیابی و درمان زودهنگام توسط آسیب شناس گفتار-زبان بهره مند شوند.
شروع گفتار درمانی برای کودکان از چه سنی بهتر است؟
سن ایده آل برای شروع گفتار درمانی برای کودکان به محض مشاهده اولین اختلال در مهارت های گفتاری، زبانی و برقراری ارتباط اجتماعی می باشد که معمولاً بین سنین ۱ تا ۳ سالگی مشخص می شود.
گفتار درمانگر با تکیه بر دانش، مهارت و تجارب خود، توانایی تشخیص اختلال در گفتار در کودکان از سن نوزادی تا هر سن و سالی را دارد.
بدیهی است که تشخیص این اختلال در کودکان در سنین مختلف، روش های مختص به خود را دارد که گفتار درمانگر به این روش ها واقف است.
روش گفتار درمانی برای کودکان خردسال
گفتاردرمانگران معمولاً با کودکان خردسال به شیوه ای مبتنی بر بازی و جذاب کار می کنند.
گفتاردرمانگران معمولاً از طیف وسیعی از تکنیک های مبتنی بر بازی برای درگیر کردن کودکان خردسال و رفع نیازهای خاص آن ها در طول جلسات درمانی استفاده می کنند.
این تکنیک ها شامل استفاده از اشکال مختلف بازی است، مانند:
- بازی اکتشافی، که در آن کودکان بر روی بررسی اشیاء جدید تمرکز می کنند.
- بازی عملکردی، جایی که کودکان نحوه عملکرد و استفاده از اشیاء معمولی را بررسی می کنند.
- بازی ساخت و ساز، جایی که آن ها چیزهایی را با اشیا می سازند.
- بازی با قوانین، مانند بازی های رومیزی با قوانین واضح
- بازی در فضای باز و حرکتی که شامل فعالیت های بدنی می شود.
- بازی نمادین، نمایشی و وانمودی، بازنمایی فعالیت های روزمره
مشارکت والدین در مراحل گفتار درمانی کودک
برای ایجاد یک محیط حمایتی و جذاب، گفتاردرمانگران اغلب والدین و مراقبان را در فرآیند درمانی مشارکت می دهند. این امکان انتقال تکنیک ها و مهارت ها به محیط خانه از طریق استراتژی هایی که گفتار درمانگر ارائه می دهد؛ امکان پذیر می شود.
برخی از این تکنیک ها عبارتند از:
- الگوسازی زبان و فعالیت های روایت در حین بازی
- بسط دادن گفته های کودک برای ساختن عبارات طولانی تر
- ارائه وسایل کمک بصری و استوری بورد برای حفظ توجه
گفتاردرمانگران با ترکیب فعالیت های مبتنی بر بازی، متناسب با مراحل رشد و همکاری با والدین، می توانند یک تجربه درمانی جذاب و مؤثر برای کودکان خردسال ایجاد کنند.
- 17
- 4
