چرا مرکل می‌لرزد؟

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان می‌گوید پس از سومین لرزش در انظار عموم در کمتر از یک ماه، اکنون مراقبت بیشتری از خود به عمل می‌آورد، اما هیچ جزئیاتی از این لرزش ارائه نداد و بنابراین، گمانه‌زنی‌ها همچنان ادامه دارد. «کتی‌ هانت» در گزارش ۱۲ ژوئیه در سی‌ان‌ان نوشت شاید تعجبی نداشته باشد که قدرتمندترین سیاستمدار زن در دنیا وقتی جلوی دوربین‌ها قرار می‌گیرد از ترس رسانه‌ها بر خود بلرزد، اما آیا مردم حق دارند در مورد جزئیات پرونده پزشکی و سلامت او چیزهایی بدانند یا خیر؟ مرکل پنج‌شنبه گذشته پس از دیدار با «مته فردریکسن» نخست‌وزیر دانمارک که تشریفات دیپلماتیک به‌صورت نشسته برگزار شد، گفت: «می‌توانید مطمئن باشید که اول، من از تمام مسوولیت‌هایی که متوجه مقام من هست آگاهم و تا زمانی که سلامتی‌ام اجازه بدهد کارم را به دقت و به موقع انجام خواهم داد و دوم، به‌عنوان یک انسان علاقه‌مند به سلامتی خودم هستم و از سلامتی‌ام مراقبت می‌کنم.»

با این حال، بسیاری از رسانه‌ها در آلمان و خارج از این کشور با اشاره به این لرزش‌ها موضوع عدم کارآیی مرکل برای انجام وظایفش به‌عنوان رئیس دولت این کشور را مطرح کرده‌اند. مرکل پس از آخرین مورد این لرزش‌ها به رسانه‌ها گفته که مورد معاینه پزشک قرار گرفته و مشکل خاصی برای انجام وظایف خود ندارد. در همین رابطه «پتر چنچر» شهردار‌ هامبورگ که از قضا پزشک نیز هست تاکید کرده که لرزیدن بدن مرکل به نوعی واکنش بدن او به کارهای سختی است که طی روز انجام می‌دهد.

به گفته وی، وقتی یک فرد برای مدتی طولانی وظایف سختی را بر عهده می‌گیرد، بدنش واکنش‌هایی از این دست نشان می‌دهد، اما این مساله باید در حوزه پزشکی مورد بررسی و درمان قرار گیرد نه اینکه به موضوع روز رسانه‌ها و افکار عمومی تبدیل شود. دکتر سانجای گوپتا، خبرنگار ارشد حوزه پزشکی سی‌ان‌ان می‌گوید که مرکل و پزشکانش ممکن است هنوز ندانند که علت این لرزش‌ها چیست. مرکل احتمالا متوجه نشانه‌هایی شده باشد که این نشانه‌ها هنوز در مرحله فرآیند ارزیابی هستند و در نهایت ممکن است دربرگیرنده درمان‌های متفاوتی شوند.

کتی‌ هانت، گزارشگر سی‌ان‌ان به نقل از دکتر گوپتا می‌افزاید که یک احتمال این است که خانم صدراعظم ممکن است از «رعشه راست ایستادنی» (orthostatic tremor) در رنج باشد که یک وضعیت نادر است که عمدتا زمانی رخ می‌دهد که فردی در حالت ایستاده قرار داشته باشد. این یک بیماری شایع در میان زنان است و به‌طور خاص هم در زنان هم‌سن و سال مرکل رخ می‌دهد. درمان آن می‌تواند شامل آرامش بخشیدن به عضلات یا داروهای مورد استفاده برای درمان تشنج باشد. بر خلاف پارکینسون و برخی دیگر از وضعیت‌ها که موجب لرزش می‌شود، این بیماری چیزی نیست که در نهایت موجب افزایش بی‌ثباتی جسمی یا بیماری و معلولیت شود. دکتر گوپتا می‌گوید این بیماری «در صورتی که فرد نشسته باشد، درحال قدم زدن باشد، درحال حرکت باشد، آن لرزه یا رعشه از میان می‌رود. فقط فرد نباید راست بایستد و حرکتی نداشته باشد.»

اما مساله دیگری که در اینجا مطرح می‌شود بحث حریم خصوصی است. آیا افراد می‌توانند از جزئیات پرونده پزشکی مرکل خبردار شوند؟ «ولفگانگ کوبیکی» معاون رئیس پارلمان آلمان از حزب دموکرات آزاد بر لزوم حفظ حریم خصوصی مرکل تاکید کرده و می‌گوید: «کسانی نیز که زندگی آنها در معرض افکار عمومی است، حریم خصوصی دارند.»

