با عجیب‎ترین و نادرترین بیماری‎های دنیا آشنا شوید؛ از خود مرده پنداری تا هرزه خواری

قرن ها است که دانشمندان و محققان در تلاش هستند تا وضعیت سلامت را ارتقا دهند و تا به امروز توانسته اند علت و راه درمان بسیاری از بیماری هایی را پیدا کنند که روزگاری عجیب و غیر قابل درمان به نظر می رسدیدند. اما با وجود پیشرفت های بسیار زیادی که در حوزه ی پزشکی رخ داده، هنوز هم بیماری های نادر و عجیبی وجود دارند که دانشمندان از درک آن ها عاجزند. در ادامه با تعدادی از بیماری های عجیب و نادر در دنیا آشنا می شویم.

۱- بیماری ای که باعث می شود فکر کنید مرده اید

افرادی که به بیماری توهم کوتارد (Cotard’s delusion) یا خود مرده پنداری دچار می شوند تصور می کنند که مرده اند و بدن آن ها در حال پوسیدن است یا در حال از دست دادن اعضای بدن شان هستند. این بیماران اغلب غذایی نمی خورند یا به حمام نمی روند چون مثلاً فکر می کنند که سیستم گوارشی ای ندارند که غذا را هضم کند یا تصور می کنند که آب می تواند اعضای ضعیف و شکننده ی بدن آن ها را از هم جدا کند. تحقیقات نشان می دهد بیماری کوتارد در اثر از کار افتادن نواحی ای از مغز رخ می دهد که کار آن ها تشخیص احساسات است و این مسأله منجر به شکل گیری احساس فروپاشی در بیمار می شود. خوشبختانه داروهایی وجود دارد که می تواند این بیماری را درمان کند.

۲- بیماری ای که باعث می شود به یک لهجه ی خارجی صحبت کنید

کسانی که به سندرم لهجه ی خارجی (Foreign accent syndrome) دچار می شوند، یک روز صبح از خواب بیدار می شوند و شروع به صحبت با یک لهجه ی خارجی می کنند. این بیماری به قدری نادر است (فقط ۶۰ مورد ابتلا به آن وجود دارد!) که پزشکان در ابتدا تصور می کردند این بیماران دچار توهم شده اند. اما در سال ۲۰۰۲، دانشمندان دانشگاه آکسفورد کشف کردند که تمامی این بیماران ناهنجاری های مغزی مشابهی داشتند که باعث ایجاد تغییر در زیر و بمی و سیلاب بندی گفتار آن ها شده بود. پژوهش ها همچنین نشان داده که صدمه دیدن سر یا سکته ی مغزی هم می تواند باعث این سندرم شود.

۳- بیماری ای که باعث حساسیت به آب می شود

افراد مبتلا به بیماری آکواژنیک اورتیکاریا (Aquagenic urticaria)، هر گونه تماس با آب باعث کهیر زدن پوست آن ها می شود. تنها ۳۰ نفر مبتلا به این بیماری شناسایی شده اند که بیشتر آن ها زن بوده اند. اما تا به امروز نه علت بروز این بیماری و نه روش درمان آن معلوم نشده است. این بیماران اغلب با جوش شیرین حمام می کنند و بدن خود را با کرم می پوشانند تا با آب تماس پیدا نکنند.

