چگونه افکار خود را کنترل کنیم؟

چکیده : شما می توانید از دوستان و یا همسر خود کمک بگیرید. سعی کنید اطراف خود را با افراد مثبت اندیش پر کنید. افرادی که همیشه غر می زنند و یا نیمه خالی لیوان را نظاره می کنند می توانند به شدت آسیب زا باشند. آنها می توانند باعث شوند شما به سمت افکار منفی سوق پیدا کنید و یا حتی استرس و اضطراب شما را افزایش می دهند. پس دقت کنید که با افراد مناسب ارتباط برقرار کنید. مشاوران مرکز مشاوره آویژه می تواند بهترین گزینه و راه مقابله با فکر مزاحم باشند.

آیا شما هم افکار مزاحم و منفی در ذهن خود دارید؟ آیا کنترل افکار مزاحم برای شما سخت است؟ آیا افکار مزاحم و منفی باعث میشه نتوانید روی موضوعات مهم کار و زندگی خود تمرکز کنید؟ زمانی که فکر انسان دائما درگیر افکار مزاحم و منفی باشد، کارها به درستی انجام نمی شود، نمی توانید مطالعه خوبی داشته باشید. در برقراری ارتباط با دوستان و اطرافیان دچار مشکل می شوید. کنترل افکار می تواند به شما کمک کند تا روابط بهتری با بقیه افراد داشته باشید. کارها را به نحو بهتری انجام دهید. بسیاری از ناامیدی های انسان از همین افکار مزاحم و منفی نشات می گیرد.

پس برای اینکه زندگی بهتر و شادتری داشته باشیم باید بدانیم که چگونه افکار منفی را از خود دور کنیم؟ این سوال بسیاری از شما عزیزان است. به همین دلیل مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی روش های کنترل افکار و راه های مدیریت ذهن و افکار پرداخته اند. اگر شما نیز برای کنترل افکار وسواسی خود و یا هرگونه تفکرات منفی ناتوان هستید، این مقاله جامع و تخصصی را مطالعه بفرمایید. در این مقاله خواهیم آموخت که چطور بر افکار خود مسلط شویم؟ و استرس و افکار منفی را چگونه کنترل کنیم؟ پس با مشاوران آویژه همراه باشید.

چگونه بر افکار خود مسلط شویم؟

افکار می توانند بدترین دوستان ما باشند. شاید شما لحظاتی را تجربه کرده باشید و دوست نداشته باشید هرگز آنها را در ذهن خود مرور کنید. مثلا نخواهید به جدایی از دوست یا همسر خود فکر کنید. یا دوست نداشته باشید تصادف هفته پیش را در ذهن خود مرور کنید. اما ناخودآگاه این خاطرات بد و منفی افکار و ذهن شما را در برمی گیرند. شما باید برای کنترل افکار مزاحم و ترویج تفکرات مثبت در ذهن خود تلاش کنید. کنترل ذهن و افکار منفی شما را شادتر می کند. تفکرات مثبت و کنترل افکار و احساسات، استرس را کاهش داده و باعث می شود هنگام مواجه با مشکلات بتوانید تصمیم مناسب بگیرید. راه های کنترل افکار عبارت اند از:

نفس عمیق بکشید

هنگامی که احساس می کنید افکار منفی و پیچیده به ذهن شما راه باز کرده اند و شما را به شدت آشفته و درگیر ساخته اند. بایستید و چند نفس عمیق بکشید. این کار به شما کمک می کند تا ذهن آشفته خود را سامان بدهید. طبق مطالعات انجام شده، ۹۰ ثانیه طول می کشد تا محرک های عصبی - شیمیایی از مغز شما محو شوند و ذهن شما به حالت طبیعی خود بازگردد. پس سعی کنید تا ۹۰ بشمارید و همراه با آن نفس عمیق بکشید. تا بتوانید افکار و احساسات خود را مدیریت کنید. نفس عمیق کشیدن به شما کمک می کند تا مدیریت ذهن خود را به دست بگیرید و افکارتان را سامان دهی کنید.

در لحظه زندگی کنید

حسرت گذشته را خوردن و افسوس کشیدن برای آنچه که در گذشته اتفاق افتاده است اصلا سودی ندارد. شما نمی توانید گذشته را تغییر بدهید. پس سعی کنید به آنچه که قبلا رخ داده است فکر نکنید. همچنین فرافکنی به آینده و نگران بودن برای فردایی که نمی توانید آن را حتی پیش بینی کنید، فقط افکار مزاحم را به ذهن شما دعوت می کند. یک سوال مهم که می توانید از خودتان بپرسید و افکارتان را مدیریت کنید این است که در حال حاضر چه کاری می توانم انجام دهم تا احساسات بهتری داشته باشم؟ با یافتن پاسخ مناسب برای این سوال نگرانی برای آینده و حسرت خوردن برای گذشته را فراموش خواهید کرد.

