به فرزندمان احساس خوب داشتن را یاد بدهیم

نسرین ریاحی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: هدف ما در مقام والد، اطمینان خاطر از این است که فرزندمان احترام و ایمان به خود را در مقابله با چالش‌های زندگی رشد بدهد. برای دست‌یابی به این منظور باید بی‌قید و شرط عشق بورزیم. اعتماد به نفس کودک وقتی شکوفا می‌شود که نوعی علاقه بی‌قید و شرط را ببیند، عشقی که می‌گوید «دوستت دارم، هرکه باشی و هرچه انجام بدهی». وقتی کودک‌مان را صرف‌نظر از توانایی‌ها، مشکلات، اخلاق و قدرتش می‌پذیریم به او بیشترین کمک را کرده‌ایم.

این روان‌شناس ادامه داد: وقتی مجبوریم که در رابطه با موضوعی به او تذکر بدهیم، باید به او بفهمانیم که تذکر فقط در مورد  رفتارش  است. باید وقتی را برای توجه کامل به کودک خود کنار بگذاریم؛ چرا که این مساله در شکل‌گیری اعتماد به نفس نقش به‌سزایی دارد. البته حتما نباید وقت زیادی داشته باشیم و کافی است برای چند دقیقه با او ارتباط چشمی برقرار کنیم تا معلوم باشد که واقعا به چیزی که می‌گوید گوش می‌دهیم.

وی افزود: باید از ریسک کردن‌های سالم استقبال کنیم و کودکمان را به کشف چیزی تازه، خوردن غذایی متفاوت و یافتن دوستان تازه تشویق کنیم. با این که همیشه احتمال شکست وجود دارد، اما بدون ریسک کردن موفقیت هم به دست نمی‌آید. پس به کودک خود اجازه‌ی تجربه‌های کم خطر را بدهیم و در مقابل تقاضاهای او در دخالت خود مقاومت کنیم.

ریاحی با تاکید بر اینکه باید به کودکمان اجازه اشتباه کردن بدهیم، افزود: همه تشویق‌پذیر هستند، بنابراین باید سعی کنیم تا چیزهای خوبی را که کودکمان در طول روز انجام می‌دهد با صدای بلند عنوان کنیم. همینطور باید شنونده خوبی باشیم و اگر کودکمان نیاز به حرف زدن دارد، بایستیم و به چیزی که برای گفتن دارد خوب گوش دهیم. او نیاز دارد احساس کند که افکارش، احساساتش، خواسته‌ها و نظراتش مهم هست. همچنین با پذیرفتن احساساتش بدون قضاوت درباره آنها، به احساسات او اعتبار می‌بخشیم و نشان می‌دهیم که برای چیزی که می‌خواهد بگوید ارزش قایل هستیم.

این روان‌شناس خاطرنشان کرد: بیان جملاتی مثل «چرا سعی نمی‌کنی مثل برادرت باشی؟» یا «چرا مثل دوستت مودب نیستی؟» فقط کودکمان را به یاد مشکلاتش می‌اندازد و  در او احساس خجالت، حسادت و رقابت را تشدید می‌کند. حتی مقایسه‌های مثبت هم به طور بالقوه مخرب اند. چون کودک به سختی می‌تواند همیشه بر طبق این تصویر خود را بسازد. اگر بگذاریم کودکمان بداند که او را به خاطر منحصر به فرد بودنش تحسین می‌کنیم، او هم ارزش بیشتری برای خودش قایل می‌شود.

وی یادآور شد: اگر کودکمان خودش را به شکلی ناخوشایند با خواهرها و برادرها و همسالانش مقایسه می‌کند باید با او همدردی کرده و روی یکی از توانایی‌هایش تاکید کنیم. با این روش فرزندمان متوجه شود که همه نقاط قوت و ضعفی دارند و لازم نیست که حتما بی عیب باشد تا احساس خوبی درباره خودش داشته باشد.

ریاحی تصریح کرد: بین تحسین و تشویق تفاوت زیادی هست. تحسین ممکن است به کودک بفهماند که تنها وقتی که کاری را درست انجام داده باشد، فرد خوبی است. از سوی دیگر، تشویق به رسمیت شناختن تلاش است. تحسین بیش از اندازه اعتماد به نفس را خدشه‌دار می‌کند چون فشاری برای انجام کار و نیاز مداومی به تایید دیگران ایجاد می‌کند. بنابراین باید تحسین را کناری بگذاریم و فرزندمان را آزادانه تشویق کنیم. این به کودکتان کمک می‌کند تا با احساس خوبی نسبت به خود رشد پیدا کند.