«آلبرتو آسچریو» استاد اپیدمیولوژی در دانشگاه هاروارد علت اصلی یکی از مرموزترین بیماریها (ام اس) را کشف کرده است.
به گزارش فرارو به نقل از ال پائیس، در سال جاری « آلبرتو آسچریو» اپیدمیولوژیست ایتالیایی یکی از معماهای بزرگ پزشکی را حل کرد. در ماه ژانویه سال جاری تیم او ثابت کرد که ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز (همچنین به عنوان بیماری بوسیدن نیز شناخته شده است) می شود عامل اصلی مالتیپل اسکلروزیس (ام اس ) یک اختلال مرموز است که در آن پوشش محافظ نورون ها از بین می رود.
در بعضی از موارد بیماران که معمولا ابتلای شان به بیماری ام اس در دهه دوم یا سوم عمرشان تشخیص داده می شود ممکن است وضعیت شان تا حدی بدتر شود و برای صحبت کردن و راه رفتن دچار مشکل شوند. تاکنون سه میلیون نفری که در سراسر جهان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بودند نمی دانستند که محرک واقعی بیماری آنان چیست.
در سال ۲۰۰۰ میلادی تیم تحت هدایت «آسچریو» از دانشگاه هاروارد شروع به نظارت دقیق بر ۱۰ میلیون سرباز آمریکایی کرد. نتایج آنان نشان می دهد که خطر ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس پس از آلوده شدن به ویروس بیماری بوسیدن ۳۲ برابر افزایش می یابد. آسچریو در گفتگو با نشریه اسپانیایی «ال پائیس» توضیح می دهد که چگونه ویروسی به اندازه اپشتین بار که ۹۴ درصد از جمعیت را مبتلا می کند مقصر بیماری نادری مانند ام اس است که تنها ۳۶ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر به ان مبتلا می شوند.
در ادامه پاسخ های او را خواهید خواند:
اگر به ویروس اپشتین بار آلوده نشده باشید خطر ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس عملا صفر است. البته «جفری کوهن» ویروس شناس از مؤسسه ملی بهداشت آمريکا اعلام کرده که ترجیح می دهد در مورد واژه« علت» محتاط باشد و در مورد یک «پیش شرط ضروری» صحبت می کند. با این وجود، من این گونه فکر نمی کنم. این قدری متناقض است، زیرا نامیدن آن بعنوان یک عامل ضروری بدان معناست که در ۱۰۰ درصد مورد یک عامل علّی است و زمانی که می گویم علت بیماری است می گویم علت است این بدان معناست که عامل علّی ۹۹.۹ درصد است. کمی کمتر از صد درصد.
شاید بپرسید چگونه امکان دارد چنین ویروس رایجی باعث ایجاد چنین بیماری نادری شود؟ خب، این یک استثنا نیست. این یک قاعده است. ویروس اپشتین بار باعث ایجاد لنفوم بورکیت (سرطان لنف) می شود که یک لنفوم نادر است و همچنین باعث کارسینوم نازوفارنکس (سرطان سر و گردن) می شود که بسیار نادر است. بسياري از ویروس ها گهگاه باعث بیماری های جدی می شوند.
برای روشن تر شدن موضوع به مثالی اشاره می کنم. پیش از آن که واکسنی وجود داشته باشد تقریباً همه کودکان به ویروس فلج اطفال مبتلا می شدند. از هر ۴۰۰ کودک یک کودک بر اثر فلج اطفال فلج شده بود، ولی این موضوع در مورد ۳۹۹ کودک دیگر صدق نمی کرد. همواره یک استعداد ژنتیکی، عوامل محیطی، سایر عفونت ها یا مجموعه ای از عوامل وجود دارند. این همان چیزی است که در مورد کووید- ۱۹ رخ می دهد:برخی افراد می میرند در حالیکه برخی دیگر هیچ علامتی ندارند.
به گمان من هیچ علت دیگری به غیر ویروس اپشتین بار برای مالتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. ما تمام ویروس های شناخته شده را برای مطالعه خود بررسی کردیم و هیچ ویروس دیگری بعنوان نامزد احتمالی ظاهر نشد. در مالتیپل اسکلروزیس ویروس یک فرآیند التهابی پیچیده خود ایمنی را آغاز می کند.