افکار خود را بررسی کنید

افکار خود را بدون قضاوت های عجولانه و ناامید کننده بررسی کنید. هرگز خود را بخاطر افکارتان سرزنش نکنید. یا از خود انتقاد نکنید. فقط در نظر بگیرید که چرا چنین افکاری دارید؟ چه چیزی باعث شده است که احساس کنید کنترل افکار خود را از دست داده اید؟ بررسی افکار به شما کمک می کند تا آنها را درک کنید و هر کدام که بنظرتان دلیل منطقی نداشت حذف کنید. بهتر است افکار خود را برروی کاغذ بنویسید و سپس آنها را بخوانید و مورد بررسی قرار دهید.

برنامه ریزی برای رسیدگی به افکار و نگرانی های خود

اگر دائما گوشه ای بنشینید و هیچ فعالیتی نداشته باشید، افکار مزاحم شما چند برابر می شوند. گوشه گیری و نشستن بدون عمل، منجر به چرخه بی پایانی از افکار می شود. شما باید برای پایان دادن به افکار خود، برای آنها برنامه ریزی مناسبی داشته باشید. مثلا اگر شما در سرکار مشکل دارید و یا دائم افکار منفی در رابطه با محل کارتان شما را آزار می دهد. پس نباید گوشه ای بنشینید و حرص بخورید. می توانید چند روزی را مرخصی بگیرید و یا کار جدیدی که از آن لذت می برید پیدا کنید و ... .

محیط اطرافتان را مورد بررسی قرار دهید

دنیای بیرونی تاثیر بسیار زیادی بر دنیای درون شما خواهد گذاشت. پس اگر در محیطی زندگی می کنید که احساس استرس و ناراحتی را برای شما ایجاد خواهد کرد یا نمی توانید در آن مکان افکار خود را کنترل کنید و افکارتان منعکس کننده این احساسات هستند، بهتر است آن موقعیت را ترک کنید. با گوش دادن به موسیقی، کتاب خواندن یا رقصیدن و ... سعی کنید آرامش از دست رفته خود را بدست آورید. طبق تحقیقات انجام شده رایحه هایی مانند اسطوخودوس، بابونه و بخور گلاب می تواند به شما آرامش بخشد. این رایحه ها ممکن است بتواند افکار شما را تحت کنترل قرار دهد. همچنین سعی کنید در طبیعت قدم بزنید. فضای سبز برای آرامش ذهن بسیار مفید است. همچنین راه مناسبی برای فرار از افکار منفی خواهد بود.

حواستان را به فعالیت دیگری بدهید و افکار خود را منحرف کنید

با انجام فعالیت های دیگر حواستان را از موضوع پرت کنید. مثلا فیلم تماشا کنید و یا با یک دوست تماس بگیرید. با این کار ذهنتان را از افکار مزاحم و منفی دور کنید. البته کارهایی را انجام دهید که ذهنتان را آزاد می کند نه اینکه بدتر از قبل افکار مزاحم را به ذهن شما دعوت کند. فعالیت هایی که شما را آرام می کنند و افکار مزاحم را از بین می برند یادداشت کنید. از آنها هنگام ناتوانی در کنترل افکار استفاده کنید. به یاد داشته باشید که این کار، یک راه حل موقتی است. پس باید به دنبال راهکارها و روش های طولانی مدت تر و قطعی تر برای کنترل افکار باشید.

با شخصی در رابطه با افکار خود صحبت کنید

با فردی که مورد اعتماد شماست و می تواند شما را درک کند در رابطه با افکار و احساسات خود صحبت کنید. گاهی اوقات به اشتراک گذاشتن احساسات از تکرار آنها در ذهنتان جلوگیری می کند. شما می توانید با دوست، همسر و یا یک مشاوره آنلاین خوب در رابطه با افکار و احساسات خود صحبت کنید. آنها ممکن است دیدگاه مناسبی را به شما پیشنهاد بدهند و باعث از بین رفتن افکار و نگرانی های شما شوند. می توانید از مشاوره روانشناسی آویژه جهت درمان افکار مزاحم خود استفاده نمایید.

افکار شما نیاز به مدیریت دارند نه انتخاب کردن!

