پس از پرتاب قوی‌ترین راکت جهان، برنامه بعدی اسپیس ایکس چیست؟

با پرتاب موفقیت‌آمیز راکت فالکون هوی از مجتمع پرتاب ۳۹ پایگاه فضایی کندی، عنوان قوی‌ترین راکت جهان به اسپیس ایکس رسید.

راکت فالکون هوی (Falcon Heavy) سرانجام هفته‌ی گذشته از کیپ کاناورال فلوریدا به فضا پرتاب شد. محموله‌ی فالکون هوی یک خودروی تسلا رودستر قرمز متعلق به ایلان ماسک به همراه آدمک استارمن بود. فالکون هوی توانست به‌خوبی قابلیت‌های خود را نشان دهد و احتمالا آماده‌ی شروع مأموریت‌های آینده خود خواهد بود.

Falcon Heavy؛ راکت قدرتمند اسپیس ایکس با موفقیت پرتاب شد

برای بسیاری از شرکت‌ها، این موفقیت خود شاهکار سال است، اما برای اسپیس ایکس و ایلان ماسک این‌طور نیست و آن‌ها در سال جاری، برنامه‌های بیشتری خواهند داشت؛ از جمله فرستادن فضانوردان به فضا با استفاده از کپسول فضایی دراگون و آماده‌سازی راکت بزرگ فالکون (BFR) برای آزمایش‌های احتمالی در سال ۲۰۱۹.

اسپیس ایکس طی هفت سال گذشته، حدود ۵۰۰ میلیون دلار برای توسعه‌ی راکت فالکون هوی صرف کرده است. هدف این شرکت هوافضایی خصوصی، ساخت راکت قدرتمندی است که بتواند برخی از محموله‌های بسیار سنگین را به فضا بفرستد. فالکون هوی می‌تواند محموله‌ای دو برابر نزدیک‌ترین رقیب خود دلتا ۴ هوی متعلق به شرکت اتحادیه مشترک پرتاب (ULA) را با هزینه‌ای کم‌تر به فضا بفرستد و سه بوستر (تقویت‌کننده) این راکت هم می‌توانند پس از فرود روی زمین، دوباره مورد استفاده قرار گیرند.

آینده فالکون هوی

سه‌شنبه هفته گذشته بود که فالکون هوی از همان سکوی پرتابی که ناسا برخی از مشهورترین مأموریت‌های خود را انجام داده است، به فضا پرتاب شد. علاوه بر پرتاب موفقیت‌آمیز، دو بوستر فالکون هوی هم با موفقیت به زمین نشستند. این دو بوستر پس از پرواز به جو زمین دوباره در دو منطقه‌ی فرود به فاصله‌ی ۳۰۰ متری از هم فرود آمدند. بوستر مرکزی فالکون هوی هم از راکت جدا شد؛ اما موفق نشد روی شناور بدون‌سرنشین اسپیس ایکس در اقیانوس اطلس فرود بیاید.

اولین پرواز آزمایشی راکت بزرگ فالکون بین سه تا چهار سال آینده انجام می‌شود

پس از پرتاب هفته‌ی گذشته، فالکون هوی عنوان قوی‌ترین راکت جهان را از آن خود کرد. این راکت دارای ۲۷ موتور است؛ یعنی بیشتر از هر راکت دیگری در جهان. ترکیب این ۲۷ موتور، نیروی تراست (رانشی) لازم برای حمل محموله‌ای ۶۵ تنی تا حداقل مدار پایین زمین را برای این راکت قدرتمند فراهم می‌کند. این ظرفیت محموله، امکان به فضا فرستادن ماهواره‌های سنگین به مدار پایین زمین یا رساندن این ماهواره‌ها به مدارهای دورتر را به اسپیس ایکس می‌دهد.

اسپیس ایکس اعلام کرده است که هر مأموریت فالکون هوی تنها ۹۰ میلیون دلار هزینه دارد. به گفته‌ی تامی سانفورد، مدیر اجرایی گروه صنعتی فدراسیون تجاری فضایی، دلتا ۴ هوی تنها می‌تواند ۳۲ تن محموله را به مدار زمین برساند و هر پرواز این راکت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار هزینه دارد. به این ترتیب، انتخاب اسپیس ایکس برای همکاری می‌تواند برای هر شرکت، سازمان یا دولتی یک صرفه‌جویی چشمگیر در هزینه‌ها باشد.

