تهران با جمعیتی بالغ بر هشت میلیون نفر با مشکلات زیادی روبرو بوده که وجود برج های سر به فلک کشیده هویت این شهر را به طور جدی مورد تهدید قرار داده است.
زمانی خانه های شهر تهران، یک دست بود، کوچه هایی با درختان زیبای چنار، همه چیز هویت داشت از شکل و شمایل خانه ها گرفته تا کوچه و خیابان ها، بویژه آنکه مهم ترین مولفه هویت هر شهری، ساختمان هایش است و این نمای ساختمان ها است که با تو سخن می گویند که به کدامین شهر قدم گذاشته ای، اصفهان؟ شیراز؟ یزد؟ یا شهر تهران؟
اکنون نه از آن درخت های چنار خبری است و نه از آن معماری که نماد شهر تهران بود، ساختمان های یک یا نهایت دو طبقه ای حیاط داری که صفا و صمیمیت در آن موج می زد و همسایه ها از دوست و فامیل به همدیگر نزدیک تر بودند.
با طرح تجمیع خانه های فرسوده، هویت تهران به کجا رسید؟ اگر طرح بافت فرسوده برای نجات جان شهروندانی بود که از زلزله در امان باشند، حال بی سامانی آپارتمان ها آن هم در کوچه های ۴ متری، چه راهی گریزی از کوچک ترین حادثه مثل آتش سوزی را برای ساکنانش ، باقی می گذارد چه رسد به زلزله.
ساخت و ساز های غیر اصولی و افزایش مهاجرت
از آغاز ساخت و ساز های غیر استاندارد و غیر اصولی تهران، شاهد ازدیاد جمعیت در تهران هم در خانه های ارزان و کوچک بودیم، اگر یک زمانی اجاره در تهران سنگین بود چه رسد به خرید آن، اکنون همه افراد حتی افراد مهاجر به شهر تهران به راحتی می توانند خانه ای حداقل ۴۰ متری را فارغ از آسیب های روحی و روانی که برای ساکنان این خانه ها و به تبع آن برای جامعه خواهد داشت، اجاره یا خریداری کند.
با کاهش هزینه های مهاجرت به تهران چه بر سر تهران و تهرانی ها آمد؟ مهاجرت به تهران به حدی است که شهر تهران بزرگ‌ترین مبدا و مقصد مهاجران در کل کشور ایران به شمار می آید، به گفته کارشناسان امر، در فاصله سال های ۸۵ تا ۹۰ حدود یک میلیون نفر به تهران مهاجرت کرده اند.
افزایش بی رویه جمعیت در تهران با برخی بی انضباطی ها در مقررات تشدید شده است این در حالی است که دولت نهم و دهم از مدعیان رسیدگی به کوچک ترین روستاها بود و ادعا می‌کرد همه ایران را دیده است اما در عمل سالانه ۶۰۰ هزار نفر به جمعیت تهران افزوده شد یعنی هر سال معادل یک شهر ۶۰۰ هزار نفری به تهران افزوده می شد.
اخیرا نیز رضا تقی پور سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران درتشریح مصوبات سیصد و چهل و پنجمین جلسه غیرعلنی شورای اسلامی شهر تهران از تلاش اعضای شورا برای محدود کردن مهاجرت به پایتخت با ارائه پیشنهاد صدور کارت مجوز سکونت در شهر تهران خبر داده و گفته بود، هنوز این پیشنهاد در شورا مورد بررسی یا تصویب اعضا قرار نگرفته است که باید دید چه میزان این طرح کارشناسی شده است تا با اجرای آن شاهد فخر فرهنگی و بار دیگر شاهد مهاجرت بی رویه به شهر تهران نباشیم.
شهر تهران به عنوان ویترین کشور و پایتخت ایران زمین با مشکلات بسیاری مواجه است از آلودگی هوا و صوتی گرفته تا مشکلات زیست محیطی، هر چند آلودگی صوتی به گفته کارشناسان محیط زیست، به مراتب خطرناک تر از آلودگی هوا است و آثار تخریبی بسیاری در افراد دارد.
