واکنش‌ها به ترور فرماندهان مستشاری سپاه در سوریه/ پای روسیه در میان است؟

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: کمتر از یک ماه بعد از ترور شهید رضی موسوی، از فرماندهان باسابقه سپاه و مسئول پشتیبانی جبهه مقاومت در سوریه توسط اسرائیل، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز گذشته در اطلاعیه‌ای از حمله هوایی جنگنده‌های اسرائیل به دمشق و شهادت ۵ تن از مستشاران نظامی ایران خبر داد. بر اساس این اطلاعیه تعدادی از نیروهای سوری هم بر اثر این حمله که در منطقه المزه دمشق رخ داده کشته شده‌اند.

سپاه در بیانیه خود از حجت‌الله امیدوار، علی آقازاده، حسین محمدی و سعید کریمی به عنوان جانباختگان این حادثه نام برده است. 

به گزارش‌ رسانه‌ها، این حمله در منطقه المزه که سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌های دیپلماتیک در آن مستقر هستند، ‌رخ داده و باعث بلند شدن توده بزرگی از دود بر فراز این منطقه شده است.

منابع خبری اعلام کردند که این حمله حداقل با چهار موشک انجام شده و بر اثر آن یک ساختمان چهار طبقه به طور کامل تخریب شده است.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه نیز ضمن اعلام اینکه این حمله با موشک انجام شده، آمار ۱۰ کشته و زخمی را تایید کرده است. این مرکز حقوق بشری با اتکا به منابع خود در داخل سوریه اعلام کرد که این ساختمان در محله‌ای با «تدابیر امنیتی بسیار بالا» قرار داشته که عمدتا نیروهای سپاه پاسداران ایران و جناح‌های فلسطینی طرفدار ایران در آنجا زندگی می‌کردند.

رویترز نیز به نقل از یک منبع امنیتی که گفته می‌شود عضو شبکه‌ای از گروه‌های نزدیک به دولت سوریه و متحد اصلی آن یعنی ایران است و به شرط ناشناس ماندن صحبت کرده؛ نوشت که این ساختمان چندطبقه که توسط مشاوران ایرانی حامی دولت بشار اسد استفاده می‌شده، در جریان حمله روز شنبه، با موشک‌های اسرائیلی «بطور دقیق هدف‌گیری و به‌طور کامل ویران» شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه در اولین موضع‌گیری رسمی ایران به این حادثه گفت که «نقض مکرر حاکمیت و تمامیت سرزمینی سوریه و تشدید حملات متجاوزانه و تحریک‌آمیز به اهداف مختلف در خاک سوریه توسط رژیم مجرم و کودک‌کُش صهیونیستی، گویای عجز و درماندگی این رژیم در میدان نبرد و مبارزه با نیروهای مقاومت در غزه و کرانه باختری در بیش از صد روز گذشته و تلاشی مذبوحانه برای گسترش بی‌ثباتی و ناامنی در منطقه است.»

ناصر کنعانی، تاکید کرد: «مستشاران نظامی جمهوری اسلامی ایران که به دعوت رسمی دولت سوریه در این کشور حضور دارند، نقش مهمی در کمک به دولت، ارتش و ‌ملت سوریه برای مبارزه با تروریسم و کمک به برقراری صلح، ثبات و امنیت پایدار در این کشور طی سالیان گذشته داشته‌ و همچنان دارند.»

وی میان اسرائیل و داعش پیوند برقرار کرد و یادآور شد: «ترور مستشاران نظامی ایران از سوی رژیم صهیونیستی، به روشنی گویای پیوند عمیق و سازمان‌یافته میان این رژیم تروریستی با گروه‌های مختلف تروریستی و داعشی در منطقه است. بی‌تردید خون این شهیدان والامقام هدر نخواهد رفت و جمهوری اسلامی ایران علاوه بر پیگیری سیاسی، حقوقی و بین‌المللی این اقدامات متجاوزانه و جنایتکارانه، حق خود را در پاسخ متقابل به تروریسم سازمان‌یافته رژیم جعلی صهیونیستی در زمان و مکان مقتضی محفوظ می‌داند.»

هدف: فرمانده اطلاعات نیروی قدس سپاه

خبرگزاری دانشجو در گزارشی نوشت که «فرمانده اطلاعات نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه و جانشین ایشان» در جریان این حمله به شهادت رسیدند.

این خبرگزاری، هویت این فرمانده سپاه را «سردار سرتیپ پاسدار حجت‌الله امیدزاده» اعلام کرد در حالی‌که این عنوان در میان اسامی اعلام شده روابط عمومی سپاه پاسداران نیست و به نظر می‌رسد اسم رسمی و سازمانی این فرمانده متفاوت بوده است. خبرگزاری دانشجو تصریح کرده که «حجت‌الله امیدزاده ملقب به حاج صادق... فرمانده اطلاعات نیروی قدس سپاه» بوده است.

همشهری هم در گزارشی نوشت: «او که به حاج صادق معروف است به قدری در بین نیرو‌های مستشاری شناخته می‌شد که رسانه‌های امریکایی تاکنون بار‌ها اقدام به تهیه گزارش درباره او کرده بودند. در آخرین مورد، واشنگتن‌پست خرداد ماه امسال گزارشی درباره فعالیت‌های مستشاری حاج صادق منتشر کرده بود.»

در ادامه این گزارش آمده است: «نام حاج صادق امیدزاده ۱۱ سال قبل نیز در گزارش‌های سازمان تروریستی منافقین ذکر شده بود. گفته می‌شود حاج صادق در جریان گروگانگیری نیرو‌های جبهه النصره در اوایل بحران سوریه در بین اسرای ایرانی حضور داشته که درنهایت با پادرمیانی قطر به همراه دیگر اسرا آزاد شدند. او طراح و مجری بیرون راندن، آمریکا از سوریه بود و هفت ماه پیش واشنگتن پست نام صادق امیدزاده را به عنوان مغز متفکر طراحی حمله علیه نیرو‌های آمریکایی آورد.»

