کارشناسان گردشگری در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید می‌کنند که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید علاوه بر تخصص در زمینه گردشگری با چند زبان بین‌المللی آشنا باشد تا بتواند تحولات جهانی را رصد کند، بر رقبای منطقه فائق آید و به رقبای جهانی تنه بزند.
از آن طرف کارشناسان میراث فرهنگی هم به «ایران» می‌گویند که وزیر عمارت آزادی باید اصل را بر حفاظت از «میراث فرهنگی» بگذارد.
نیمه مرداد ماه بود که «عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان از موافقت این شورا با تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه خبر داد. به دنبال انتشار این خبر، برخی رسانه‌ها، اما از قول «حسینعلی امیری» معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری اعلام کردند که دولت با تبدیل این سازمان به وزارتخانه مخالف است.
امیری در این خبر گفته بود که اولویت دولت، تشکیل وزارت بازرگانی است، اما روابط عمومی معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری به «ایران» می‌گوید: «مخالفت دولت تا پیش از تبدیل آن به قانون بود.» «سیدمحمد بهشتی» رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم پیشتر به «ایران» گفته بود که زمان مخالفت گذشته و امروز باید به دنبال انتخاب وزیری بود که بتواند هر سه حوزه را مدیریت کند. به اعتقاد او اگر وزیر جدید بتواند برای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سه مدیر آشنا با حوزه انتخاب کند، می‌توان انتظار اتفاق‌های مثبت را داشت.
«اسرافیل شفیع‌زاده» کارشناس گردشگری نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» تبدیل عمارت آزادی به تازه‌ترین وزارتخانه دولت روحانی را بزرگترین دغدغه فعالان این عرصه در سه دهه گذشته می‌داند و به «ایران» می‌گوید:«این حوزه نیاز به تشکیلاتی دارد که بتواند از فرصت‌های موجود در جامعه جهانی برای توسعه پایدار گردشگری بهره ببرد.» او اعتقاد دارد که در ۲۵ سال گذشته صنعت گردشگری به دلیل عدم وجود یک سازمان فعال و چابک نتوانسته است برنامه‌های از پیش تعیین شده مثل سند چشم‌انداز و اسناد بالادستی دیگر را محقق کند.
اشاره او در واقع به ورود ۲۰ میلیون گردشگر تا سال ۲۰۲۰ بود که محقق نشد. ایران باید براساس سند چشم‌انداز تا یک سال دیگر به این عدد می‌رسید اما در حال حاضر آمار گردشگران ورودی به کشور نزدیک به ۸ میلیون نفر است. او عدم تحقق این برنامه را تا حدود زیادی به دلیل ساختار تشکیلاتی گردشگری ایران می‌داند و می‌گوید:«گردشگری ایران به دلیل عدم چابک و فعال بودن و عدم سازگار بودن با نظام بین‌المللی نمی‌تواند سهم خود را از گردشگری جهانی بگیرد.» او هم مثل نمایندگان موافق تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه اعتقاد دارد تبدیل سازمان به معاونت رئیس‌جمهوری نتوانست آن را به اهداف خود برساند و محلی برای رفت‌وآمد گرایش‌های سیاسی شد. «پروانه سلحشوری»- از جمله نمایندگانی که تلاش زیادی کرد تا عمارت آزادی به وزارتخانه تبدیل شد- بارها در گفت‌و‌گو با «ایران» گفته است که یکی از مهمترین دلایل مجلسی‌ها برای ایجاد وزارتخانه جدید، تبدیل این سازمان به حیاط خلوت دولت‌ها بود.
رفت وآمد ۱۳ مدیر در دولت محمود احمدی‌نژاد و چهار مدیر در دولت حسن روحانی از جمله شواهد نمایندگان بر این ادعا است... البته بسیاری اعتقاد دارند این تحریم‌های نفتی امریکا و اهمیت صنعت گردشگری برای جایگزینی بخشی از درآمد‌های نفتی بود که باعث شد در نهایت بهارستان رأی مثبت شورای نگهبان برای ایجاد این وزارتخانه را بگیرد. اسرافیل شفیع‌زاده، کارشناس گردشگری هم می‌گوید: «در طول نزدیک به سه دهه گذشته کسانی که بر مسند بلندترین صندلی این سازمان تکیه زدند کوچک‌ترین اطلاعاتی از حوزه‌های تخصصی آن نداشتند.» او مثل بهارستان‌نشین‌ها عدم پاسخگویی رؤسای این سازمان در دوره‌های مختلف را، یکی دیگر از دلایل استقبال بخش‌های موافق با تشکیل تازه‌ترین وزارتخانه در دولت روحانی می‌داند.