اجرای مسکن مهر و دگرگونی جمعیت شهر تهران
برخی از کارشناسان حوزه مدیریت شهری معتقد هستند که تهران به دلیل عدم مدیریت درست شهری ۱۲ سال زودتر از برنامه به سقف جمعیتی خود رسیده است و با ادامه این روند و با توجه به محدودیت های توسعه شهری در شهر تهران با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.
گفته می شود که پیشتر در اطراف تهران ۳۲ شهر وجود داشت اما اکنون تعداد شهرهای اطراف تهران در دو استان تهران و البرز به ۵۸ شهر رسیده است. از سوی دیگر برخی از کارشناسان حوزه شهری، معتقد هستند که طرح مسکن مهر برای تهران بسیار نگران‌کننده است، چراکه اجرای این طرح وضعیت جمعیت تهران را دگرگون کرد و میلیون ها نفر بر جمعیت پذیری شهر تهران افزوده شد و به دست آوردن خانه های ارزان و آرزوی رسیدن به تمام امکانات با حداقل هزینه، فکر مهاجرت را تقویت کرد.
به عنوان مثال فردی که مهاجرت می‌کند محاسبه می‌کند در این هجرت، چه چیزی به‌دست می‌آورد و چه چیزی از دست می‌دهد.
یک روستایی یا یک شهروند از شهر دیگر، در مهاجرت زمین، خانه و روابط اجتماعی‌اش را از دست می‌دهد و اگر کارگر ساده باشد دستمزدش را از دست می دهد اما انتظار دارد در شهر درآمد بیشتری داشته باشد ، یک درآمد انتزاعی در نظر دارد و برای رسیدن به همان، مهاجرت می‌کند. درواقع نرخ اشتغال مقصد ضربدر دستمزد واقعی، درآمد انتزاعی را به‌دست می‌آورد، درنتیجه اگر فاصله دستمزد حقیقی با دریافتی انتزاعی در مقصد بیشتر باشد مهاجرت بیشتر می شود.
کارشناسان می گویند، برای حل این مشکل باید هزینه فرصت افزایش داده شود تا مهاجرت گران تمام شود، از طرفی باید در روستاها اشتغال‌زایی کرد تا روستایی متوجه شود که در مهاجرت چیزهای مهمی را از دست می دهد.
اما نکته حائز اهمیت در شهر تهران این است که هیچ قانون مدون و سرسختگیرانه ای برای جلوگیری از مهاجرت وجود ندارد، براین اساس لازم است تا مسوولان شهری شهر تهران مقررات قانونی قوی داشته باشند تا از افزایش مهاجرت، جمعیت و ترافیک در تهران بکاهند چرا که ازدیاد جمعیت در یک شهر، علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی، آسیب های اجتماعی را افزایش داده و کنترل و نظارت را دشوار خواهد کرد.
تاثیر مهاجرت از ترمینال ها تا آپارتمان ها
رضا. ن یکی از شهروندان تهرانی در زمینه مهاجرت و وضعیت موجود در شهر تهران می گوید: یک نوع ناهمگونی و بی نظمی در شهر تهران دیده می شود در صورتی که تا ۱۰ سال گذشته چنین نبود، این وضعیت در ترمینال ها و ورودی و خروجی شهر ، بیشتر نمود دارد، یکی از دلایل سرقت، توزیع مواد مخدر و سایر آسیب های اجتماعی مثل خشونت، خفتگیری و کیف قاپی، همین مهاجرت و جمعیت بیش از اندازه است.
وی ادامه می دهد: مهاجرت به شهر تهران در تمام مناسبت های اجتماعی تاثیر منفی بر جای گذاشته است از آپارتمان نشینی بگیرید که آفتی برای تهرانی ها شده تا فضاهای کاری و سایر مناسبت های اجتماعی، در گذشته همسایه ها همدیگر را می شناختند، اما اکنون با وجود مهاجرت و گستردگی بی رویه شهر، عدم شناخت افراد نسبت به هم در ساختمان ها، تبدیل به یک معضل بزرگ شده است، بدتر از آن زمانی است که یک فرد با فرهنگ شهر نشینی آشنا نیست اما همین فرد در شهر تهران، آپارتمان نشین می شود و اصلا با قوانین آپارتمان نشینی آشنا نیست یا اصلا نمی خواهد تن به این قوانین بدهد براین اساس سایرین را دچار مشکل می کند.