در شرایط بسیار نادر این امکان دارد بدون علت شناخته شده اتفاق بیفتد. ما نمی توانیم گزینه ویروس دیگری را رد کنیم. اما این موارد بسیار نادر خواهند بود. تقریباً همه افراد ویروس اپشتین بار را در بزاق خود دارند و به صورت دوره ای دوباره فعال می شود. اگر مردم را در خیابان متوقف کنیم و آنان را مورد آزمایش قرار دهیم ۲۰ درصد مثبت می شوند. با این وجود، ممکن است در حال حاضر تست تان منفی شود و در عرض دو هفته مثبت شوید. دفع ویروس متناوب است.
ویروس اپشتین بار میتواند در دی ان ای (DNA) انسان ادغام شود، اما در اکثر افراد DNA ویروس در فضایی شبیه یک گلوله کوچک در داخل سلول انسان باقی می ماند. هنگامی که سلول تولید مثل می کند به DNA انسان متصل می شود. با تقسیم شدن سلول انسان به دو قسمت ویروس نیز تکثیر می شود.
از لحاظ نظری می توان این را متصور شد که ویروس را از سلول های ما حذف کند. زمانی که سلول تکثیر می شود می توانیم تکثیر ویروس را مسدود کنیم. این که اگر ویروس از بین برود فرد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس می تواند درمان شود هنوز موضوعی ناشناخته است.
ما ثابت کردیم که ویروس باعث بیماری می شود، ولی دو جنبه وجود دارد: میتواند فقط باعث شروع بیماری شود یا همچنین می تواند باعث پیشرفت آن شود. تقریبا مطمئن هستیم که اگر ویروس وجود داشته باشد به تحریک این پاسخ خود ایمنی ادامه خواهد داد. این امری محتمل است، اما قطعی نیست. هم چنین ممکن است حتی در صورت حذف ویروس این فرآیند ایمنی به خودی خود ادامه یابد.
ما هنوز جواب را نمی دانیم. اگر این وضعیت امکان پذیر باشد شگفت انگیز خواهد بود و من فکر می کنم این موضوعی است که باید مطالعه شود. بنظر من تنها راه شناخت امتحان درمان های ضد ویروسی است. برخی مطالعات در حال انجام وجود دارند مانند آزمایشی که با سلول های ایمنی که ویروس را می کشند انجام می شود سلول های T سیتوتوکسیک( یکی از گروه‌های سلول است که در پاسخ های ایمنی سلولی خاص در انسان و ارگانیسم های دیگر چند سلولی شرکت می کند؛ م.) مخصوص ویروس اپشتین بار. ما خود تلاش کردیم مطالعاتی را با یک ضد ویروس موثر دربرابر ویروس انجام دهیم، اما راهکاری جادویی نداریم. دارویی نداریم که ویروس را برای همیشه از بین ببرد.
داروهایی با فعالیت متوسط وجود دارد که تکثیر را کاهش می دهند ، اما نمی دانیم که کافی هستند یا خیر. اگر مالتیپل اسکلروزیس ناشی از یک پاسخ ایمنی بسیار تهاجمی در برابر ویروس باشد یک واکسن می تواند آن پاسخ را بگونه ای تعدیل کند که تهاجمی کمتری داشته باشد. در حال حاضر ، شرکت آمریکایی مدرنا یک واکسن (vaccine) آزمایشی علیه ویروس اپشتین بار دارد.
با این وجود، ما هنوز کاملاً متوجه نشده ایم که نحوه رفتار ویروس در فرد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس چگونه است. مجموعه تحقیقاتی در سال ۲۰۰۷ میلادی صورت گرفت که نشان داد ضایعات مالتیپل اسکلروزیس دارای سلول های آلوده به ویروس هستند ویروس دوباره فعال می شود، سیستم ایمنی به آن سلول ها حمله می کند و باعث تمام التهاب اطراف آن می شود و به میلین (غلاف نورون ها) آسیب می رساند.