۴- بیماری ای که ادرار را به رنگ بنفش در می آورد

ونسان ونگوگ، نقاش مشهور و جورج سوم، پادشاه انگلستان، یک نقطه ی مشترک داشتند. بعضی نظریه پردازان، نوسانات خلفی دیوانه وار هر دوی آن ها را ناشی از بیماری پورفیری (Porphyrias) می دانند، یک بیماری نادر که در اثر آن بدن از تولید پروتئینی به نام هِم (Heme) باز می ماند (این پروتئین به سلول های بدن در جا به جایی اکسیژن کمک می کند). در این حالت، موادی به نام پورفیرین به میزانی سمی در کبد انباشته می شوند و وقتی در بدن منتشر می شوند ادرار و مدفوع بیمار را به رنگ بنفش در می آورند. اما کسانی که به این نظریه انتقاد دارند، نوسانات خلقی دیوانه وار این دو چهره ی مشهور را ناشی از بیماری های روحی ای مثل اختلال دوقطبی می دانند. در مورد ونگوگ، او بیشتر دوران بزرگسالی اش را بستری در بیمارستان گذارند، اما نه در گزارشات پزشکی و نه در نامه های صمیمانه ی ونگوگ به برادرش، هیچ اشاره ای به بنفش بودن ادرار او نشده بود.

۵- بیماری ای که باعث می شود هوس خوردن رنگ و خاک کنید

افراد مبتلا به سندرم پیکا (Pica syndrome) یا هرزه خواری به خوردن چیزهایی تمایل دارند که ارزش غذایی ندارند، مانند رنگ، خاک، گچ، صابون، گرد و غبار و همینطور مواد غذایی خام مثل برنج یا آرد. چنین تمایلات و هوس ها زمانی هرزه خواری محسوب می شوند که بیشتر از یک ماه وجود داشته باشند. این نشانه ها بیشتر در میان زنان باردار یا کودکان شایع هستند. بعضی تصور می کنند این سندرم در اثر کمبود یک ماده ی معدنی به وجود می آید، اما کارشناسان هنوز در مورد علت یا روش درمان این بیماری به توافق نظر نرسیده اند.

۶- بیماری ای که باعث می شود احساس کنید بدن تان آب می رود

این بیماری که سندرم آلیس در سرزمین عجایب (Alice in Wonderland syndrome) نام دارد، عنوان آن از کتاب مشهور لوئیس کارول گرفته شده و احتمالاً علت این نام گذاری را می توانید حدس بزنید. کسانی که به این سندرم مبتلا می شوند، احساس می کنند به سرعت کوچک یا بزرگ می شوند و اغلب، اشیاء را کوچک تر از اندازه ی واقعی شان می بینند. تحقیقات نشان داده بین این بیماری و سردردهای میگرنی ارتباط وجود دارد. جالب آنکه، بر حسب تصادف، لوییس کارول هم از میگرن های شدید رنج می برد. به همین خاطر بعضی معتقدند احتمالاً بیماری او منبع الهام بسیاری از وقایع کتاب معروفش بوده است.

۷- بیماری ای که باعث می شود هفت برابر سریع تر پیر شوید

در کودکان مبتلا به این بیماری، از سن یک یا دو سالگی نشانه هایی از پیری مثل کند شدن رشد و ریزش مو پدیدار می شود. در نهایت، این کودکان بیشتر چربی بدن شان را از دست می دهند و دچار چین و چروک می شوند، همین مسأله باعث می شود که دهه ها پیرتر از سن واقعی شان به نظر برسند. این اختلال در واقع یک بیماری ژنتیکی نادر به نام پروگریا (Progeria) یا پیری زودرس است. هنوز هیچ راه درمانی برای این بیماری یافت نشده و مبتلایان به آن به طور متوسط تا قبل از ۱۴ سالگی از دنیا می روند.

۸- بیماری ای که باعث می شود در سرتان صدای انفجار شدید احساس کنید

افراد مبتلا به سندرم انفجار در سر (Exploding head syndrome) ادعا می کنند که وقتی به خواب می روند یا از خواب بیدار می شوند، صداهای بسیار بلندی مثل شلیک اسلحه یا به هم خوردن ساز سنج می شنوند، در حالی که هیچ یک از اطرافیان شان این صداها را نمی شنوند. دانشمندان هنوز در مورد علت وقوع این بیماری به اتفاق نظر نرسیده اند، اما بعضی معتقدند که این بیماری در واقع نوعی اختلال خواب است که در اثر اضطراب یا خستگی به وجود می آید. گرچه بیشتر مبتلایان فقط یک یا دو بار در طول زندگی شان این صداها را می شنوند، اما کسانی که این مشکل را به صورت مکرر دارند، گاهی مجبور به مصرف دارو می شوند.