جلوی ساخت و سازهای بی رویه گرفته شود
وی با بیان اینکه گسترش شهرها، امر پسندیده ای است، تصریح می کند: این گسترش باید حد و اندازه داشته باشد و با ایجاد زیرساخت ها ایجاد شود در حالی که در شهر تهران چنین زیر ساختی تعریف نشده است. در هر کوی و برزنی می بینید که خانه های ویلایی ویران شده و به صاحبان آن ها اجازه ساخت آپارتمان های کوچک با بلند مرتبه را داده اند، باید جلوی ساخت و سازهای بی رویه گرفته شود. از طرفی دیگر دیده می شود که مسئولان شهری به پل سازی روی آورده اند، چه دردی را دوا می کند؟ به این فکر هستند که ترافیک برطرف شود، به قیمت آنکه بسیاری از خانه ها در طرح پل سازی شهرداری قرار گیرد و صاحبان آن ها مجبور شوند خانه هایشان را به قیمت ارزان به شهرداری واگذار شود؟ مشکل ترافیک و شلوغی در تهران با بیشتر شدن جذابیت های تهران، کم نمی شود بلکه بیشتر و بیشتر می شود و زندگی کردن را در شهرمان دشوار می کند.
این شهروند تهرانی می گوید: تنها با توسعه مترو و حمل و نقل عمومی نمی توان بر آلودگی هوا سرپوش گذاشت، بخشی از آلودگی هوا بویژه آلودگی صوتی در شهر تهران به دلیل ازدیاد جمعیت است چون به همان اندازه که به جمعیت شهر تهران اضافه می شود به همان اندازه خودرو وارد شهر می شود، به همان اندازه ساخت و سازهای غیر اصولی افزایش می یابد.
وی ادامه می دهد: از رئیس جمهور آینده می خواهیم تا به وضعیت تهران رسیدگی کند و با توزیع عادلانه امکانات و خدمات به استان ها از ورود جمعیت بی رویه به تهران جلوگیری کنند چرا که بسیاری از بومی های تهرانی از زندگی در این شهر رضایت ندارند و بسیاری برای فرار از وضعیت فعلی به شهرهای دیگر مهاجرت می کنند، یعنی مهاجرت معکوس در شهر تهران در حال وقوع است.
مسئولان شهری تهران از بومی ها انتخاب شوند
ژاله. ک از دیگر شهروندان تهرانی به معضلات دیگر مهاجرت به شهر تهران اشاره کرده و می گوید: مهاجرت و نا همگونی را در سایر بخش ها خدماتی شهر تهران می توان، دید از دیگر معضلات، ارائه خدمات به شهروندان است که نمی تواند به صورت کامل صورت گیرد، چرا که زیاد بودن جمعیت در مراکزدرمانی، آموزشی ، بانک ها، و غیره، ارائه خدمات را با مشکل مواجه کرده یا با کیفیت انجام نمی شود، چرا که هر چه تعداد افراد کمتری برای دریافت خدمات مراجعه کنند، کارکنان، حوصله و وقت بیشتری برای ارائه خدمات خواهند داشت.
وی اضافه می کند: کم آبی ، مصرف بی رویه آب و برق در شهر تهران که شاید در آینده ای نه چندان دور ما را با بحران روبه رو کند از دیگر معضلات مهاجرت به تهران است. وضعیت تاکسیرانی هم که خود دیدنی است، همه مسافرکش شخصی شده اند و هیچ ساماندهی انجام نمی شود، ازدحام خودروها در خیابان و صدای بوق آن ها و موتورسیکلت ها نیز که مزید بر علت شده است.