نتایج بسیار قطعی بنظر میرسید، ولی پس از آن آزمایشگاه های دیگر قادر به تکرار آن آزمایش نبودند. اخیرا مطالعات دشواری بر روی افرادی صورت گرفته که بر اثر مالتیپل اسکلروزیس فوت کرده اند. این مطالعات از طریق کالبد شکافی صورت گرفته اند. این بیماری ای است که برای چندین دهه ادامه دارد. بنابراین، ما در تلاش هستیم تا متوجه شویم روند التهابی چگونه با نگاه کردن به ۱۰ سال بعد شروع شد. کار آسانی نیست.
هیچ شواهد روشنی در این باره وجود ندارد که چه ویروس های دیگری در ایجاد بیماری های خود ایمنی نقش دارند. ویروس اپشتین بار احتمالا با افزایش خطر ابتلا به بیماری لوپوس (Lupus) اریتماتوز سیستمیک (یک بیماری خود ایمنی مزمن است که می تواند ارگان های متعددی بطور خاص پوست، مفاصل، خون، کلیه ها و سیستم عصبی مرکزی را در بدن درگیر کند؛ م.) مرتبط است. با این وجود، اکثر بیماری های خود ایمنی به دلیل ناشناخته در نظر گرفته می شوند. عفونت ها احتمالا نقش دارند، اما این به وضوح ثابت نشده است.
خطر ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس در افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری دو برابر است. سازوکارهای این موضوع نامشخص هستند. التهاب ریه (Lung) احتمالا میتواند با ویروس اپشتین بار تداخل داشته باشد. از میان عوامل تاثیرگذار در ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس که می توان اصلاح کرد احتمالا مهم ترین عامل کمبود ویتامین د است. عامل دوم سیگار کشیدن است. چاقی دوران کودکی با کمبود ویتامین د مرتبط است. برخی افراد فکر می کنند که چاقی تاثیری دارد که مستقل از تاثیر ویتامین د است، اما من در این باره ۱۰۰ درصد مطمئن نیستم.
من هم اکنون در حال بررسی نقش داروها، رژیم غذایی و سبک زندگی در خطر ابتلا به بیماری پارکینسون هستم. در مورد بیماری پارکینسون (Parkinson's Disease)، نتیجه اصلی این است که فعالیت بدنی اثر محافظتی دارد. در مورد رژیم غذایی نتایج جالبی داریم، اما سطح اطمینان آن قدر قوی نیست.
رژیم غذایی مدیترانه ای و فلاونوئیدها که اجزای آنتی اکسیدانی هستند با کاهش خطر ابتلا به پارکینسون مرتبط هستند. ثبات علیت پیچیده است. ما در حال مطالعه فاز اولیه پارکینسون هستیم و می بینیم که رژیم غذایی مدیترانه ای با دفعات کمتری از اولین علائم همراه است. منظور ما این نیست که ۹۰ درصد موارد با رژیم مدیترانه ای قابل پیشگیری است.
ما در مورد جلوگیری از ۱۰ تا ۱۵ درصد صحبت می کنیم. این امیدوار کننده است، زیرا بهترین چیزی است که بعد از فعالیت بدنی داریم، اما قرار نیست با رژیم غذایی (diet) از شر پارکینسون خلاص شویم. با این وجود، ما می توانیم با واکسن از شر مالتیپل اسکلروزیس خلاص شویم.
فرضیه اصلی در مورد علت پارکینسون وجود عوامل خطرزایی مانند قرار گرفتن در معرض آفت کش ها است. من فکر می کنم این موضوع تقریباً بطور قطع خطر پارکینسون را افزایش می دهد. با این وجود، این در مورد عامل تشدید کننده خطر است. اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به پارکینسون به میزان قابل توجهی در معرض آفت کش ها نیستند. من فکر می کنم که دلایل بسیار پیچیده هستند و عوامل موثر زیادی در آن دخیل هستند. ۱۰ یا ۱۵ درصد موارد جهش ژنتیکی هستند. در بقیه موارد دلایل مشخص نیستند.
مردان ۱.۵ برابر بیش از زنان در معرض خطر ابتلا به پارکینسون قرار دارند و ما هنوز علت آنرا نمی دانیم. تفاوت در خطر بیماری بین مردان و زنان رایج است. مالتیپل اسکلروزیس در زنان شایع تر است. در بیش تر موارد علل مشخص نیست. البته هورمون ها میتوانند تاثیرگذار باشند. با این وجود، هنوز درک روشنی از علت اصلی آن وجود ندارد.
- 13
- 6
