راست گرایی در سیاست
راست گرایی در سیاست به مجموعهای از عقاید و ایدئولوژیهای سیاسی گفته میشود که بر حفظ سنتها، نظم اجتماعی، و اقتدار تأکید دارند. راست گرایان عموماً معتقدند که دولت باید نقش محدودی در زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم داشته باشد و بازار آزاد باید به عنوان نیروی محرکه اقتصاد عمل کند.
راست گرایی در سیاست دارای طیف گستردهای از عقاید و ایدئولوژیها است که از محافظه کاری و لیبرالیسم کلاسیک گرفته تا راست افراطی را شامل میشود. محافظه کاران بر حفظ سنتها و ارزشهای سنتی تأکید دارند، در حالی که لیبرالهای کلاسیک بر اهمیت آزادی فردی و مالکیت خصوصی تأکید میکنند. راست افراطی از جمله ایدئولوژیهای افراطی راست گرایانه است که بر ناسیونالیسم افراطی، ضدیت با مهاجران، و برتری طلبی نژادی تأکید دارد.
تاریخچه راست گرایی در سیاست
راست گرایی در سیاست ریشههای طولانی دارد و به دوران انقلاب فرانسه بازمیگردد. در آن زمان، نمایندگان مجلس فرانسه به دو گروه تقسیم شدند: کسانی که در سمت راست مینشستند از حفظ نظام پادشاهی و اشرافیت حمایت میکردند، در حالی که کسانی که در سمت چپ مینشستند از انقلاب و برقراری جمهوری حمایت میکردند.
از آن زمان به بعد، راست گرایی در سیاست به مجموعهای از ایدئولوژیهای سیاسی تبدیل شد که بر حفظ سنتها، نظم اجتماعی، و اقتدار تأکید داشتند. راست گرایان عموماً معتقد بودند که دولت باید نقش محدودی در زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم داشته باشد و بازار آزاد باید به عنوان نیروی محرکه اقتصاد عمل کند.
ویژگیهای راست گرایی در سیاست
راست گرایی در سیاست دارای ویژگیهای متعددی است که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تأکید بر حفظ سنتها، نظم اجتماعی، و اقتدار
- اعتقاد به نقش محدود دولت در زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم
- حمایت از بازار آزاد و رقابت آزاد اقتصادی
- مخالفت با دخالت دولت در اقتصاد و حمایت از کسب و کارها
- تأکید بر ارزشهای فردی مانند سخت کوشی، استقلال، و خودکفایی
- اعتقاد به خانواده به عنوان نهاد اساسی جامعه
- مخالفت با مهاجرت گسترده و حمایت از فرهنگ ملی
اصول کلی در راست گرایی
راست گرایان معتقد هستند که اختلافات طبقاتی جزء قوانین حاکم بر طبیعت است. گروه های راست گرا طرفدار حداقل دخالت نهادهای دولتی در امور اقتصادی کشور هستند. از جمله نظریات گروه راست گرا اعتقاد به نابرابری افراد در برخورداری از ثروت، نابرابری افرادر در مشارکت امور مملکت داری، قدرت و حقوق اجتماعی می باشد.
یکی از مهم ترین ویژگی های راست گراها حمایت از بخش خصوصی در حوزه اقتصاد است، نظام های سرمایه داری غربی از جمله برجسته ترین نظام های راست گرا در دنیا است.
راست گراها همزمان با اعتقاد با سکولاریسم و مبانی تفکر مدرن غربی، به مقابله با رادیکالیسم گرایش بسیار زیادی دارد. راست گراها معتقد هستند که حفاظت و پیاده کردن یک نظام سرمایه داری درنهایت منجر به پیشرفت کشور می شود. راستگراها حمایت از بازار آزاد و اقتصاد بازار را بهترین مسیر برای پیشرفت جوامع توصیف میکنند.
مهمترین ایدئولوژیهای راست گرایانه
مهمترین ایدئولوژیهای راست گرایانه عبارتند از:
محافظه کاری:
محافظه کاران بر حفظ سنتها و ارزشهای سنتی تأکید دارند و معتقدند که تغییر باید به تدریج و با احتیاط صورت گیرد.
لیبرالیسم کلاسیک:
لیبرالهای کلاسیک بر اهمیت آزادی فردی و مالکیت خصوصی تأکید میکنند و معتقدند که دولت باید نقش محدودی در زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم داشته باشد.
راست افراطی:
راست افراطی از جمله ایدئولوژیهای افراطی راست گرایانه است که بر ناسیونالیسم افراطی، ضدیت با مهاجران، و برتری طلبی نژادی تأکید دارد.
راست گرایی در سیاست در ایران
راست گرایی در سیاست ایران نیز دارای سابقهای طولانی است. در دوره معاصر، پس از انقلاب اسلامی، جناح راست در ایران به یکی از دو جناح اصلی سیاسی تبدیل شد. جناح راست در ایران عموماً طرفدار نظام جمهوری اسلامی، اقتصاد دولتی، و ارزشهای سنتی است.