وی می گوید: پارکینگ های درست و حسابی که در شهر تهران به اندازه جمعیت موجود، وجود ندارد و از اینکه آخر هفته با خانواده بیرون برویم، پشیمان می شویم و جایی هم برای پارک کردن، پیدا نمی کنیم، از سوی دیگر فلان مسئول شهری می گوید از مترو یا اتوبوس استفاده کنید، از آن ها می پرسم،آیا خودشان برای بردن خانواده به بیرون از مترو یا اتوبوس استفاده می کنند؟ آیا من برای رفت و آمد در شهری که زادگاهم است و خودرویی خریده ام که برای رفاه حال خود و خانواده ام باشد، برای رفتن سفر درون شهری آخر هفته هم باید از مترو استفاده کنم؟ در حالی که در طول هفته در تمام خیابان های تهران طرح است و از وسائل نقلیه عمومی استفاده می کنم.
این شهروند تهرانی ادامه می دهد: این درحالی است که بومی ها از مسئولان شهری خود انتظارات بسیاری دارند اما هرگز این مدیران شهری با بومی ها هیچ گونه جلساتی نداشته و در جریان خواسته های آن ها قرار نگرفته اند و تنها به اقدامات روبنایی روی آورده اند نه اقدامات زیربنایی که تا سال های سال، مفید خواهد بود، ساختن پل، دادن مجوزهای ساخت و ساز در کوچه های تنگ و باریک، نه تنها مشکلات ما را حل نخواهد کرد بلکه به مشکلات ما و همچنین مهاجرت بی رویه به شهر تهران دامن خواهد زد.
به گفته وی مسئولان شهری هر شهری باید از بومی ها انتخاب شوند چرا که بومی ها نسبت به مشکلات محلی خود اشراف بیشتری دارند، چرا باید شهردار یک منطقه از جای دیگری آمده باشد در حالی که اصلا قدمت منطقه، مشکلات و زیرساخت های لازم برای منطقه را نمی شناسد، چنین فردی چگونه می تواند ، مشکلات را حل کند.
این شهروند تهرانی می گوید: با بکارگیری افراد ناکارآمد در مدیریت شهری تهران، دیگر چیزی از هویت مناطق، بویژه مناطق قدیمی تهران باقیمانده نمانده است چون این افراد نه تنها شایسته نیستند، بلکه متعلق به محلات و مناطقی که اکنون در آن خدمت می کنند نیز نبوده تا دلسوزی کنند. اکنون که یکی از این مدیران شهری کاندید ریاست جمهوری شده باید، از او پرسید برای شهر تهران و بومی هایش چه کار سازنده ای انجام داده ای که می خواهی کشور را آباد کنید؟
وی می گوید: بگذارید ساده بگویم، نمی دانند که فلان چنار قدیمی در فلان محله و کوچه چه میزان برای اهالی محل، مهم و خاطره انگیز است و وجود چنین درختی تا چه میزان در تنفس سالم تاثیرگذار است، به همین دلیل به راحتی دستور قطع درخت را برای ساخت فلان مجتمع یا ساختمان صادر می کنند در حالی که همین افراد نسبت به زادگاه خودشان دلشان نمی سوزد، باید مسئولان شهری از بومی ها انتخاب شوند، چراکه ما نیز زادگاهمان را دوست داریم.
وی اضافه می کند: فرزندان ما در چنین شهری نیز دچار آسیب می شوند، چرا که شلوغی تهران ، در تمام مناسبت ها اثر منفی داشته و در نهایت تاثیرات منفی آن گریبان فرزندان ما را دیر یا زود می گیرد چرا که شاهد دیدن، آسیب های ناشی از این مهاجرت اعم از اعتیاد و خشونت هستند.
زیرساخت ها در تهران برای مهاجرت فراهم نیست
دکتر رسول صادقی عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: کلانشهر تهران با وجود پایتخت بودن در چند دهه گذشته به مرکز تجاری، صنعتی، خدماتی و آموزشی در کشور تبدیل شده است و این تمرکزگرایی در تهران سبب شده تا موج های مهاجرتی و جابه جایی در سراسر کشور به تهران ختم شده و به عنوان مقصد در نطر گرفته شود.
