خبر ديدار وليعهد عربستان با مقامات رژيم صهيونيستي گمانه‌اي را که کشورهاي عربي در دوران پسا داعش و بعد از جنگ سوريه در ابهام سياسي هستند، پررنگ‌تر کرد. اين درحالي است که کشورهاي عربي به رهبري عربستان در روزهاي اخير مواضع تند خود در قبال را ايران را تلطيف کرده بودند اما در مقابل رويکرد نرمي به سمت رژيم صهيونيستي هم اتخاذ کرده‌اند.
روز دوشنبه يک رسانه سايت اسرائيلي فاش کرد که وليعهد عربستان که مقدمات برتخت نشستن در رياض را مهيا کرده است، به اسرائيل سفر و با مقامات اين کشور ديدار کرده است. اين درحالي است که پيش ازاين نيز يک فعال سياسي در عربستان از سفرهيأت عربستاني به قدس اشغالي خبر داده بود. محمدبن سلمان، وليعهد و وزير دفاع عربستان که شرايط کناررفتن پدرش را براي به تخت نشستن‌اش فراهم کرده و به گفته منابع رسمي اين کشور تا اواخر اين ماه اين امر محقق شده است، در ماه‌هاي اخير مواضع متناقضي نسبت به ايران داشته است.
پس از آغاز سفر تابستاني ملک سلمان پادشاه عربستان و سپردن مسئوليت اداره کشور به پسرش، عربستان از سفر هيأتي به ايران و احتمال بازگشايي مجدد سفارت خبر داد و برخورد خوب با حجاج ايراني و اظهار اينکه ايرانيان برادران ديني ما هستند رويکردي را در پيش گرفت که به نظر مي‌رسيد سعي در بهبود روابط با تهران دارد؛ البته گهگاهي خبرهاي ضد نقيضي هم از عربستان به گوش مي‌رسيد که به نظر تحليلگران نشان از سردرگمي سياسي اين کشور داشت.
اما در طول يک هفته گذشته شرايط تغيير کرد. پس از اعلام آمادگي آمريکا براي ميانجيگري در بحران قطر با کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج‌فارس، دونالد ترامپ در ديدار با امير کويت کشورهاي عربي را به اتحاد عليه ايران دعوت کرد و از همان روز اظهارات ضد ايراني مقامات کشورهاي عربي به‌ويژه عربستان و امارات عليه ايران شدت گرفت.
اسرائيل سرنخ پازل ايران- رياض
اظهارات دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريکا و مقامات عربستان و امارات عليه ايران در راستاي تلاش‌ها و برنامه‌هاي رژيم صهيونيستي در منطقه خاورميانه بود. تلاش‌هايي که تقريبا از يک ماه گذشته شدت گرفت و نگراني اصلي آن حضور ايران به همراه نيروهاي حزب‌الله در مرز سوريه و لبنان با رژيم صهيونيستي بود. در هفته‌هاي اخير مقامات رژيم صهيونيستي بارها درباره پايان جنگ سوريه و نگراني از گسترش نفوذ ايران در منطقه هشدار دادند.
مقامات اسرائيلي در اظهارنظرهاي خود به ضعف اين رژيم در مقابل ايران اشاره کردند و حتي يک ژنرال اسرائيلي در مصاحبه با روزنامه فرامنطقه‌اي رأي اليوم به‌طور بي‌سابقه‌اي به عدم توانايي اسرائيل براي مقابله با ايران بدون کمک آمريکا اعتراف کرد. در همين راستا، رئيس اداره اطلاعات رژيم صهيونيستي هم از گسترش روابط حماس با ايران ابراز نگراني کرد.
پيش‌ازاين هم بنيامين نتانياهو ادعا کرد که ايران در مرزهاي لبنان با قدس اشغالي کارخانه موشک‌سازي دارد که اين اظهارات با واکنش جدي سعدحريري ، نخست‌وزير لبنان مواجه شد و او خطاب به مقامات رژيم صهيونيستي گفت که خودشان خوب مي‌دانند که اين ادعاها واهي و براي فريب عوام است.
سير تلاش‌هاي رژيم صهيونيستي عليه ايران
اما تلاش‌هاي رژيم صهیونيستي براي فضاسازي عليه ايران، با سفر بنيامين نتانياهو به روسيه و ديدار با ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهوري اين کشور شروع شد. نتانياهو اميد داشت در اين ديدار بتواند نظر روسيه را براي قطع همکاري با ايران در سوريه جلب کند اما پوتين ضمن مخالفت با نخست‌وزير رژيم صهيونيستي اظهار کرد که روابط ايران و روسيه بسيار عميق و گسترده است.
