به گزارش ایسنا ، امروزه پیشرفته ترین تلسکوپ های بشری به ستاره شناسان امکان میدهند تا دورترین نقاط جهان را ببینند. جدیدترین و قوی ترین نمونه از این دستگاه ها،" تلسکوپ فضایی جیمز وب"( JWST) ناسا است که از ماه ژوئیه تاکنون، تصاویر واضحی را از دوردست ترین اجرام جهان ارائه داده است.
مدت ها قبل از اینکه ستاره شناسان بتوانند فن آوری پیشرفته ای را برای تلسکوپ هایی مانند جیمز وب توسعه دهند، جهان را با استفاده از فناوری نخست عکاسی، روی صفحات شیشه ای به تصویر کشیدند.
برای تقریباً ۱۰۰ سال، از اواخر قرن نوزدهم و تا دهه ۱۹۸۰، ستاره شناسان از صفحات شیشه ای مخصوص عکاسی به ضخامت شیشه های پنجره، برای ثبت نور ستارگان، خوشه ها و سایر اجرام آسمانی استفاده می کردند. آنها برای نقشه برداری از آسمان، تلسکوپ را برای مدت طولانی روی یک جرم متمرکز می کردند. نوردهی روی صفحات شیشه ای پوشیده شده با امولسیون های حساس به نور انجام می شد و ستاره شناسان بعدا صفحات را مانند فیلم در یک اتاق تاریک ظاهر می کردند.
ستاره شناسان به دقت این ورقه های شیشه ای شفاف را که نگاتیو بودند و لکه های تیره ستارگان و سایر اجرام کیهانی را روی خود داشتند، بررسی کردند.
صفحات به دست آمده که نخستین اطلس های عکاسی از آسمان بودند، به ستاره شناسان امکان دادند تا یک سیستم طبقه بندی را برای اجرام ستاره ای ایجاد کنند که در نهایت تقریباً یک قرن، بعنوان رکوردی از بررسی آسمان عمل کرد.
ستاره شناسان هنوز از این صفحات شفاف استفاده می کنند زیرا آنها اطلاعاتی را در خصوص گذشته ستاره ای و تکامل جهان ما ارائه می دهند. مقایسه صفحات عکاسی با تصاویر مادون قرمز جیمز وب از همان قسمت های آسمان شب نشان می دهند که پیشرفت های فناوری چگونه نمایی واضح تر و عمیق تر از کیهان را ارائه داده اند.
" جیوانا جیاردینو"( Giovanna Giardino)، دانشمند" آژانس فضایی اروپا "( ESA) گفت:در خصوص تلسکوپ فضایی جیمز وب می توانم بگویم که ما از چشم انسان، به صفحات عکاسی و اکنون به دستگاه های الکترونیکی رسیده ایم. جهش های فناوری به ما امکان داده اند که تلسکوپ های بزرگ تری داشته باشیم که میتوانند اجرام کم نورتر را ببینند.
مقایسه و کنار هم گذاشتن تصاویر اجرام کیهانی که روی صفحات عکاسی قدیمی ثبت شده اند و در حال حاضر توسط تلسکوپ جیمز وب گرفته شده اند، نشان می دهد که توانایی ما در ثبت تصویر و مطالعه کیهان چقدر پیشرفت کرده است.
سحابی شاه تخته در میان ستارگان
" سحابی شاه تخته"( Carina Nebula)، مجموعه ای از گاز و ستارگان جوان است که در فاصله ۷۶۰۰ سال نوری از ما قرار دارد. این سحابی که چهار برابر بزرگ تر از" سحابی شکارچی"( Orion Nebula) است، اولین بار در سال ۱۷۵۲ کشف شد. سحابی شاه تخته، منطقه وسیع و ستاره زایی است و ستارگان جوان و فوق العاده پرجرم، از جمله " اتا شاه تخته"( Eta Carinae) را در خود جای داده است.
" رصدخانه کالج هاروارد"( HCO)، مجموعه ای شامل بیش از نیم میلیون صفحه شیشه ای دارد که یکی از آنها در سال ۱۸۹۶، در آرکیپا، پرو، با استفاده از یک تلسکوپ ۲۴ اینچی گرفته شد و سحابی را به طور ضعیفی در برابر تکه ای بزرگ تر از آسمان ثبت کرد.