به اعتقاد وی، خانم صدراعظم در مورد وضعیت سلامتی خود توضیحاتی داده که کافی است و دیگر نباید تقاضای بیشتری از او در این خصوص داشت. با وجود حساسیت‌ها در رسانه‌ها، به‌نظر می‌رسد مردم آلمان نگاه متفاوتی به این قضیه داشته و این اتفاقات اهمیت چندانی برای آنها ندارد. نظرسنجی که در این خصوص انجام گرفته نشان می‌دهد موضوع لرزش‌های مکرر صدراعظم آلمان در نظر بسیاری از شهروندان این کشور امری شخصی بوده و در کارآیی سیاسی وی بی‌تاثیر است. در نظرسنجی که مرکز افکارسنجی «سیوی» (Civey) انجام داده است ۵۹ درصد پاسخ‌دهندگان معتقدند موضوع لرزیدن‌های مرکل امری خصوصی بوده و نیازی نیست که وی در مورد علل آن به مردم توضیح دهد. در این میان ۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان معتقدند مرکل باید توضیح دهد که چرا به یکباره دچار چنین عارضه‌ای شده است.

در هر حال، به نوشته گزارشگر سی‌ان‌ان، در آلمان که قوانین حریم خصوصی بسیار سفت و سخت است، بسیاری مایلند توضیحات مرکل را بپذیرند. «ولکر بست» محقق موسسه علوم سیاسی و جامعه‌شناسی در دانشگاه بن می‌گوید: «این قوانین مثل آمریکا نیست که همه حق داشته باشند همه جور اطلاعات در مورد رئیس‌جمهور یا نامزدهای ریاست‌جمهوری را بدانند. اینجا یک سیستم دولتی تا حدودی شخصی شده‌تر وجود دارد. من فکر می‌کنم که مردم به مرکل اعتماد دارند تا زمانی که وقت آن برسد. اگر مشکل واقعی در وضعیت سلامتی او وجود داشته باشد، او یک سیاستمدار است که مشکل را می‌پذیرد و اقدامات مناسب را اتخاذ می‌کند. او به قدرت نمی‌چسبد.» دوران رهبری مرکل دو سال دیگر به پایان می‌رسد. او گفته که تمایل دارد این دو سال را هم کامل کند، اما اعلام کرده که بعد از ۲۰۲۱ دیگر نامزد هیچ مقام سیاسی نخواهد شد. با این حال، ولکر بست می‌افزاید: «در آلمان هیچ قانونی نیست که سیاستمداران را مجبور به فاش کردن وضعیت سلامتی‌شان کند.»

پارلمان آلمان است قرار است ۱۹ ژوئیه وارد دوره تعطیلات شود. به گفته بست، این فرصتی به مرکل برای استراحت می‌دهد. در این صورت، ممکن است این لرزش‌ها به دست فراموشی سپرده شود. «سوزانه میخل»، استادیار علوم انسانی پزشکی و اخلاق پزشکی در موسسه تاریخ پزشکی و اخلاق پزشکی در برلین، می‌گوید در تئوری، رهبران سیاسی باید علل بیماری و ناتوانی خود را فاش بگویند و اعلام کنند که چه چیزی مانع از ادامه کارشان است. او می‌افزاید: «هرچند این یک مساله مربوط به حریم خصوصی باشد. کم و بیش باید صبر کنید تا یک رهبر بگوید که نمی‌توانم کارم را انجام دهم. در مورد مرکل، او ظاهرا در وضعیت خوبی است و هیچ چیز را (اعم از دیدارها و ملاقات‌ها) لغو نکرده است.

فکر می‌کنم لرزش چیز مهمی برای او نباشد که در مورد آن توضیح به مردم نمی‌دهد. او به مردم نمی‌گوید پزشکان به او چه گفته‌اند.» به لحاظ تاریخی، سیاستمداران در آلمان همچون هر جای دیگری دوست ندارند مشکلات جسمی خود را بپذیرند. صدراعظم ویلی برانت در می ‌۱۹۷۴ استعفا داد پس از آنکه فاش شد که دستیار نزدیک او جاسوس آلمان شرقی بود اما گفته شده بود که او از بیماری «بازگشت افسردگی» (recurrent depression) رنج می‌برد که آن را پنهان نگه داشته بود، با این حال، بست می‌گوید همین یکی از دلایل استعفای او بود. هلموت اشمیت هم از سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۲ صدراعظم بود و گفته می‌شد که دچار بیهوشی‌های مقطعی می‌شد و این هم به نوشته خبرگزاری DPA آلمان، پنهان نگه داشته شده بود.