دکتر آسیه الفت بخش در گفتگو با ایسنا، سرطان را بیماری مولتی فاکتوریال خواند و ذکر کرد:سرطان بیماری است که عوامل متعددی در پیدایش آن نقش دارد؛ به این معنا که استعداد ژنتیکی برای بروز سَرَطان از یک جهت و عوامل محیطی از طرف دیگر اضافه شده و فرد را به سَرَطان مبتلا می کند.
وی این مسئله را برای تمام سرطان ها صادق دانست و ادامه داد :این روند برای سرطان سینه (Breast cancer) هم وجود دارد. عوامل ژنتیکی شناخته شده ۵ تا ۱۰ درصد علل بروز سرطان پستان را تشکیل می دهد. هنگامی که سخن از عوامل ژنتیکی به میان می آید معنایش این است که فرد ژن جهش یافته ابتلا به سرطان سینه را به ارث برده است؛ BRCA۱ و BRCA۲ شناخته شده ترین ژن های ابتلا به سرطان پستان هستند البته ژن های کوچک تر دیگری هم وجود دارند، اما این دو ژن شناخته شده تر هستند.
نقش عوامل هورمونی در پیدایش سرطان پستان
الفت بخش در مورد سایر عوامل زمینه ساز در پیدایش سرطان پستان ، تاکید کرد:گاهی نیز ژن ابتلا به سَرَطان در بدن فرد وجود ندارد، اما زمینه فامیلی سرطان پستان در خانواده موجود است. مهم ترین نکته این که سرطان پستان با هورمون های زنانه در ارتباط است و هر عاملی که باعث تغییر سطح هورمون ها در بدن زنان شود ممکن است احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
وی عواملی که می تواند سطح هورمون های زنانه خصوصا استروژن را در بدن تغییر دهد را اینگونه تشریح کرد :قاعدگی زودرس یا زیر ۱۱ سال و یائسگی دیررس یا بعد از ۵۳ سال عواملی هستند که مدت زمان تماس بافت پستان با هورمون های تخمدان را افزایش داده و شرایط را برای بروز سرطان پستان فراهم می کند. کسانی که بارداری نداشته اند یا کسانی که اولین بارداری در آنها در سن بیش از ۳۰ تا ۳۵ سال اتفاق افتاده باشد، کسانی که شیردهی نداشته باشند و... با احتمال بیشتری در خطر بروز سرطان پستان هستند.
وی در ادامه برشماری عوامل هورمونی موثر در بروز سرطان پستان ، با اشاره به این که هر یک سال شیردهی به میزان مشخصی احتمال ابتلا به سرطان پستان را کاهش می دهد، گفت:بافت سینه در طی تکامل خود، شرایط متفاوتی دارد. به عنوان مثال بافت سینه در زمان بلوغ با زمان پس از بلوغ، تفاوت هایی دارد، اما تنها با بارداری و شیردهی تکامل در غدد شیردهی اتفاق می افتد. کسانی که بارداری و شیردهی نداشته اند، سلول های پوشاننده غدد شیردهی شان تکامل نیافته است. به همین دلیل بیشتر مستعد سرطانی شدن هستند. البته توجه به این مهم ضروری است که هر کسی که شیردهی داشته باشد، الزاما از سرطان پستان مصون نیست؛ چرا که همانطور که گفتیم سرطان، بیماری است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند.
وی درباره‌ی سایر عوامل هورمونی مؤثر در پیدایش سرطان پستان ، تأکید کرد:استفاده هورمون ها بعد از یائسگی برای کاهش عوارض ناشی از یائسگی یکی از این عواملی بود که در گذشته به سبب مصرف بیشتر آن احتمال بروز سرطان پستان را افزایش داد، اما امروزه با مشخص شدن عوارض مصرف، این هورمون ها کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. از طرفی در برخی مطالعات مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری خصوصا در سنین کم و به مدت بیشتر از ۵ سال به عنوان عاملی موثر در بروز سرطان پستان شناسایی شده است. در این بین تماس با مواد شیمیایی مانند آزبست نیز در بروز سرطان بی تاثیر نیست. تاثیر سایر عوامل مانند استفاده از دئودورانت و لیزر زیر بغل و رنگ مو هنوز از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
مدیر گروه پژوهشی بیماری های پستان پژوهشکده معتمد در مورد تاثیر اعمال جراحی برای تغییر سایز پستان بر احتمال بروز سرطان سینه ، ذکر کرد :اعمال جراحی کوچک کردن پستان به هیچ وجه نمی تواند باعث بروز سرطان شود بلکه حتی می تواند احتمال ابتلا به سرطان پستان را در افراد با ریسک بالا نیز کاهش دهد. از طرفی پروتز پستان به عنوان عمل زیبایی نمی تواند احتمال ابتلا به نوع رایج سرطان پستان را افزایش دهد اما، نوع نادری از سرطان پستان وجود دارد که سرطان بافت لنفاوی( لنفوم) است و در سال های اخیر دیده شده به ازای هر یک نفر در هر ۱۰۰ هزارنفری که عمل پروتز زیبایی پستان انجام می دهند ، امکان بروز اینگونه نادر از سرطان پستان که معمولا کشنده نیست، وجود دارد. نکته قابل توجه آن است که این موضوع بسته به نوع پروتز استفاده شده در کشور متفاوت است که بنظر میرسد این تفاوت ها به قوام و سطح پوشاننده پروتز، میزان استرلیزه بودن اتاق عمل و ... بستگی دارد.