ماسک هفته‌ی گذشته به خبرنگاران گفت با توجه به آزمایش موفق فالکون هوی، راکت بعدی می‌تواند پس از ۳ تا ۶ ماه به فضا پرتاب شود. پرتاب روز سه‌شنبه کاملا موفقیت‌آمیز بود و تنها دو اتفاق برخلاف برنامه‌ریزی‌های اسپیس ایکس رخ داد. بوستر اصلی هنگام فرود آمدن در سکوی فرود شناور، نتوانست کنترل خود را حفظ کند و در اقیانوس اطلس سقوط کرد و آخرین موتور مرحله دوم فالکون هوی هم بیش از انتظار سوخت. فرستادن محموله به موقعیت مداری که از کمربند سیارک‌ها در مجاورت زمین دورتر برود و به سوی مریخ سفر کند، در ابتدا برنامه‌ریزی شده بود.

فالکون هوی می‌تواند محموله‌ای دو برابر نزدیک‌ترین رقیب خود دلتا ۴ هوی را با هزینه‌ای کم‌تر به فضا بفرستد

فالکون هوی دو مأموریت مهم برای سال ۲۰۱۸ برنامه‌ریزی کرده است، یک ماهواره‌ی ارتباطی به نام Arabsat 6A متعلق به عربستان سعودی و برنامه آزمایشی برای نیروی هوایی ایالات متحده؛ مأموریتی که فضاپیمای LightSail، متعلق به انجمن سیاره‌ای برای آزمایش بادبان های خورشیدی را هم به فضا می‌فرستد. شرکت‌های Inmarsat و Viasat هم ماهواره‌های ارتباطی خود را با راکت اسپیس ایکس به فضا خواهند فرستاد.

ماسک انتظار دارد اسپیس ایکس راکت‌های فالکون هوی زیادی را به فضا بفرستد تا اطمینان کافی برای انجام مأموریت‌های امنیت ملی برای ارتش ایالات متحده را به دست بیاورد. اسپیس ایکس اولین مأموریت فالکون ۹ برای ارتش را در سال ۲۰۱۷ انجام داد. فالکون ۹ اسپیس ایکس، سال گذشته، ماهواره جاسوسی سری NROL-76  متعلق به دفتر شناسایی ملی (NRO) را از پایگاه هوایی کیپ کاناورال به مدار زمین فرستاد. این نخستین مأموریت اسپیس ایکس برای ارتش ایالات‌ متحده بود. پیش ‌از این، دولت ایالات متحده از وجود راکت‌های بوئینگ و اتحادیه‌ی مشترک پرتاب در بسیاری از مأموریت‌های سری خود بهره می‌برد. بوئینگ و اتحادیه مشترک پرتاب هر دو از پیمانکاران دفاعی طولانی‌مدت دولت ایالات ‌متحده هستند. ماسک گفت:

ما تعدادی مشتریان تجاری برای فالکون هوی داریم. اما فکر نمی‌کنم این موضوع مانعی پیش روی پذیرفتن مأموریت‌های امنیت ملی باشد.

پروازهای سرنشین‌دار کپسول فضایی دراگون

باید به یاد داشته باشیم که فالکون هوی، آخرین بازی سال ۲۰۱۸ اسپیس ایکس و ایلان ماسک نیست. این شرکت هوافضایی قصد دارد تا پایان سال، فضانوردان را به همراه فالکون ۹ و کپسول فضایی دراگون به فضا بفرستد. اسپیس ایکس طی سال‌های اخیر مأموریت‌های تحویل محموله‌ی زیادی برای ایستگاه فضایی بین‌المللی ناسا انجام داده است. ناسا در سال ۲۰۱۴، شرکت هاثورن را به‌عنوان یکی از دو شرکت برای انجام پروازهای فضانوردان آمریکایی به ایستگاه فضایی انتخاب کرد. شرکت دیگر بوئینگ است که فضانوردان را با کپسول فضایی استارلینر (Starliner) و بهره بردن از راکت‌های اتلس ۵ به فضا می‌فرستد. ماسک می‌گوید:

ما پیشرفت بزرگی در روند ساخت دراگون داشته‌ایم.

ماسک همچنین اعلام کرده است که اطمینان مأموریت، اولین اولویت شرکت اسپیس ایکس است. برنامه توسعه دراگون یک ماه قبل دومین مرحله‌اش را سپری کرد. به باور او:

ما تلاش می‌کنیم که تا پایان سال فضانوردان را به فضا بفرستیم. فکر می‌کنم سخت‌افزارها آماده خواهند بود.

در واقع لباس‌های فضانوردی که استارمن به تن داشت، همان کیت فضانوردی است که فضانوردان کپسول فضایی دراگون بر تن خواهند کرد.