۹- بیماری ای که موها را یک شبه سفید می کند

اگر موهای شما به صورت ناگهانی و در اثر اضطراب یا شنیدن یک خبر بد سفید شوند، احتمالآً دچار سندرم ماری آنتوانت (Marie Antoinette syndrome) شده اید. نام این سندرم از ماری آنتوانت، ملکه ی فرانسه گرفته شده که گفته می شود شب قبل از گردن زدنش، موهای سفید شدند. چهره های مشهور دیگری مثل باراک اوباما و ولادیمیر پوتین هم دچار این سندرم شده اند. عوامل زیادی در وقوع این بیماری نقش دارند، مثل یک بیماری خود ایمنی که به ماده ی ملانین (رنگدانه ی اصلی موها) حمله می برد و روی تولید رنگدانه ی موها تأثیر می گذارد.

۱۰- بیماری ای که باعث می شود هیچ دردی احساس نکنید

معدود افرادی در دنیا وجود دارند که اگر آن ها را نیشگون بگیرید یا به آن ها سیخونک و سقلمه بزنید، هیچ چیزی احساس نمی کنند. این افراد مبتلا به بیماری بی حسی مادرزادی (Congenital analgesia) هستند که نوعی جهش ژنتیکی ارثی است و بدن را از ارسال سیگنال درد به مغز باز می دارد. شاید توانایی مهمی به نظر برسد، اما در حقیقت اصلاً ویژگی خوبی نیست. برای مثال ، این بیماران ممکن است متوجه سوزاندن خودشان نشوند و از شکستگی استخوان های خود یا عفونت بدن شان غافل شوند و نتوانند آن ها را درمان کنند. تکرار صدمات هم می تواند طول عمر بیمار را کوتاه کند.

۱۱- بیماری ای که باعث می شود تک تک روزهای زندگی خود را به یاد بیاورید

طبیعی است که اگر از کسی بپرسید هشت سال قبل در تاریخ مشخصی کجا بوده و چه می کرده، او نمی تواند جوابی به این سؤال دهد. اما افراد مبتلا به هایپرتیمزیا (Hyperthymesia) یا بیش یاد آوری، می توانند حتی به طور دقیق بگویند که در یک ساعت و دقیقه ی مشخص، مشغول چه کاری بودند. این بیماری نادر است و تا به حال ۳۳ نفر مبتلا به این بیماری شناسایی شده اند. آk ها می توانن تک تک جزئیات روزهای زندگی شان را به خاطر بیاورند، که معمولاً این یادآوری ها از یک روز خاص در دوران جوانی شان آغاز می شود. این بیماری به قدری نادر است که کارشناسان هنوز نتوانسته اند اطلاعات کافی در مورد آن جمع آوری و در مورد علت یا روش درمان آن نظریه پردازی کنند.

۱۲- بیماری ای که بافت های بدن را تبدیل به استخوان می کند

فیبرودیسپلازی استخوانی شونده ی پیشرونده (Fibrodysplasia ossificans progressiva) شایع ترین بیماری این فهرست است، به طوری که در هر ۲ میلیون نفر، ۱ نفر به آن مبتلا می شود. این بیماری یک اختلال ژنتیکی است که بعد از یک آسیب، بافت های نرم بدن را به استخوان تبدیل می کند. این اختلال در نهایت می تواند باعث سفت شدن مفصل ها و ماهیچه ها شود و آن ها را به هم جوش دهد. مانند بسیاری از دیگر بیماری های نادر این فهرست، هنوز راه درمانی برای این اختلال یافت نشده.