مشکل از جاسوسان  است یا روسیه؟

ترور فرماندهان ارشد سپاه در سوریه و در فاصله کمتر از یک ماه گمانه‌زنی‌ها در خصوص چگونگی انجام این عملیات‌ها توسط اسرائیل را افزایش داده است. 

علی قلهکی از فعالان رسانه‌ای اصولگرا در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: «هدف قرار گرفتن نیروهای ارشد و نخبه جریان مقاومت و ایران در لبنان و سوریه آن هم با دقت بالا به تنهایی از عهده اسرائیل برنمی‌آید. آیا تشکیلاتی موازی، آشنا به مختصات جریان مقاومت و با اطلاعات دقیق در حال گرا دادن به صهیونیست‌ها و خیانت است؟»

سردار اسماعیل کوثری،‌ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس که سابقه جانشینی فرماندهی قرارگاه ثارالله به عنوان یکی از اصلی‌ترین واحدهای امنیتی سپاه را برعهده داشته نیز درخصوص نفوذ و جاسوسی از فرماندهان حاضر در سوریه می‌گوید: «در لبنان، سوریه و کشورهای اطراف، رژیم اشغالگر قدس از گذشته عواملی داشته و الان هم دارد. همین چند روز پیش شما دیدید که چندین نفر از عوامل موساد را در ترکیه دستگیر کردند. بنابراین کارشان از قدیم‌الایام این بوده که عواملی را می‌خریدند یا قول‌هایی می‌دادند که کشورها را تحت نظر خودشان داشته باشند و بگویند که ما بر تمام رفت و آمدهای شما مسلط هستیم. در اینجا هم در اصل باید بگوییم که به جبهه مقاومت ربطی ندارد بلکه با جاسوسی و نفوذ عواملی در دستگاه‌های آن کشورها، می‌خواهند اینچنین وانمود کنند که ما به همه جا دسترسی داریم اما اگر آن کشورها همچون جمهوری اسلامی ایران و ترکیه فعال‌تر برخورد کنند، حتما عوامل‌شان را دستگیر خواهند کرد. عوامل جاسوس در دمشق باید دستگیر شوند.»

این نماینده مجلس یازدهم در خصوص شایعه برگزاری جلسه محور مقاومت در زمان حمله نیز گفت: «به هیچ وجه چنین چیزی نیست که مثلا بگوییم جبهه مقاومت بخواهد در آنجا جلسه بگذارد. این پنج عزیز شهیدمان از قدیم‌الایام در آنجا مستشار بودند و بالاخره آن‌ها را شناسایی کردند و دست به جنایت زدند. محل تردد ۵ مستشار شهید شناسایی شده بود.»

البته ضعف امنیتی و احتمال نفوذ در میان نیروهای محور مقاومت تنها انتقاد پس از این حادثه نبود. پدافندهای سوریه بیشتر در اختیار کشور روسیه است و این کشور از سال ۱۳۹۴ سامانه پدافند   اس ۴۰۰ را در این کشور مستقر کرده است. 

یکی از انتقادات سال‌های اخیر به روسیه، فعال نکردن این پدافند در زمان حمله اسرائیل به مستشاران نظامی ایرانی در خاک سوریه است که در حمله اخیر هم مورد اعتراض کاربران در فضای مجازی قرار گرفته است.

علی قلهکی با طعنه به روسیه نوشت: «اکثر پدافندهای سوریه در اختیار کدام کشور است؟آیا امروز هم به مانند روز شهادت سیدرضی پدافندهای اس ۴۰۰ خاموش بود؟»

کاربر دیگری هم نوشت: «ای کاش آقای رئیسی از عالیجناب پوتین بپرسد که چرا هیچ وقت پدافند هوایی اس ۴۰۰ روسیه را در سوریه برای حفاظت از منافع ایران در برابر حملات اسرائیلی‌ها فعال نمی‌کند؟ مگر روسیه متحد استراتژیک ما نبود؟»

نفوذ جنگ به تار و پود خاورمیانه

شاعری ایرانی سه‌گانه خاورمیانه را «جنگ و عشق و تنهایی» نامیده بود و شاعری عرب خلقت این منطقه را «پرآشوب، رنجور، خسته و زیبا» می‌داند. این روزها اما شعله‌های جنگ بیش از هرچیز دیگری بر این منطقه سایه افکنده است. بیش از ۱۰۰ روز از آغاز جنگ غزه می‌گذرد و تنش‌ها در مرزها و جغرافیای مختلف با حضور دولت‌های رسمی و گروه‌های غیررسمی به نقطه اوج و خطر رسیده است.

همه می‌دانند که در این شرایط باید کنترل شده پیش رفت، اما در جنگ‌های بزرگ، ویرانی و کشتارهای عظیم هم این آگاهی وجود داشت و تنها یک جرقه جهان را اسیر جنگ کرد.

احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر خاورمیانه می‌گوید: «ترور یکی دیگر از فرماندهان سپاه پاسداران در سوریه، نشانه این است که جنگ مثل پیچکی رونده در حال نفوذ در تار و پود خاورمیانه است. یا باید راهی برای حل تمام منازعات منطقه در قالب یک طرح فراگیر پیدا شود، یا اینکه جنگ مثل خوره‌ای خزنده، همه امکانات خاورمیانه را در خود خواهد خورد.» 

طهمورث حسینی