جیمز وب نیز در ماه ژوئیه، تصویری از سحابی شاه تخته گرفت اما تفاوت مقیاس چشمگیری بین این دو تصویر وجود دارد." نیکو کارور"( Nico Carver)، پژوهشگر رصدخانه کالج هاروارد گفت:توانایی بزرگنمایی جیمز وب، ۱۰۰ برابر بهتر از چیزی است که ستاره شناسان میتوانند در صفحات شیشه ای عکاسی ثبت کنند.
جیاردینو گفت:جیمز وب، یک شگفتی فناوری و یک سیستم دقیق بسیار پیشرفته است. توانایی جیمز وب از طریق پیشرفت در فناوری تلسکوپ به مرور زمان ممکن شد. علم همیشه براساس آن چه می دانیم، ساخته می شود.
طوفان های متلاطم مشتری
" گالیلئو گالیله"( Galileo Galilei)، نخستین مشاهدات دقیق در خصوص سیاره مشتری را در سال ۱۶۱۰ با یک تلسکوپ کوچک انجام داد.
تصاویر اولیه این غول گازی، نوارهای ضعیفی از ابرها و لکه سرخ بزرگ آن را نشان می دهند؛ طوفانی بزرگ که قرن ها در حال چرخش بوده است. به گفته کارور، تصویر صفحه شیشه ای در سال ۱۸۸۹ در نوادا، با استفاده از یک تلسکوپ ۱۳ اینچی گرفته شد.
تصاویر اخیر وب که در ماه ژوئیه گرفته شده و در ماه اوت منتشر شده اند، جو متلاطم سیاره مشتری و لکه سرخ بزرگ را با جزئیات قابل توجهی نشان می دهند. همچنین این تلسکوپ، حلقه های نازک مشتری را مشاهده کرد که از ذرات گرد و غبار تشکیل شده اند.
تصویر صفحه شیشه ای از مشتری، از" موسسه کارنگی"( Carnegie Institute) به دست آمده که مجموعه ای از ۲۵۰ هزار صفحه شیشه ای را از" رصدخانه لاس کامپاناس"( LCO) در شیلی،" رصدخانه کوه ویلسون"( Mount Wilson Observatory) و" رصدخانه پالومار"( Palomar Observatory) در کالیفرنیا نگهداری می کند.
نماهای واضح جیمز وب از کهکشان های در حال تعامل، جزئیات بیشتری را نسبت به تصاویر صفحه شیشه ای کم رنگ ارائه می دهند.
پنج قلوی استفان
" پنج قلوی استفان"( Stephan' s Quintet)، مجموعه ای از پنج کهکشان در فاصله ۲۹۰ میلیون سال نوری از زمین است که در صورت فلکی" اسب بزرگ"( Pegasus) قرار دارد. پنج قلوی استفان نخستین بار در سال ۱۸۷۷ کشف شد. چهار کهکشان از این پنج کهکشان با هم تعامل دارند. کهکشان پنجم بسیار نزدیک تر به زمین است و حدود ۴۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.
در تصویر صفحه شیشه ای که در سال ۱۹۷۴ گرفته شده است، این پنج کهکشان به صورت ضعیفی قابل مشاهده هستند. در ۱۲ ژوئیه، زمانی که جیمز وب اولین مجموعه از تصاویر خود را منتشر کرد، تصویر پنج قلوی استفان با جزئیات بی سابقه ای ثبت شده بود.
به گفته جیاردینو، یکی از اصلی ترین دلایلی که جیمز وب میتواند چنین عکس های واضحی را از گروه کهکشان ها بگیرد، توانایی آن در تشخیص دادن نور فروسرخ است. به گفته ناسا، تصویر وب، مجموعه ای بزرگ از حدود ۱۰۰۰ تصویر است که بیش از ۱۵۰ میلیون پیکسل دارد.
وی افزود:پیکسل های بیشتر به ستاره شناسان امکان میدهند تا تصاویری با وضوح بالاتر را از کیهان ثبت کنند. این یک پیشرفت بزرگ بود.
- 9
- 6
