حسین راغفر: عضویت ایران در سازمان شانگهای امتیاز چین و روسیه بود به جمهوری اسلامی برای گرفتن امتیاز بیشتر

به گزارش دیده بان ایران، «دلیل اصلی پذیرش چین و روسیه برای عضویت ایران در اجلاس شانگهای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران است» این سخن حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در خصوص عضویت ایران پس از ۱۶ سال منتظر ماندن پشت درهای بسته اجلاس شانگهای است. عضویتی که بسیاری از طرفدران سیدابراهیم رئیسی آن را دستاوردی مهم و کارساز در جهت بهبود وضعیت اقتصادی کشور می‌دانند. اما سوالی که در حال حاضر مطرح می‌شود آیا واقعا ایران با عضویت در این اجلاس می‌تواند به منافعی که مدنظر دارد برسد؟

مشروح گفت وگو با حسین راغفر، آن را در ادامه می‌خوانید:

*آقای راغفر! سوالی که در حال حاضر مطرح است این است که آقای رئیسی چگونه توانست ظرف مدت ۲ ماه که بیشتر آن را مشغول انتخاب کابینه بوده‌اند، به عضویت سازمانی که ۱۶ سال پشت درهای بسته آن قرار داشت،  در بیاید؟

بخش قابل توجه این قضیه به آن کشورهای دیگر برمی‌گردد و به نظر بنده نقش چین و روسیه نقش مهمی بوده است. برای این‌که نشان دهند که اگر چرخش جدی در رابطه با غرب در کشور به وجود بیاید امتیازهایی به آن‌ها داده شود. اگرچه عمده سیاست‌های ما در چند سال گذشته شرقی بوده است. اتفاقا در طی این چندسال عمده‌ امتیازاتی که ایران به کشورها داده است امتیاز به شرق بوده است. این تغییر رفتار شرقی‌ها در مقابل ایران به‌عنوان مشوقی‌ست برای چرخش بیشتر ایران به سمت شرق است. اگرچه مسئله اصلی در ایران باید منافع ملی باشد نه مسئله شرق و غرب. اگر منافع ملی ما حکم می‌کند که به سمت شرق  تغییر موضع بدهیم این کار را باید بکنیم. اما در خصوص این عضویت می‌توان گفت که نوعی هماهنگی میان چین با روسیه اتفاق افتاده است تا حاکمیت ایران تمایل بیشتری برای ارتباط با شرق داشته باشد.

*دلیل اصلی پذیرش ایران به عنوان عضو نهم را به چه شکل تعبیر می‌کنید؟

دلیل اصلی آن گرفتن امتیاز بیشتر از ایران است. ضمن این‌که خود این کشورها تحت فشارهای آمریکا هستند و به نوعی می‌خواهند یک واکنشی به آن سیاست ها نشان دهند و یکی از آن‌ها هم همین پذیرش ایران در این سازمان است. بنابراین هدف چین و روسیه از پذیرش ایران به‌عنوان عضو نهم اجلاس شانگهای منافع خودشان بوده است تا به غربی‌ها نشان دهند که ابزارهای مقابله به مثل را دارند. متاسفانه ایران در ظرف ۱۶ سال گذشته همواره در وجه‌المصالحه غربی ها و شرقی ها بوده است. غربی ها به شرقی ها امتیاز می‌دادند که از سیاست های آن‌ها پیروی کنند بنابراین ما مشاهد این هستیم که هم روسیه و هم چین در برخی سیاست‌هایی همسو با دولت آمریکا داشتند و امتیازات خود را از غربی ها گرفته‌اند و پشت ایران را خالی کردند. در مقابل برخی از مواقع هم برای این‌که بتوانند از ما استفاده کنند در برخی از محافل حمایت خود را نسبت به ایران نشان دادند اما همه این‌ها برای گرفتن امتیاز از ایران بوده است. بنابراین چین و روسیه بسیار عاقلانه برای امتیاز گرفتن از کارت ایران استفاده کردند. به نظر بنده شرق در پی رسیدن به منافع ملی خود است و برایشان نه ایران اهمیت دارد و نه آمریکا و هر جایی که لازم باشد از این ظرفیت برای حفظ منافع خودشان استفاده می‌کنند. در نهایت این ایران بوده است که همیشه در این میان وجه المصالحه قرار گرفته و بیش‌ترین استفاده و هزینه را هم متحمل شده است. از طرفی هدف اصلی سیاست‌های آمریکا کنترل کشور چین است. چینی ها هم این امتیازی که به ما دادند به عنوان یک واکنش به سیاست‌های آمریکا از خود نشان دادند تا به آمریکا بفهمانند که آن‎‌ها هم ابزارهایی برای مقابله دارند.