یکی از دو جناح قدرت سیاسی در ایران، جناح راست جمهوری اسلامی است که به دنبال تحولات سیاسی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و رقابت با جناح چپ شکل گرفت. گروه های معتقد به راست سنتی و جناح راست بعد از سال ۱۳۷۸ به جناح اصول گرایان معروف شدند. بعد از درگذشت آیت الله سید روح الله خمینی، جناح راست توانست حدود دو دوره دولت را دست بگیرد.
بعد از سال ۱۳۷۸ و انتخابات مجلس ششم تا سال ۱۳۸۱ و انتخابات شوراها، جریان اصول گرایان از دل جریان راست بیرون آمد. در ایران اصطلاح «راست مدرن»، در اشاره به جناح اعتدالگرایان به کار میرود.
زمینههای پیدایش راست گرایی در ایران
زمینههای اعتقادی جناح راست
بعد از انقلاب مقابل گرایش های روشنفکری مذهبی که تمایل داشتند ساختارهای مذهبی موجود را تغییر دهند، جریاناتی وجود داشت که سعی در حفظ وضعیت موجود داشتند و معتقد بودند که ساختار و باورهای سنتی باید بمانند این گروه راست گراها بودند که درواقع مدافع وضعیت موجود بودند.
کلمات بنیادگرایی یا اصول گرایی از سمت این افراد برای تفسیر خط و مشی فکری آنها استفاده می شد. بیشتر جریانات مذهبی، دستگاه و طبقه روحانیت غالبا در این خط و طیف فکری دیده می شدند. انتقاد روشنفکران مذهبی به اصولگرایان آنچه آنها «تفسیر خشونتآمیز و متحجرانه و انحرافی از دین» می نامیدند، بوده است در مقابل نیز اصولگرایان روشنفکران مذهبی را «اهل مسامحه بر سر ارزشهای مذهبی» و «غربزده» دانستهاند.
جناح راست معتقد بودند که قانون اساسی دائما باید رعایت شود، همچنین از حقوق آزادی که در قانونی اساسی آمده دفاع می کنند. به طور کلی این گروه بر ولایت مطلقه فقیه، حفظ فرهنگ سنّتی، مدیریت دینی تأکید میکنند.
زمینه اقتصادی
بعد از عزل بنی صدر جناح راست شکل گرفت. اختلافات میان جناح چپ و راست در ابتدا از حوزه اقتصاد آغاز شد و سپس بین حوزه های دیگر کشیده شد. جناح راست با اصلاحات ارضی، سهمیهبندی کالاها، ناراضی از دولتی شدن تجارت داخلی، و اساساً مخالف مداخله گسترده دولت در اقتصاد مخالف بود.
هنگامی که میرحسین موسوی به عنوان نخست وزیر کشور انتخاب شد؛ اقتصاد را دولتی کرد و اقدامات گسترده ای با حزب چپ گرایی صورت داد، به همین دلیل بسیاری از افراد در مجلس دوم مخالف وی شدند. اوج فعالیت جناح راست در مجلس دوم و مخالفت با دور دوم نخستوزیری موسوی بود که ماجرای مخالفت ۹۹ نماینده مجلس با او پیش آمد و خود به بحرانی دیگر تبدیل شد.
باید اشاره کرد که جناح راست در ایران به طورسنتی از دو طبقه روحانیت سنتی و تشکل های مذهبی مرتبط با بازارهای سنتی توزیعی شکل می گیرد. اختلافات موجود در پایگاه های اقتصادی سبب ایجاد اختلافات شدید سیاسی در سال های ابتدایی دهه شصت و به خصوص در رابطه با سیاست های اقتصادی دولت میرحسین موسوی در حین جنگ بین انقلابیون شد که عامل اصلی انشعاب دو جناح راست و چپ در نظام بود.
بهطور مثال حرب موتلفه اسلامی به عنوان بدنه اصلی جناح راست، که بخش اصناف آن (مشهور به موتلفه بازار) قویترین شاخه آن شناخته میشود، از نظر اقتصادی مخالف کنترل کامل وزارت بازرگانی و وزارت اقتصاد و دارایی بر همه فعالیتهای تجاری و مبادلات اقتصادی بود (و میباشد).
سخن پایانی درباره راست گرایی در سیاست
راست گرایی در سیاست یکی از طیفهای اصلی سیاسی است که دارای عقاید و ایدئولوژیهای متنوعی است. راست گرایان عموماً معتقد به حفظ سنتها، نظم اجتماعی، و اقتدار هستند و معتقدند که دولت باید نقش محدودی در زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم داشته باشد. راست گرایی در سیاست در ایران نیز دارای سابقهای طولانی است و جناح راست یکی از دو جناح اصلی سیاسی در ایران است.
گردآوری: بخش سیاسی سرپوش
- 19
- 3