وی اضافه کرد: اکثر افراد به تهران مهاجرت کرده و تهران به قطب جمعیتی کشور تبدیل شده است، براین اساس تهران از مهاجران و بافت جمعیتی غیر بومی و حجم بالای جمعیت شناور برخوردار است به گونه ای که در طول روز این جمعیت شناور وارد تهران و پایان روز از تهران خارج می شوند.
صادقی اضافه کرد: این وضعیت مدیریت، مدیریت شهر تهران را تحت تاثیر قرار می دهد در حالی که زیرساخت ها برای ورود این جمعیت آماده نیست و از قبل هم آماده نبوده است و اینگونه است که اکنون با چالش های جمعیتی شهر تهران از جمله آلودگی هوا، ترافیک و مسائل زیست محیطی در پایتخت مواجه هستیم.
بیش از یک سوم جمعیت شهر تهران غیربومی هستند
عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران گفت: موج مهاجرتی به تهران در چند دهه اخیر به هشت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در طول شب رسیده است این در حالی است که بیش از یک سوم این جمعیت بومی محسوب نمی شود به گونه ای که ۳۶درصد از این جمعیت محل تولد آن ها خارج از تهران است.
صادقی اضافه کرد: در طول سال های اخیر جریان مهاجرتی ادامه داشته است به طور متوسط سالانه ۱۰۰ هزار نفر به تهران مهاجرت کرده و ساکن می شوند آن هم در مناطق ۵ و ۴ بیشتر ساکن می شوند.
وی ادامه داد: در سطح کشور حدود ۴۰ درصد مهاجرت بین استانی است اما در تهران این رقم ۷۰ درصد است که نشاندهنده این مساله است که بیشترین مهاجرانی که در یک یا دو دهه اخیر وارد تهران شده اند از استان های آذربایجان شرقی، همدان، کرمانشاه و لرستان آن هم به دلیل بیکاری در آن مناطق، وارد تهران شده اند.
مسکن مهر در مهاجرت تاثیر داشته است
عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران گفت: در یک یا دو دهه اخیر در تهران شاهد جمعیت های شناور هستیم،جمعیت هایی که محل سکونت آن ها خارج از تهران، است چرا که شهرها و شهرک های پیرامون تهران گسترش یافته که البته مسکن مهر دراین زمینه و بالا رفتن حجم جمعیت شناور تاثیر گذار بوده است.
صادقی اضافه کرد: موضوع مورد بحث در این شهرک های اقماری و مهاجرت افراد، بحث اسکان است نه کار و اشتغال و این مساله سبب شده تا تعداد زیادی از افراد به تهران آمده و روزانه رفت و آمد داشته باشند و پایان روز به محل سکونت خود در شهرک های اقماری باز گردند.
وی اضافه کرد:از آن جایی که در تهران هزینه ها بالا است بویژه هزینه مسکن، این افراد مهاجر نمی توانند در شهر تهران اسکان یابند اما در اطراف شهر تهران آن هم شهرهای اقماری که به خوابگاهی معروفند، اسکان می یابند، ترافیک شهری و بین شهری در شهر تهران ناشی از این پدیده شناور است.
صادقی با بیان اینکه ساختار جمعیتی کشور جوان است و حجم قابل توجهی از جمعیت در استان های کشور در سن فعالیت هستند، گفت: میزان بالای بیکاری و کمبود فرصت های شغلی، جریان مهاجرتی را متوقف نکرده و ادامه دار است آن هم مهاجرت نه به سمت شهرتهران بلکه اطراف تهران، چرا که افراد با هزینه پایین در اطراف تهران اسکان یافته اند که در این زمینه همان طور که گفته شد، مسکن مهر بی تاثیر نبوده است.
نرخ رشد جمعیت در کشور ۲/۱ و در تهران ۷/۱ است
عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران گفت: در سرشماری اخیر دیده می شود سهم جمعیت شهر تهران از کل کشور افزایش یافته و نرخ رشد جمعیت در کل کشور ۲/۱درصد اما در تهران ۷/۱ درصد است، تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع در کل کشور ۴۹ نفر است اما در استان تهران نزدیک به ۹۷۰ نفر در هر کیلومتر است.