*این عضویت اصلا سودی برای ایران دارد؟

این بستگی به سیاست های ایران دارد. عضویت در این اجلاس حتی می‌تواند آثار منفی برای ما داشته باشد چون بازارهای ما را کاملا در اختیار این کشورها قرار گرفته است. بنابراین به نظر می‌رسد اگر ما خودمان ظرفیت‌هایی برای تولید و صادرات ایجاد کنیم بهتر است که در حال حاضر چنین ظرفیتی وجود ندارد. صادراتی که طی این چند سال داشته‌ایم مواد خام سنگ آهن و میوه بوده است و چیزی نصیب مردم نشده و نمی‌شود. به نظر بنده این روند آسیب‌هایش خیلی بیشتر از محاسن‌اش است. اگر ما هم می‌توانستیم تولیدات صنعتی داشته باشیم و آن را صادر کنیم آن وقت حضور ما در این اجلاس معنایی به خود می گرفت. اگر چه از طرفی تا حدودی می تواند بخشی از تنش با غربی‌ها را کم بکند اما مسئله اصلی ما را حل نمی‌کند. تا زمانی که ما نتوانیم ظرفیت‌های تولیدی را در کشور تقویت کنیم عضویت در این اجلاس‌ها هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. البته منظور از تولید نه تولید هندوانه و خیار و صادر آب رایگان به برخی از کشورها است بلکه منظور تولید محصولات صنعتی است تا بتوانیم وارد بازارهای این‌ کشورها شویم. البته با توجه به مسائل و مشکلات و عقب ماندگی تکنولوژی‌ای که در کشور شاهد آن هستیم چنین چشم اندازی در دسترس نیست. علارغم تمامی گرفتاری‌هایی که جامعه ما درگیر آن است مجلس انقلابی می‌آید طرحی را تصویب می‌کند که به‌جای طلب پول از بدهی‌هایی که کشورهای ژاپن و کره به ما دارند، خودرو وارد کشور کنند. این رویکرد مجلس به نفع همان ۴ درصدی است که همه می‌دانیم چه کسانی هستند، است. با این طلب‌ها ما می توانیم ماشین آلات صنعتی برای توسعه وارد کنیم. این رویکرد مجلس نشان می دهد که ما اصلا آمادگی چنین اقداماتی را در شرایط کنونی نداریم و عضویت ما در این مجامع بین‌المللی هم ثمره‌ای برای ما نخواهد داشت زیرا سیاست داخلی خود ما عمده‌ترین مانع توسعه صنعتی برای ورود به بازار جهانی است. همه تلاش‌های موجود در کشور برای دلالی است و کسی برنامه‌ای برای تولید ندارد. تولید هندوانه و صادرات دام هیچ فرصتی را برای کشور فراهم نمی‌کند. متاسفانه ما منابع ارزی خود را به بدترین شکل ممکن استفاده کردیم و کماکان شواهد نشان می‌دهد این فرآیند تغییری نکرده اصلی‌ترین دلیل آن هم منافع افراد و گروه هایی است که در نظام تصمیم گیری‌های ما نقش اساسی دارند بنابراین منافع این افراد تعیین کننده است نه منافع مردم.

*اگر تحریم‌ها همچنان باقی بماند آیا رویکرد چین و روسیه در خصوص ایران تغییر خواهد کرد؟

اگر آن‌ها می‌خواستند این کار را بکنند باید همین الان چینی‌ها طلب‌های ما را پرداخت می‌کردند.چینی ها بیشترین بدهی را به ما دارند. سال هاست که برای نگهداشتن پول‌های ما از ما بهره هم می گیرند و خیلی از اقدامات دیگری که خود چینی ها برای ما انجام نداده و نمی دهند. تراز تجازی چین و آمریکا ۲۰ برابر امتیازاتی است که از ایران می‌گیرند بنابراین این دو کشور قطعا منافع خود را به دلیل ارتباط با ایران به خطر نمی‌اندازند. به طور طبیعی همه کشورها در پی منافع خود هستند در کشور ما متاسفانه دولت‌های ما در خدمت همین واسطه گرها و دلال ها بوده است و ضد تولید عمل کرده ‌اند. دولت‌ها در ایران به‌جای این‌که در خدمت منافع مردم باشد در خدمت منافع عده‌ای خاص هستند.

*منظور شما از این گروه‌ها که منافع مردم را زیر پا می‌گذارند، چه کسانی هستند؟

منظور واردکننده هایی که با دریافت ارزهای دولتی برای تامین کالاهای اساسی که بیشتر آن‌ها در داخل کشور قابل تولید است، است. متاسفانه دولت‌ها منافع این قشر را مدنظر قرار می‌دهند و آن چیزی که نادیده گرفته شده است، منافع مردم است. بنابراین در این جامعه دولت به دنبال خلق شغل نیست. به طوری‌که حتی نظام مالیاتی، بانکی و ارزی ما در خدمت این گروه قرار دارد و قطعا با این روند راه به جایی نمی‌بریم و وضعیت به همین منوال و حتی بدتر باقی خواهد ماند.