امار ابتلای زنان ایرانی به سرطان سینه
وی در خصوص آمار و ارقام ابتلا به سرطان پستان در ایران و جهان، یادآور شد :کشورها در این زمینه به سه دسته با شیوع بالا، متوسط و پایین تقسیم می شوند که ایران در رده شیوع متوسط رو به پایین قرار گرفته است. برخی کشورهای اروپایی و آمریکا جزو کشورهای با شیوع بالا هستند و می توان گفت از هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۸۰ نفر به سرطان پستان مبتلا می شوند. در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه ميزان موارد کشف شده جدید حدودا بین ۳۳ تا ۳۴ نفر در هر ۱۰۰ هزارنفر است. از نظر استانی هم طبق امار وزارت بهداشت که مبنی بر گزارش های پاتولوژی است، تفاوت چندانی وجود ندارد اما، از برخی استان ها که وضعیت بهداشتی و درمانی مناسب تری داشتند و گزارش دهی سرطان بهتر بوده است، میزان بیشتری از مبتلایان گزارش شده اند که دلیل این موضوع می تواند روند تشخیصی بهتر بیماران یا مراجعه بیشتر مردم به مراکز تشخیصی و درمانی باشد.
الفت بخش، میانگین سنی ابتلا به سرطان سینه را ۴۵.۵ سال دانست و خاطر نشان کرد :بازه سنی بین ۴۰ تا ۵۰ سال بیشترین شیوع سرطان پستان را شاهد هستیم، اما این موضوع بیانگر آن نیست که در سنین پایین تر موردی از بیماری مشاهده نمی شود.
ابتلا به سرطان پستان در مردان ایرانی سه برابر امار جهانی
وی در خصوص احتمال پیدایش سرطان پستان در آقایان، گفت:نسبت ابتلای مردان به سرطان پستان در جهان در مقایسه با خانم ها یک صدم است یعنی از هر ۱۰۰ خانمی که به سرطان پستان مبتلا می شوند یک آقا نیز به این بیماری مبتلا می شود البته؛ این آمار در ایران با تفاوت هایی روبه رو است؛ به طوری که از هر ۱۰۰ خانم، سه آقا به سرطان پستان مبتلا می شود.
مدیر گروه پژوهشگاه بیماری های پستان جهاد دانشگاهی، سرطان پستان در آقایان را دارای جنبه ژنتیکی دانست و اعلام کرد :به همین دلیل اگر در یک خانواده یک آقا به سرطان پستان مبتلا شود، خانم های خانواده نیز باید تست ژنتیکی دهند برای این که احتمال مثبت بودن تست ژنتیکی آن ها بالا است.
شناخت بافت پستان، مهم ترین گام درمان سرطان پستان
وی یکی از مهم ترین راه‌های شناخت سریع سرطان پستان را آشنایی خانم ها با علائم سرطان پستان معرفی کرد و افزود:شناخت بافت پستان برای زنان امری ضروری است. باید همانگونه که از جزئیات دقیق تغییرات پوست صورتشان مطلع می شوند ، از تغییرات بافت پستان نیز آگاه باشند تا بروز ضایعه جدید را با پزشک خود در میان بگذارند. لمس توده در پستان خصوصا توده بدون درد و با قوام سخت، وجود غیرقرینگی اخیر در پستان ها، تو کشیدگی قسمتی از پوست و نوک پستان، قرمزی غیر طبییعی پوست پستان، ترشح خود به خودی از پستان علی الخصوص ترشحات خونی یا زرد شفاف و... از تغییرات بسیار مهمی است که در صورت مشاهده هر یک باید بلافاصله پزشک معالج در جریان قرار گیرد.
الفت بخش معاینه بافت پستان در روزهای ششم تا هشتم بعد از شروع قاعدگی توسط خود فرد را در شناسایی بیماری مؤثر دانست و افزود :در این روزها پستان دارای بافت نرم تری است و بروز هر تغییری به سرعت قابل رویت خواهد بود.
وی در مورد راه‌های درمانی سرطان پستان ، خاطرنشان کرد:تشخیص هرچه سریعتر سرطان سینه فرآیند درمانی را تسهیل می کند. اگر کسی در مرحله صفر بیماری اش شناسایی شود یعنی مرحله ای که حتی توده ای در پستان لمس نمی شود، اما نتایج ماموگرافی ضایعه ای را نشان می دهد میتوان گفت درمان به صورت ۱۰۰ درصد قطعی خواهد بود. مهم ترین قسمت درمان سرطان پستان جراحی است تا توده و بافت سرطانی از سینه خارج شود. البته در شرایطی گام اول درمان جراحی است که بیمار بموقع به پزشک مراجعه کرده باشد. در صورتی که بیمار در مراحل پیشرفته تر بیماری مراجعه کند، ابتدا از درمان دارویی شامل شیمی درمانی و یا هورمون درمانی استفاده کرده و بعد از آن بیمار وضعیت جراحی را پیدا می کند. البته طبق نوع ویژگی های تومور بدن هر فرد درمان متفاوتی نیز در نظر گرفته می شود.
- 12
- 6