۱۳- بیماری ای که پوست بدن را تبدیل به پوست درخت می کند

این بیماری که با نام سندرم مرد درختی (Tree man syndrome) هم شناخته می شود، یک اختلال نادر است که باعث رشد موادی شبیه به پوسته ی درخت روی پوست بدن فرد مبتلا می کند. این ضایعات در حقیقت نوعی زگیل هستند که در نتیجه ی یک جهش ژنتیکی نادر به وجود می آیند. گرچه هر ساله ۶۰۰ مورد ابتلا به این بیماری شناسایی می شوند، اما پزشکان هنوز نتوانسته اند درمان قطعی ای برای آن پیدا کنند. زگیل های حاصل از این بیماری با عمل جراحی برداشته می شوند اما این روش موقتی است.

۱۴- بیماری ای که باعث حساسیت به تلفن همراه می شود

تصور کنید هر زمان که به تلفن همراه، مودم یا هر وسیله ی دیگری که از خود میدان الکترومغناطیسی ساطع می کند، نزدیک می شدید، دچار سردرد می شدید یا ضایعه ای روی پوست تان به وجود می آمد. معدود افرادی وجود دارند که هر روز دقیقاً چنین شرایطی را تجربه می کنند. نام این بیماری حساسیت شدید به میدان الکترومغناطیسی (Electromagnetic hypersensitivity) است. به دلیل بحث ها و اختلاف نظرهای زیادی که در مورد این بیماری در جامعه ی پزشکی وجود داشت، سازمان بهداشت جهانی تا قبل از سال ۲۰۰۴، آن را به رسمیت نمی شناخت. بعضی کارشناسان معتقدند هیچ ارتباط اثبات شده ای بین میدان های الکترومغناطیسی و واکنش های بدنی ناخوشایند این بیماران وجود ندارد، با این حال، علت اصلی این اختلال هم هنوز کشف نشده است.

۱۵- بیماری ای که باعث می شود رشته های کوچکی از پوست بیرون بزند

افراد مبتلا به بیماری مورجلن (Morgellons) احساس می کنند چیزی روی بدن آن ها می خزد، گاز می گیرد و نیش می زند، انگار که تمام بدن آن ها پوشیده از حشره باشد. به گفته ی بعضی از این بیماران، رشته ها یا تارهای عجیب و تیره رنگی از پوست آن ها بیرون می زند. گرچه در گذشته پزشکان ادعاهای این بیماران را مردود دانسته و این نشانه ها را حاصل توهم می دانستند، اما حالا تحقیقات بیان می کند که احتمالاً بین این بیماری عجیب و نوعی بیماری حاصل از نیش کک ارتباط وجود دارد.

۱۶- بیماری ای که باعث می شود به معنای واقعی کلمه درد دیگران را احساس کنید

همه ی انسان ها در مغز خود نورون های آینه ای دارند، به همین خاطر است که ممکن است از دیدن اشک دیگران، به گریه بیفتیم. اما این نورون های آینه ای در افراد مبتلا به احساس متقارن لمس آینه ای (mirror-touch synesthesia) بیش فعال هستند، مسأله ای که باعث می شود عکس العمل آن ها بسیار شدیدتر باشد. در اثر این بیماری، فرد مبتلا وقتی شخص دیگری را در حین لمس شدن با کسی یا چیزی می بیند، به معنای واقعی کلمه حس های فیزیکی را متوجه می شود. حتی دیدن عینک روی بینی یک شخص دیگر می تواند این بیماران را به عکس العمل وا دارد.

۱۷- بیماری ای که خوابیدن را غیر ممکن می کند

بی خوابی کشنده ی خانوادگی (Fatal familial insomnia) یک جهش ژنتیکی نادر و ارثی است که خوابیدن را برای فرد مبتلا غیر ممکن می کند. بی خوابی معمولاً اولین نشانه ی این بیماری است که به دنبال آن اضطراب، زوال عقل و توهم به وجود می آید، چون کمبود خواب صدمات زیادی به بدن می زند. بیشتر افراد مبتلا به این اختلال، بعد از یک سال یا بیشتر از دنیا می روند.