راکت بزرگ فالکون

و در نهایت، راکت بزرگ فالکون که ایلان ماسک می‌خواهد از آن برای کلونی‌سازی در مریخ استفاده کند. این راکت یک سیستم پرتاب کاملا قابل استفاده مجدد و دارای یک فضاپیمای عظیم در بخش فوقانی خود است و از ۳۱ موتور رپتور بهره می‌برد. برای مقایسه باید بگوییم که فالکون هوی از ۲۷ موتور مرلین استفاده می‌کند. موتورهای رپتور نیروی تراستی برابر ۴۳۰ هزار پوند و موتورهای مرلین، نیروی تراستی ۷۶ هزار پوندی تولید می‌کنند.

راکت بزرگ فالکون به همراه فضاپیما ۱۰۶ متر ارتفاع خواهد داشت و قادر به حمل محموله‌ای ۱۵۰ تنی به مدار پایین زمین خواهد بود. به این ترتیب ممکن است راکت بزرگ فالکون حتی قدرتمندتر از ساترن-۵ ناسا شود که قادر به حمل محموله‌ای ۱۳۵ تنی بود. ماسک سال گذشته در خلال کنگره بین‌المللی فضانوردی در آدلاید، استرالیا گفت هر فضاپیما قادر به حمل ۱۰۰ مسافر است و می‌تواند به‌طور بالقوه برای سفرهای فوق‌سریع از نقطه‌ای به نقطه دیگر در زمین مورد استفاده قرار گیرد.

راکت بزرگ فالکون در زمان آماده‌به‌کار تبدیل به قوی‌ترین راکتی می‌شود که تاکنون ساخته شده است

 ماسک هفته‌ی گذشته اعلام کرد که کار توسعه‌ی راکت بزرگ فالکون به‌خوبی پیش می‌رود. او همچنین گفت اسپیس ایکس قصد ندارد از راکت فالکون هوی برای فرستادن فضانوردان به مأموریت‌های اعماق فضا استفاده کند. مدیرعامل اسپیس ایکس سال گذشته هم اعلام کرده بود که از فالکون هوی و کپسول فضایی دراگون برای فرستادن دو مسافر به دور ماه استفاده می‌کند. اما اکنون اسپیس ایکس احتمالا از فالکون هوی استفاده نخواهد کرد و کاندیدای اصلی برای انجام این مأموریت، راکت بزرگ فالکون خواهد بود. ماسک در این مورد گفت:

راکت بزرگ فالکون یک انتخاب بهتر است. این راکت قادر است با یک بوستر به مدار زمین برود.  

ماسک امیدوار است این راکت برای برنامه‌های آزمایشی در سال ۲۰۱۹ آماده شود. این روند تا حدود زیادی شبیه نمونه آزمایشی راکت گرس‌هاپر (Grasshopper) است که منجر به توسعه‌ی بوسترهای قابل استفاده مجدد فالکون ۹ شد. به‌گفته‌ی ایلان ماسک، اسپیس ایکس احتمالا این آزمایش‌ها را در جدیدترین سکوی فرود خود در براونزویل در جنوب تگزاس انجام دهد. اگر آزمایش‌های راکت بزرگ فالکون موفقیت‌آمیز باشند، اسپیس ایکس پروازهای زیادی برای آزمایش این سیستم انجام خواهد داد. ماسک می‌گوید:

امکان دارد اولین پرواز آزمایشی خود را بین سه تا چهار سال آینده انجام دهیم.  

بنابراین به نظر می‌رسد که سال جاری و احتمالا سال‌های آینده، بازه‌ی شلوغی برای ماسک باشند. اسپیس ایکس در همین حال، مأموریت‌های فالکون ۹ برای حمل محموله‌های متوسط و تحویل محموله‌های ناسا به ایستگاه بین‌المللی فضایی را ادامه خواهد داد. اولین پرتاب فالکون هوی، سومین مأموریت اسپیس ایکس در سال ۲۰۱۸ بود.

فالکون ۹ دو مأموریت را در ماه ژانویه انجام داد که یکی از این آن‌ها، مأموریت سری زوما برای دولت ایالات متحده و دیگری حمل مأموریت ماهواره ارتباطاتی GovSat-1 بود. مأموریت زوما، یک ماهواره‌ی جاسوسی چند میلیارد دلاری بود که از مرکز پرتاب پایگاه هوایی کیپ کاناورال فلوریدا به فضا پرتاب شد.

مأموریت بعدی فالکون ۹ که از پایگاه نیروی هوایی وندنبرگ انجام می‌شود، ماهواره  Paz متعلق به شرکت اسپانیایی Hisdesat را به مدار زمین می‌رساند. بر اساس برخی گزارش‌ها، این مأموریت هم می‌تواند با مأموریت دیگری از پایگاه هوایی کیپ کاناورال دنبال شود. در این مأموریت، فالکون ۹ ماهواره‌ Hispasat 1F دیگر ماهواره‌ی ارتباطی این شرکت اسپانیایی را به مدار زمین می‌رساند.

فرید کریمی