راز جوانی سرانجام کشف شد/ نقش نشانگرهای اپی‌ژنتیک‌ در دی‌ان‌ای سلول‌ها

بر اساس یافته های پژوهش های پیشین، هنگامی که موجودات زنده رو به پیری می گذارند، تک تک سلول های بدنشان ساعتی مولکولی دارد که گذر زمان را ثبت می کند.

یافته های پژوهش های پیشین نشان داده است الگوی چینش مواد شیمیایی ــ موسوم به نشانگرهای اپی ژنتیک ــ در دی ان ای سلول هایی که از افراد یا حیوانات مسن تر جدا شده اند با افراد یا حیوانات جوان تر متفاوت است.

دانشمندان همچنین پیش تر گزارش کرده بودند که ترکیبی از چهار مولکول ــ اکت۴ (Oct4)، ساکس۲ (Sox2)، کی ال اف۴ (KLF4) و سی میک (cMyc) ــ موسوم به« فاکتورهای یاماناکا» ــ می توانند نشانگرهای اپی ژنتیک سلول ها را به الگوهای اصلی شان بازتنظیم کنند و به گفته پژوهشگران، با این روش سلول های افراد بالغ به حالت سلول های بنیادی نامتمایز بازمی گردد.

در این پژوهش، که روز دوشنبه در نشریه نیچر ایجینگ (Nature Ageing) منتشر شد، دانشمندان تفاوت های جوان سازی سلولی در حیوانات سالمی که رو به پیری گذاشته بودند را آزمایش کردند.

پژوهشگران مؤسسه سالک آمریکا به گروهی از موش ها از ۱۵ تا ۲۲ ماهگی ــ معادل حدود ۵۰ تا ۷۰ سالگی در انسان ــ دوزهایی از فاکتورهای یاماناکا اضافه کردند.

گروه دیگر را از ۱۲ تا ۲۲ ماهگی، حدود ۳۵ تا ۷۰ سالگی در انسان، تحت درمان قرار دادند، و گروه سوم در ۲۵ ماهگی، مشابه سن ۸۰ سالگی انسان، به مدت فقط یک ماه فاکتورها را دریافت کردند.

وقتی پژوهشگران علایم عادی کهولت را در حیوانات تحت درمان بررسی کردند، متوجه شدند که از بسياري جهات شبیه موش های جوان ترند.

به گفته پژوهشگران، نشانگرهای اپی ژنتیک در کلیه ها و پوست حیوانات درمان شده به الگوی مشاهده شده در حیوانات جوان تر شباهت بیشتری داشت.

سلول های پوست حیوانات درمان شده وقتی آسیب می دید، توانایی تکثیر بیشتری داشتند و احتمال ایجاد جای زخم دائمی کم تر بود، در حالی که حیوانات مسن تر معمولاً تکثیر سلولی کمتری دارند و جای زخم بیشتر بر پوستشان باقی می ماند.

در این پژوهش آمده است مولکول های زیستی خون حیوانات درمان شده نیز تغییرهای عادی مرتبط با فرایند پیری را نشان ندادند.

پرادیپ ردی، از دانشمندان موسسه سالک و نویسنده اصلی این مقاله جدید، در توضیح گفت: «آنچه واقعا می خواستیم اثبات کنیم این بود که استفاده از این روش در بازه زمانی طولانی‌تر بی خطر است. در واقع ، هیچگونه اثر منفی بر سلامت، رفتار یا وزن این حیوانات مشاهده نکردیم.»

پژوهشگران می گویند موش هایی که فاکتورهای یاماناکا را دریافت کردند در مقایسه با موش های گروه کنترل، دگرگونی در سلو ل های خون یا تغییرهای عصب شناختی نداشتند.

این تیم پژوهشی همچنین در هیچ گروهی از حیوانات [تحت آزمایش] هیچ نوعی از سرطان (cancer) مشاهده نکردند.

به گفته دانشمندان، موش هایی که ۷ یا ۱۰ ماه با فاکتورهای یاماناکا درمان شدند علائمی از جوانی نشان دادند ولی این مسأله در مورد موش هایی که فقط یک ماه تحت درمان بودند صادق نبود.

پژوهشگران می گویند وقتی موش ها در میانه روند درمان بررسی و آزمایش شدند، آثار هنوز مشهود نبود که نشان می دهد این درمان فقط روند پیری را متوقف نمی کند بلکه در عمل به عقب برمی گرداند.

با وجود این، دانشمندان می گویند به پژوهش های بیشتری نیاز است تا تفاوت میان این دو مشخص شود.

دانشمندان در حال حاضر مشغول برنامه ریزی برای پژوهش آتی اند تا بررسی کنند ژن ها و مولکول های خاص چگونه در روند درمان بلندمدت با فاکتورهای یاماناکا تغییر می کنند و همچنین شیوه های جدیدی برای انتقال این مولکول ها بیابند.

دانشمندان در این پژوهش نوشتند: «درمجموع، مشاهدات ما نشان می دهد که پروتکل های بازتنظیم محدودی می شود طراحی کرد که در جلوگیری از تغییرهای فیزیولوژیک مرتبط با سن بی خطر و مؤثر باشند. ما همچنین به این نتیجه رسیده ایم که برنامه های بازتنظیم محدود بلندمدت تر در مقایسه با بازتنظیم کوتاه مدت در به تاخیر انداختن روند پیری فنوتیپ ها موثرترند.»