فاز تازه مجلس برای سروسامان‌دادن به دخل و خرج کشور

سرانجام نور بر جدول١٧ بودجه تابانده شد تا هزینه‌های این جدول راهی اتاق شیشه‌ای شود؛ جدول ١٧ بودجه بالاخره از شکل مستقل بیرون آمد و به زیرمجموعه‌های وزارت ارشاد اضافه شد تا بنیادها، مؤسسات، مراکز پژوهشی و... هم نظارت‌پذیر باشند و هم پاسخ‌گو. هرچند حرفی از حذف بودجه تخصیص‌یافته در این جدول به میان نیامده و تنها از انتقال آن به زیرمجموعه وزارت ارشاد صحبت شده است. 

جدول ١٧؛ جدولی در بودجه سالانه کشور بود که سال‌ها قبل با جدول شماره ١٢ شناخته می‌شد. در این جدول، بودجه‌های اختصاصی برای برخی پژوهشکده‌ها، مؤسسه‌ها، دانشگاه‌ها و بنیادها در نظر گرفته می‌شد. این جدول و مبالغ آن، به‌غیر از آن چیزی است که در ردیف بودجه کلی برای نهادهای فرهنگی کشور در نظر گرفته می‌شد. حالا «غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی» از نمایندگان منتقد این جدول، به «ایلنا» از حذف این جدول گفته است. به گفته او این مطلب را وزیر ارشاد در جلسه دیروز با فراکسیون مستقلین اعلام کرده است. 

فشار می‌آورند

یکی از گلایه‌هایی که دیروز «حسن روحانی» در صحن مجلس داشت، در همین مورد بود؛ آنجا که از «ردیف اندر ردیف» گفت؛ در بخشی از سخنانش هم از معلوم‌نبودن محل هزینه‌شدن آن بودجه‌ها سخن گفت: «ردیف‌های زیادی درست شده و معلوم نیست این پول‌ها کجا مصرف می‌شود. ردیف‌ها در بودجه امسال کاهش یافته و من از شما کمک می‌خواهم». رئیس‌جمهوری که برای ارائه بودجه به مجلس در صحن حضور داشت، از احتمال فشار به نمایندگان هم حرف زد: «حتما به شما مراجعه کرده و فشار می‌آورند. باید بر این ردیف‌ها نظارت کنیم که کجا می‌رود و چگونه هزینه‌ می‌شود». 

در بین نام مؤسسات و بنیادها بعضا نام‌هایی دیده می‌شود که با برخی افراد سرشناس گره خورده است؛ شاید به همین جهت باشد که جعفرزاده چندی‌پیش در گفت‌وگو با «شرق» از «زور بیشتر این مؤسسات نسبت به زور مجلس» صحبت کرده بود. او درباره عدم حذف این جدول در سال گذشته، به «شرق» گفته: «با وجود اینکه پارسال اسبمان را زین کردیم ولی نتوانستیم سوارش شویم. زور آنها بیشتر از زور مجلس است».

جعفرزاده پاسخ‌گونبودن مؤسسات این جدول را «قلدری» توصیف کرد و گفت: «پارسال واقعا سفت ایستادم. گفتم به هر قیمتی که شده باید این کار را انجام دهیم. واقعا نمی‌دانیم پول‌ها چه می‌شوند؛ بدانیم هم دلمان نمی‌سوزد؛ اگر بدانم فلان مؤسسه این پول را چه کار می‌کند، می‌گویم خب لابد دارد پول را برای کار خوبی خرج می‌کند. اما با قلدری پاسخ‌گو نیستند و کسی را نمی‌گذارند نظارت کند و حتی یک گزارش ساده هم نمی‌دهند».

او به «خانه ملت» گفته که «بر این‌ اساس دیگر برای این دستگاه‌ها بودجه‌ریزی مستقیم نخواهد شد، بلکه بودجه آنها در اختیار وزارت فرهنگ قرار گرفته و این وزارتخانه بر حسب صلاحدید خود به آنها بودجه خواهد داد». او همچنین ادامه داد: «از آنجا که این دستگاه‎ها عموما به مراکز قدرت متصل هستند و این بودجه با عنوان کمک به دستگاه‌های مذکور پرداخت می‌شود، سازمان‌های نظارتی مانند دیوان محاسبات حق نظارت بر نحوه صرف این بودجه را نیز نداشتند». 