سعی نکنید افکار و احساسات خود را انتخاب کنید. چرا که این کار کاملا ناممکن و نشدنی است. به جای تلاش برای انتخاب افکار، سعی کنید آنها را مدیریت و کنترل کنید. مغز انسان قادر به انجام جهش های تخیلی، یادآوری خاطرات و یافتن ایده در یک لحظه است. شما هرگز نمی توانید افکار خود را انتخاب کنید. بلکه باید به محض آمدن فکر جدید در ذهنتان سعی کنید آن را کنترل کنید. هر بار که شما تصمیم می گیرید به موضوعی فکر نکنید، دقیقا در همان لحظه دارید به همان موضوع فکر می کنید و کنترل این موضوع دست شما نیست. فقط باید بتوانید آنها را از ذهن خود خارج کنید و یا برایش برنامه ریزی کنید.

سلامت روانتان را در اولویت قرار دهید

شما باید افکار و سلامت روان خود را در اولویت قرار دهید. با داشتن ۷ یا ۸ ساعت خواب در شب، مدیریت استرس و حفظ نگرش مثبت به زندگی و ... از مغز خود مراقبت کنید. خوردن غذاهای سالم و ورزش کردن به صورت منظم، سلامت روانی و جسمی شما را بهبود می بخشد. هنگامی که شما از سلامت روانی بالایی برخوردار باشید، ذهنتان کمتر به سمت افکار منفی و مزاحم سوق پیدا خواهد کرد.

شناسایی اتفاقات و رویدادهایی که باعث ایجاد افکار مزاحم می شوند

اینکه شما بدانید چه موقعیت ها و اتفاقاتی باعث می شود ذهن شما پر از افکار منفی و پیچیده شود بسیار مهم است. شما نمی توانید از همه مشکلات دوری کنید، اما می توانید مراقب چیزهایی باشید که افکار شما را به سمتی منفی سوق می دهد. سعی کنید روز خود را با یک فعالیت پر انرژی آغاز کنید و در نهایت با یک محرک مثبت به پایان برسانید. سعی کنید در هنگام خواب به چیزهایی که دوست دارید فکر کنید. رویدادها و اتفاقاتی که افکار شما را برهم می زند شناسایی کنید و تا حد امکان از خود دور کنید.

مدیتیشن کنید

کنترل افکار و احساسات با مدیتیشن یک راهکار عالی است. مدیتیشن به شما کمک می کند تا آرام شوید و بتوانید افکار خود را کنترل کنید. زمانی را برای مدیتیشن روزانه اختصاص دهید. حتی اگر به مدت ۵ دقیقه می شود اصلا اشکالی ندارد. به خصوص در روزهایی که کنترل افکار برای شما سخت است و یا نمی توانید افکار خود را دسته بندی کنید، بهتر است از مدیتیشن و انجام فعالیت های آرامش بخش استفاده کنید. یوگا یک راهکار عالی است. به شما پیشنهاد می کنم امتحان کنید. مطالعات و تحقیقات انجام شده، ثابت کرده است که مدیتیشن منجر به سلامت قلب و بدن نیز می شود.

سعی کنید تفکرات مثبت داشته باشید

داشتن تفکرات مثبت باعث از بین رفتن افکار مزاحم و منفی می شود. مجددا افکار خود را دسته بندی کنید و سعی کنید بیشتر ذهن خود را با افکار مثبت پر کنید. جهان اطراف خود را بهتر درک کنید و نسبت به اطرافیان و دوستان خود همدل تر و مهربان تر باشید. دیدگاه های مختلف را در رابطه با یک موضوع در نظر بگیرید و بررسی کنید. همچنین برای دیگران نیز ارزش قائل شوید. این کارها شما را از تنهایی و گوشه گیری دور می کند و احساسات عالی و تفکرات مثبت را برای شما گسترش می دهد. هرچه زمان تنهایی شما بیشتر باشد، افکار مزاحم و منفی نیز بیشتر می شوند. پس سعی کنید روابط اجتماعی خود را گسترش بدهید.

این واقعیت را قبول کنید: چیزهای زیادی وجود دارد که نمی توانید کنترل کنید!

بدانید که موقعیت ها، شرایط و چیزهای زیادی هستند که شما نمی توانید بر روی آنها تسلط پیدا کرده و آنها را کنترل و مدیریت کنید. مثلا شما نمی توانید تمام خطرات و مشکلات احتمالی در رابطه با فرزند خود را کنترل کنید. یا فرزندتان را از تمام آنها دور کنید. در مورد موضوعاتی که نمی توانید آنها را کنترل کنید، وسواس نداشته باشید. به جای تمرکز برروی آنها، روی ذهن و افکار خود تمرکز کنید. هنگامی که به موضوعات خارج از کنترل خود فکر می کنید، به خودتان یادآوری کنید که شما تنها چیزی که می توانید به طور صد در صد کنترل کنید خودتان هستید.