از همان موقع بود که اظهارنظرهاي پي‌درپي مقامات اسرائيلي و اظهار ترس و نگراني آنها در قبال ايران شدت گرفت تا اينکه نتانياهو طي اظهاراتي روابط رژيم صهيونيستي با کشورهاي عربي را بي‌سابقه خواند. اين درحالي است که پس از اين اظهارات سايت ويکي ليکس فاش کرد که امارات و اسرائيل به عادي‌سازي سريع روابط در سطوح اقتصادي، ديپلماتيک، امنيتي و نظامي مشغول هستند. اين اسناد نقش مهم يوسف العتيبه، سفير امارات در آمريکا را براي عادي‌سازي روابط ميان کشورش و اسرائيل بي‌سابقه نشان مي‌داد.
براساس اين اسناد امارات نه‌تنها به مرکز منافع امنيتي و اقتصادي اسرائيل تبديل شده بلکه تلاش مي‌کند تا جهان عرب را به همراهي با خود وادار کند.
اين جريانات دو روز پيش از سفر امير کويت به واشنگتن و ديدار او با ترامپ بود. در اين ديدار ترامپ درخواست اتحاد کشورهاي عربي عليه ايران را مطرح کرد. در سفري که دونالد ترامپ در خردادماه سال جاري به قدس اشغالي داشت و با نخست‌وزير اين کشور ديدار کرد، ايران را تهديدي در منطقه خوانده بود. در همان ديدار رئيس‌جمهوري آمريکا از قول مساعد اعراب براي همکاري خبر داده بود. دونالد ترامپ پيش از سفر به اسرائيل به عربستان رفته و با مقامات اين کشور ديدار کرده بود.
اکنون خبر سفر بي‌سابقه وليعهد عربستان به تل‌آويو و ديدار با مقامات اين کشور نشان داد که تلاش‌هاي رژيم صهيونيستي عليه ايران اين بار در مسير همراه کردن کشورهاي عربي با خود است و حتي در اين مسير آمريکا و اسرائيل با هم همسو شدهاند. اسرائيل که نگران ماهيت خود در منطقه است، سعي کرده تا بتواند کشورهاي عربي سردرگم را بيش‌از پيش به سمت خود جذب کند.
کشورهاي عربي عضو شوراي همکاري خليج‌فارس که در ماه‌هاي اخير دچار تنش و شکاف در ميان اعضا شدهاند، از کشورهاي اروپايي، روسيه و حتي آمريکا کمک خواستند که ميانجي آنها شود. در اين ميان رسانه‌هاي عربي از چرخش اين کشورها به سمت ايران خبر مي‌دادند که به‌دليل رويکرد مبهم آمريکا در منطقه شکل گرفته بود.
اما به يک باره با همسويي آمريکا و اسرائيل براي افزايش همکاري‌ها روبه‌رو شدند. از طرف ديگر دونالد ترامپ هم که در مسير سياست‌هاي ضد ايراني به نتيجه‌اي نرسيده بود و از سوي هم‌پيمانان اروپايي خود تهديد شده بود که در صورت نقض برجام منزوي خواهد شد، مسير جديدي را براي يارکشي در منطقه پيدا کرده‌است. اين رويکرد در کنار راهبرد جديدي است که براي مقابله با ايران بدون نقض برجام به ترامپ ارائه شده است و در اين راهبرد به تحت فشار قراردادن ايران در منطقه تأکيد شده‌است.
با پايان بحران داعش و جنگ سوريه، منطقه به سمت شرايط جديدي خواهد رفت. شرايطي که از يک طرف کشورهاي عربي به‌ويژه عربستان به دنبال نقش‌آفريني بيشتر در آن هستند و طرف ديگر سعي در حل معادلات منطقه و حفظ ثبات در آن بدون حضور نيروهاي خارجي دارند. اما بايد در اين مسير ديد که عربستان و کشورهاي عربي با وعده‌هاي اسرائيل و آمريکا چگونه برخورد خواهند کرد.
چينش جديد کشورهاي عربي در منطقه در گروی سياست‌هاي جديدي خواهد بود که بن‌سلمان پادشاه جوان آينده عربستان اتخاذ خواهد کرد. تحليلگران معتقدند بن‌سلمان با رويکردي جوان‌گراتر درصدد تغييرات بنيادين در سياست خارجه عربستان است و احتمالا بهبود روابط با ايران يا حتي اسرائيل هم در اين چارچوب بگنجد اما بايد ديد که عربستان کدام‌يک را به ديگري ترجيح خواهد داد و شرايط داخلي اين کشور اجازه قدرت‌گرفتن و پيگيري برنامه‌هاي وليعهد اين کشور را خواهد داد يا نه.
- 16
- 3