صادقی با انتقاد نسبت به ساخت و سازهای اطراف تهران و ایجاد مسکن مهر، گفت: یک نوع بی برنامگی و تراکم در تهران بویژه در منطقه ۲۲ و ساخت برج های کلان و سر به فلک کشیده در ورودی تهران که هوای تهران از آن تغذیه می شود، ساخته شده است به همین دلیل این ظرفیت در اطراف تهران برای اسکان مهاجران ایجاد شده است که همین موضوع در ترافیک و آلودگی هوا تاثیر دارد که همه این موارد با ساخت و سازهای بی حساب و کتاب در منطقه ۲۲ اتفاق افتاده است.
وی اضافه کرد: سیستم رانتی در این منطقه حاکم است و مسئولان شهری تهران تنها به سودآوری نگاه می کنند به جای اینکه به این فکر کنند که شهر تهران چه آینده ای خواهد داشت، این در حالی است که ورودی هوای تهران در منطقه ۲۲است و اگر این روند ادامه یابد، بحث ترافیکی و مسائل آلودگی هوا وخیم تر می شود.
این عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران ادامه داد: جریان مهاجرتی با آن ساختار جمعیتی کشور که جوان است و با وجود تمرکز زدایی امکانات و فرصت های شغلی به تهران ادامه می یابد و ممکن است این حجم جمیعتی در شهر تهران کمتر شود اما اطراف تهران بیشتر خواهد شد.
آپارتمان های کوچک و افزایش مهاجرت
عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران در مورد تاثیر و ارتباط ساخت و سازهای بی رویه بویژه دادن مجوز ساخت آپارتمان های کوچک در تهران گفت: در این زمینه مساله سودآوری مطرح است چرا که جمعیت مهاجر و جوان شهر تهران قدرت خرید آپارتمان های ۴۰ یا ۵۰ متری را دارند در کنار آن، آپارتمان نشینی و خانه های کوچک مشکلاتی ایجاد می کند که این مشکلات خود را در آسیب های اجتماعی شهر تهران نشان می دهد و در این آسیب ها اثرگذار است به گونه ای که از نظر روحی و روانی ، زندگی در آپارتمان با مشکل مواجه می شود و در ایجاد تنش در زوج ها اثرگذار است.
صادقی اضافه کرد: آپارتمان نشینی آن هم در واحد های بسیار کوچک، پیامدهای منفی دارد بنابراین از طرفی می آییم زمینه را برای مهاجرت های بیشتر ایجاد می کنیم تا برای رسیدن به سودآوری، آپارتمان ها به فروش برسند این در حالی است که این روند سبب از بین رفتن هویت محلی و شهری در شهر تهران می شود.
وی در مورد افزایش هزینه های مهاجرت نیز گفت: هزینه های مهاجرت در شهر تهران بالا است براین اساس اغلب مهاجران به همین دلیل در شهرهای اطراف تهران سکونت می کنند و بار مهاجرت در اطراف تهران جمع می شود.
جمعیت شهر تهران تا سال ۱۴۲۰ به ۱۲ میلیون نفر می رسد
محمود مشفق عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در مورد عوامل موثر در مهاجرت و افزایش جمعیت تهران و شهرتهران در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: تهران از مهم ترین کلان شهرهای ایران است و براساس سرشماری سال ۹۵ سهم جمعیت استان تهران از کل کشور حدود ۶/۱۶ درصد است و در سرشماری سال ۸۵ ، سهم جمعیت استان البرز که جز تهران بود و اکنون جدا شده است ۴/۳ درصد از کل جمعیت تهران را دارا بوده است که روی هم رفته جمعیت تهران و البرز ۲۰ درصد از جمعیت کل ایران را تشکیل می دهد، یعنی یک پنجم جمعیت ایران در استان البرز و تهران هستند و این نشاندهنده تمرکز بالای جمعیتی در مرکز ایران است.
وی ادامه داد: سهم استان تهران از کل مهاجران در سال ۸۵، حدود ۷/۱۷ درصد بوده و این سهم در سال ۹۵، افزایش یافته و به ۲۲ دهم درصد رسیده است.