بخش مخالف با تشکیل وزارتخانه هم دقیقاً روی همین نقطه دست می‌گذارد. این بخش هم اعتقاد دارد که نمایندگان مجلس می‌توانند با طرح استیضاح وزیر میراث فرهنگی او را برای تغییر در وضعیت میراث فرهنگی یا گردشگری استان‌های خود، تحت فشار قرار بدهند. مثلاً نمایندگان احتمالاً برای ثبت جهانی آثار شهرهای خود، به وزیر این وزارتخانه فشار خواهند آورد. موافقان و مخالفان در یک نقطه هم اشتراک نظر دارند. آنها اعتقاد دارند چون سیستم در ایران یکپارچه عمل نمی‌کند به احتمال قوی وزیر جدید هم در پیشبرد اهداف خود بویژه در زمینه گردشگر ورودی با مشکل روبه‌رو خواهد شد. هرچند آنها اعتقاد دارند با وجود این هم تعداد گردشگران بالاتر خواهد رفت.
اسرافیل شفیع‌زاده همچنین اعتقاد دارد که وزیر جدید باید تخصص لازم را در این حوزه داشته باشد و با جهان‌بینی بین‌المللی به روند‌ها و تحولات جهانی نگاه کند. شفیع‌زاده تأکید می‌کند که کسی باید کاندیدای این وزارتخانه شود که حداقل به چند زبان بین‌المللی آشنا باشد، گزارش‌های توریسم جهانی را مورد مطالعه قرار بدهد، تحولات را مستقیماً رصد کند و یک تیم قدرتمند را برای خود انتخاب کند. او اعتقاد دارد تنها در این صورت است که ایران در زمینه صنعت گردشگری می‌تواند بر رقبای همسایه فائق آید و به رقبای بین‌المللی تنه زند.
شهرام زارع، باستان‌شناس اما تشکیل وزارتخانه در اواخر دولت روحانی را اتفاقی نتیجه‌بخش نمی‌داند و با دیده تردید به آن می‌نگرد. او اعتقاد دارد که گفتن نظراتی که حاوی گزاره‌هایی چون وزیر باید دارای تحصیلات میراث فرهنگی باشد، به حوزه میراث فرهنگی اهمیت بدهد یا سیاست‌زده نباشد، دیگر تأثیری ندارد. او می‌گوید:«تجربه دوره‌های گذشته نشان می‌دهد که میراث فرهنگی دغدغه نبوده و تصمیم‌گیران به نظرات کارشناسی متخصصان این حوزه اهمیت نمی‌دهند.» همچنین زارع اعتقاد دارد که انتخاب وزیر هم براساس سلیقه‌ها و مسائلی که برای دولت مهم است اتفاق می‌افتد و نظرات کارشناسان تأثیری روی این انتخاب ندارد.
«جلیل گلشن» از جمله بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی در بعد از انقلاب در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید که میراث فرهنگی باید در وزارتخانه جدید محور حرکت‌ها باشد. او می‌گوید: «سازمان میراث فرهنگی طبق ماده ۸ قانون خدمات کشوری، یکی از دستگاه‌های حاکمیتی است. بنابراین کسی باید وزیر بشود که حداقل بداند دستگاه‌های حاکمیتی چه تعریفی دارند و بتواند میراث فرهنگی را حفظ کند.» او اعتقاد دارد که وزیر جدید در عین حال که به گردشگری و صنایع دستی آشنایی دارد، باید بداند وظیفه اصلی‌اش حفاظت از میراث فرهنگی است.
دو سال طول کشید تا مجلس دهم توانست از شورای نگهبان تأییدیه تبدیل عمارت آزادی به وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را بگیرد، حال باید ماند و دید که آیا وزارت جدید به تحول در صنعتی که گفته می‌شود جایگزین اقتصاد نفتی است منجر می‌شود یا خیر!
- 17
- 3