افکار ناخواسته و منفی را بپذیرید

این طبیعت انسان است که از درد دوری کند، پس مطمئناً ترجیح می دهید از افکاری که باعث ناراحتی می شوند نیز اجتناب کنید. با این حال، دور شدن از افکار منفی و ناخواسته راهی برای به دست آوردن کنترل افکار نیست. هر چه شما بیشتر بخواهید از افکار منفی دور شوید بیشتر در دام آنها اسیر خواهید شد. در عوض، سعی کنید افکار خود را بپذیرید. پذیرش افکار ممکن است نیاز به این داشته باشد که به خودتان بگویید مثلا: به نظر می رسد هیچ چیز درست پیش نمی رود و این موضوع ناراحت کننده است. با این کار شما درک می کنید که افکار ناخواسته باید پذیرفته شوند تا بتوان راه حل مناسب برای از بین بردن و حل کردن آنها پیدا کرد.

از تصاویر آرامش بخش و مثبت استفاده کنید

تصویر سازی هدایت شده یک تکنیک مدیتیشن عالی است که در آن سناریوهای مثبت و آرامش بخش را تجسم می کنید. این کار باعث می شود که حالت ذهنی آرام تری در شما ایجاد شود.

مدیریت استرس

هنگامی که شرایط خارج از کنترل شما باشد و یا موقعیت هایی بوجود بیاید که فکر نمی کردید، استرس برای شما ایجاد خواهند کرد. مثلا اگر فردی اختلال اضطراب اجتماعی داشته باشد و ناگهان در جمع شلوغی ناخواسته قرار بگیرد، دچار استرس می شود. استرس همچنین می تواند باعث شود که شما بیشتر از قبل به سمت افکار منفی سوق پیدا کنید. سعی کنید منابع کلیدی استرس را در زندگی خود پیدا کنید و راهکارهای مناسبی را برای حذف یا کاهش آنها بیابید. جهت مقابله با فکر مزاحم و درمان افکار مزاحم می توانید از راهنمایی مشاوران خانواده آویژه کمک بگیرید.

سخنی از مشاوران آویژه

افکار ناخواسته و احساسات منفی می تواند زندگی افراد را دچار دگرگونی کند. تفکرات منفی بر روی روابط اجتماعی، زندگی زناشویی، سلامت روانی و حتی جسمی افراد و ... تاثیر گذار خواهد بود. شما باید بتوانید با روش ها و راهکارهای ارائه شده افکار خود را کنترل و مدیریت کنید. شاید در ابتدا سخت باشد که با افکار منفی مبارزه کنید و تفکرات مثبت را در ذهن خود پرورش دهید. اما با تمرین و تکرار شما می توانید موفق شوید. به یاد داشته باشید که افکار و احساسات ما زندگی ما را می سازند. پس به دنبال راهکارهایی برای مدیریت و کنترل افکار و پرورش تفکرات مثبت در ذهن خود باشید.

شما می توانید از دوستان و یا همسر خود کمک بگیرید. سعی کنید اطراف خود را با افراد مثبت اندیش پر کنید. افرادی که همیشه غر می زنند و یا نیمه خالی لیوان را نظاره می کنند می توانند به شدت آسیب زا باشند. آنها می توانند باعث شوند شما به سمت افکار منفی سوق پیدا کنید و یا حتی استرس و اضطراب شما را افزایش می دهند. پس دقت کنید که با افراد مناسب ارتباط برقرار کنید. مشاوران مرکز مشاوره آویژه می تواند بهترین گزینه و راه مقابله با فکر مزاحم باشند.

سوالات متداول

آیا انسان می تواند افکار خود را کنترل کند؟

ما از بخش کوچکی که در ذهنمان می گذرد آگاه هستیم و فقط می توانیم بخش کوچکی از افکار آگاهانه خود را انتخاب کنیم. اما می توانیم تمام فکرها و احساساتی که به ذهنمان خطور می کند را مدیریت و کنترل کنیم. فقط باید تلاش کنیم و از راهکارهای تخصصی و علمی که در مقاله بالا گفته شده است، استفاده کنیم.

چرا کنترل افکار مهم است؟

افکار ما را از لحظه حال دور می کنند و ما را به گذشته می برند یا باعث می شوند نسبت به آینده احساس نگرانی می کنیم. افکار ناخواسته، ممکن است باعث شوند ما به سمت خودگویی منفی پیش برویم. افکار منفی و ناخواسته اعتماد به نفس ما را تضعیف می کنند و باعث می شوند ما نسبت به خودمان شک و تردید داشته باشیم و عزت نفس ما را تضعیف می کنند. به همین دلیل کنترل افکار و مدیریت آن بسیار حائز اهمیت است.

منبع: مرکز مشاوره خانواده آویژه https://psychology.avije.org/‎