مشفق اضافه کرد: شهر تهران از نظر جمعیت رشد بالایی دارد به گونه ای که در سال ۱۳۹۰ حدود ۸ میلیون و ۱۵۰ هزار نفر در شهر تهران زندگی می کردند که برآورد و پیش بینی جمعیتی نشان می دهد جمعیت شهر تهران در سال ۹۵، حدود ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است و تا سال ۱۴۲۰ با این روند به۱۲ میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
محدودیت فضای کالبدی در شهر تهران/ برج سازی و مکانیزم جذب مهاجر
این عضو عیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: مساله مهم در شهر تهران این است که با محدودیت فضای کالبدی مواجه هستیم به گونه ای که به تدریج کالبدی فضاهای افقی شهر پر شده و شهر در حال رشد عمودی است یعنی بلند مرتبه سازی و برج سازی. بر این اساس هدف از برج سازی ها، بلند مرتبه سازی ها، مترو، مونوریل و سایر خدمات شهری کاهش مسائل و مشکلات شهری است اما اکنون به عنوان مکانیزه های جذب و جذابیت بالا برای ساکنان سایر شهر و روستاها قلمداد می شود و سبب دامن زدن مهاجرت های روستایی و شهری می شود.
مشفق اضافه کرد: تهران و کلانشهر تهران از کل اقتصاد ملی کشور اثر می پذیرد، برنامه های اقتصادی به گونه ای است که معطوف به شهر های بزرگ،شهرگرا،تمرکز گرا و صنعت گرا بوده است مثل شهرهای صنعتی تهران، اصفهان و سایر شهرهای بزرگ به همین دلیل این شهرها، رشد جمعیتی بالایی داشتند و بالعکس مناطق روستایی و بویژه کوچک همواره رشد منفی داشته و مهاجر فرصت بوده اند.
به گفته وی، مساله تهران خارج از خود تهران مورد بررسی است، چرا که کنترل مهاجرت ها مربوط به خارج از تهران و مرتبط به کاهش دافعه های جمعیتی نقاط روستایی و افزایش جاذبه های شهرستان ها و نقاط شهری خارج از تهران است هرچه موازنه را در سطح ملی ایجاد کنیم روند مهاجرت فرستی به تهران کاهش می یابد.
مشفق اضافه کرد: رشد جمعیتی بالای شهر تهران ناشی از رشد طبیعی شهر است و در عین حال از شهرهایی محسوب می شود که کمترین زاد و ولد در سطح استان را دارد به همین دلیل رشد جمعیتی شهر تهران ناشی از مهاجرت از اطراف تهران و از سایر شهرستان ها و استان ها است بنابراین باید کاری کنیم تا جاذبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی سایر نقاط کشور بویژه شغل و درآمد که دو فاکتور مهم است، افزایش یابد.
کاهش هزینه های مهاجرت بویژه مسکن ، مساوی است با افزایش جمعیت پایتخت
این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: از عواملی که در زمینه مهاجرت به تهران تاثیر دارد هزینه های مهاجرت است به گونه ای که هرچه هزینه های مهاجرت کاهش یابد، میل به مهاجرت یبشتر می شود، هزینه های مهاجرت حمل و نقل، سکونت و شغل است و از این فاکتورها، سکونت حائز اهمیت است وقتی هزینه های سکونت را کاهش می دهیم، مهاجران بیشتری وارد شهر تهران می شوند، به این ترتیب با یک تراکم جمعیت بالا در شهر تهران مواجه می شویم و این سیاست دامن می زند به مهاجرت به تهران در حالی که باید علاوه بر افزایش هزینه های مهاجرت در شهر تهران، سرمایه گذاری در شهرستان ها نیز انجام شود.