جعفرزاده در مورد جدول ١٧ همچنین به «ایلنا» گفته که «در سال‌های گذشته انتقادهای بسیاری نسبت به این جدول صورت می‌گرفت و بعضا حتی از بودجه‌هایی که به برخی از این مؤسسات اختصاص می‌یافت، برای فعالیت‌های سیاسی نیز استفاده می‌شد». 

کسانی که بهره‌مند هستند فشار می‌آورند

هرچند تجمیع این جدول فعلا تنها در لایحه آمده و به تصویب مجلس نرسیده، ولی «هادی قوامی» نماینده اسفراین و عضو کمیسیون برنامه و بودجه هم از عزم مجلس برای تجمیع این جدول ذیل دستگاه‌های اصلی مانند وزارت ارشاد خبر داده. او به «شرق» گفته «سعی بر این است این جدول ذیل دستگاه‌های اصلی مثل وزارت ارشاد برود که آنجا متمرکز شوند و منضبط‌‌‌تر عمل کنند». او درباره علت عدم این اقدام در سال گذشته سخنی نمی‌گوید ولی تأکید دارد که «امسال همه با هم برای این کار هم‌جهت هستند».

او هم مانند روحانی از برخی فشارها صحبت می‌کند؛ البته به صورت سربسته: «کسانی که بهره‌مند هستند فشار می‌آورند. معمولا مؤسساتی هستند که صاحبانشان افراد بانفوذی هستند و می‌آیند و تحت‌تأثیر قرار می‌دهند».«حمیدرضا حاجی‌بابایی» دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو با «شرق» بیشتر بر شفاف‌کردن بودجه تأکید دارد؛ به گفته او چه جدول ١٧ و چه ٥٠‌ هزار‌ میلیارد بودجه یارانه‌ها که به گفته او در بودجه ذکر نشده- باید شفاف‌سازی شود.

جعفرزاده ولی درعین‌حال این جدول را دارای چند مشکل می‌داند؛ عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی دراین‌باره به «شرق» گفت: «جدول ١٧ دو، سه مشکل دارد. یکی اینکه دستگاه‌هایی پول می‌گیرند که روی آنها نظارتی نیست و پاسخ‌گو نیستند». البته با توجه به انتقال جدول ١٧، می‌توان این مشکل را تا حدی رفع‌شده دانست. اما او مشکل دیگری را هم بیان می‌کند: «فرض کنید نظارت باشد و پاسخ‌گو باشند، کار موازی دستگاه دیگری را انجام می‌دهند». 

روند نزولی بودجه جدول

اما جدول ١٧ سال گذشته با کاهشی نه‌چندان چشمگیر نسبت به سال قبلش روبه‌رو شده بود؛ این جدول برای سال ١٣٩٥، با پیشنهادی ٢٤٤‌میلیاردتومانی از سوی دولت، به بهارستان رفت؛ مجلسی‌ها هم نزدیک ٣٢‌ میلیارد بر آنچه دولت در نظر گرفته بود، اضافه کردند و نهایتا با بیش از ٢٧٦‌میلیارد تومان برای اجرا و تخصیص به دولت بازگشت؛ ولی دولت برای سال ٩٦ پیشنهاد ٢٤٤‌میلیارد تومانی سال ٩٥ را به ٢٣٠‌میلیارد کاهش داد و مجلس هم تغییر خاصی در این رقم ایجاد نکرد و همان پیشنهاد دولت مصوب مجلس شد.

با وجود اين‌ سال گذشته برخی نمایندگان تصمیم به حذف یا اصلاح این جدول گرفتند؛ هرچند تصمیم حذف جدول اجرائی نشد.  «غلامرضا تاجگردون» رئیس کمیسیون بودجه، پیش‌بینی کرده بود که اگر پیشنهاد حذف به صحن بیاید، احتمالا اجرائی می‌شود؛ ولی این‌گونه نشد؛ اما پس از تصویب بودجه ٢٣٠‌ میلیارد تومانی برای جدول ١٧، صحبت‌هایی مبنی بر نظارت بر هزینه‌کرد دریافت‌کنندگان بودجه در این جدول صورت گرفت؛ اما دست‌كم خبری از نظارت هم در رسانه‌ها نبود؛