وی گفت: به عنوان مثال کره جنوبی برای جلوگیری از مهاجرت به پایتخت و کلانشهرها، ۱۵ مرکز یا شهر در کشور که مهاجر فرست است را تجهیز کرده وامکانات پایتخت را به این شهرها سراریز کرده که سبب جذب جمعیت به این مراکز شده است به گونه ای که افراد از فلان نقطه روستایی در همان شهر منطقه ای خود جذب شوند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به آمایش شغلی اشاره کرد و افزود: در آمایش شغلی باید مشاغل به گونه ای توزیع شود که همه نقاط کور از توزیع مناسب شغلی برخوردار شوند به عنوان مثال پزشکان متخصص، مشاغل حرفه ای و اساتید دانشگاه ها تنها در تهران متمرکز هستند، باید توزیع شغلی و آمایش سرزمینی از نظر شغلی داشته باشیم.
کاهش میزان رضایت از زندگی در شهر تهران
مشفق با اشاره به آمایش صنعتی، گفت: آمایش صنعتی یعنی صنایع را با توجه به مزیت های برتر منطقه ای توزیع کرده و خوشه های صنعت و کارآفرین را در مناطق مختلف کشور پخش کنیم، تهران و کلانشهرهای ایران متاثر از اقتصاد ملی است بنابراین باید در سطح ملی شروع کنیم از طرفی از شهر تهران نیز غافل نشویم چرا که رشد بی رویه جمعیت در شهر تهران علاوه بر اینکه آلودگی هوا، مسائل زیست محیطی، گذشتن از آستانه تحمل و آلودگی صوتی را به دنبال دارد، بحث آسیب های اجتماعی، افزایش تنش های اجتماعی، سرقت، میزان پرخاشگری، بیماریهای روحی و روانی و بیماریهای ناشی از آلودگی هوا و آب را در پی دارد و میزان رضایت از زندگی کاهش می یابد.
برج سازی در شهر تهران متوقف شود
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: باید به سمت توزیع بهینه جمعیت برویم، تراکم مطلوب را شناسایی کرده و افقی برای کلانشهر تهران تعریف کنیم یعنی اینکه بعد از ۲۰ یا ۳۰ سال دیگر، وضعیت شهر تهران در چه شرایطی باید ثابت شود، الگوی مطلوب و منطقه بندی چگونه باید باشد؟ آیا باید تراکم بدهیم و برج سازی کنیم؟ در حالی که باید برج سازی در شهر تهران متوقف شود، باید بدانیم که سیستم شهری به کدام سمت و سو هدایت شود.
مشفق افزود: باید استراتژی کلان و بلند مدت در زمینه اسکان و توزیع جمعیت داشته باشیم و تکلیف ما روشن شود، براین اساس باید مدیریت سرزمین صورت گیرد.
وی تاکید کرد: باید فرصت بهتر برای دستیابی به استاندارد های زندگی ایجاد شود تا افراد اگر در کردستان یا لرستان زندگی می کنند، احساس کمبود، نابرابری و تبعیض نکنند و تصور کند که از همه چیز محروم است و اگر در تهران زندگی می کرد به خانه و آرامش دست می یابد.
شهر تهران بیش از هر چیزی برای حل مشکلاتش که ریشه در مهاجرت و افزایش جمعیت دارد، به مدیریت درست شهری نیاز دارد، مدیریتی دلسوز و کارآمد که بی توجه به مسائل سودآوری به فکر بومی هایی باشد که در شهر و دیار خود زیست کرده و خاطره دارند و خواهان حفظ خاطره های خود از کوچه ومحله های قدیمی هستند که با ساخت و سازهای بی رویه در حال نابودی است، نابودی محله ها به معنای نابودی فرهنگ شهر تهران است که به تبع خود آلودگی هوا، صوتی و آسیب های اجتماعی را به همراه خواهد داشت.
شهروندان تهرانی خواهان توقف برج سازی و بلند مرتبه سازیهای بی رویه در شهرشان هستند تا جلوی مهاجرت گرفته شود و بار دیگر بتوانند نفس بکشند.
کمتر از ۱۰ روز به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است براین اساس شهروندان تهرانی خواهان رسیدگی رئیس جمهوری آینده به وضعیت فعلی شهر تهران، بررسی علل مهاجرت و جلوگیری از مهاجرت بی رویه و ساماندهی جمعیت فعلی هستند تا از این طریق از مهاجرت کارمندان، کارگران و سایر اقشار به پایتخت جلوگیری شود.
- 19
- 5