تا اینکه قرار شد برای سال آینده زیر نظر وزارت ارشاد بروند تا بتوان روی آنها نظارت داشت. حالا اين جدول با توجه به خبر دیروز «جعفرزاده» ، تنها نقل مکان کرده؛ یعنی از جدولی مستقل به‌عنوان جدول ١٧ به زیرمجموعه وزارت ارشاد اضافه شده است. هرچند این اقدام می‌تواند تاباندن نور بر فعالیت مؤسساتی باشد که چنانچه باید نظارتی بر عملکردشان نبوده. 

رئیس‌جمهوری: خطا بود که بیابان‌ها را تبدیل به مسکن کنند

ایسنا: رئیس‌جمهوری روز گذشته در جلسه تقدیم لایحه بودجه به مجلس، تمرکززدایی را یکی از ویژگی‌هاي لایحه بودجه ٩٧ دانسته و گفت «تاکنون بودجه به این‌گونه تنظیم می‌شد که همه اعتبارات و هزینه‌ها در اختیار تهران بود.در بخش هزینه‌ای برای سال آینده به جای چهار درصد، ٢٤ درصد بودجه و در بخش عمرانی  ٣٠ درصد بودجه در اختیار استان‌ها قرار می‌گیرد. باید اجازه دهیم استا‌‌ن‌ها، هزینه‌ها و درآمد خود را مدیریت کنند و نمایندگان مجلس بر کار دستگاه‌های استانی نظارت کنند».

به گفته او «تلاش ما دستیابی به رشد اقتصادی، تورم قابل کنترل، اشتغال مقبول، بانک‌های منظم، صندوق‌های بازنشستگی ساماندهی‌شده و بودجه‌ریزی شفاف، درست و علمی است. هدف ما حرکت بزرگ در زمینه اشتغال و فقرزدایی است. در اشتغال مشکل بزرگی پیش‌روی ماست. در زمان انتخابات یکی از خواست‌های اصلی و به‌حق مردم اشتغال بود و همه کاندیداها به مردم قول اشتغال می‌دادند.

در دو فصل آغازین امسال نسبت به پارسال اشتغال خالص ما ٧٥٠‌هزار است و تا پایان سال هم وابسته به فصل‌های بعدی و جمع‌بندی خواهد بود. البته این اشتغال با رقم نیروهای فعال در بازار کار فاصله دارد. پیش‌بینی ما این است که نیروهای فعال ما برای حضور در بازار کار ٨٤٠‌ هزار نفر باشد؛ یعنی ما باید حرکت بسیار بزرگی را برای اشتغال انجام دهیم».

او همچنین تأکید کرده «اگر لایحه پیشنهادی دولت در مجلس به همین صورت به تصویب برسد، من به ملت اعلام می‌کنم که ما سال آینده شاهد یک حرکت پرشتاب در اشتغال خواهیم بود. برای همین خواهش می‌کنم تا ١٢ بهمن بودجه را به ما برگردانید؛ چون که امسال برای تدوین آیین‌نامه‌های این بودجه نیاز به وقت بیشتری هست».

رئیس‌جمهوری با بیان اینکه صنعت مسکن می‌تواند پیشتاز در اشتغال باشد، نیز گفته «اگر برویم در بیابانی ٣٠، ٤٠ کیلومتر بیرون از شهر زمین صافی پیدا کنیم و برجی را بالا ببریم، این ابتدای مشکل است.جاده، آب، برق، گاز، مدرسه، کلانتری و... این مسکن کجاست؟ یک خطای ما این بود که در دولت‌های گذشته رفتند بیابان‌ها را تبدیل به مسکن کنند؛ درحالی‌که مسکن در وسط شهرها جا دارد.

مشکل مسکن مهر این نیست که پایه‌اش سفت و شل است، مشکل این است که از چه پولی درست شد. این را جواب بدهید كه استقراض از بانک مرکزی خطای بزرگی بود و مسکن مهر از جیب فقرا درست شد؛ چون پایه پولی بالا رفت و تورم ٤٥درصدی ایجاد کرد».

محمدحسن نجمی