«به‌هرحال خانه‌اي هم بخواهيم آباد کنيم اولش خرابي دارد يا نه؟» اين جمله استاندار سيستانوبلوچستان پس از سيل ويران‌کننده بهمن سال گذشته در اين استان است. گفته‌هاي او پس از سيل نويد اين را داده بود که مردم اين استان سال آبي سختي را پيش رو نخواهند داشت؛ اميدهايي که رفته‌رفته رنگ باخت و نبود آب از نخستين ماه‌هاي بهار چهره خود را به مردم جنوب‌شرق نشان داد. در روزهاي گذشته خبرهاي متعددي از قطعي آب در روستاها و شهرهاي استان گزارش شده است.
مردم در کوچک‌ترين و کم‌جمعيت‌ترين روستا تا زاهدان که به‌عنوان مرکز استان بيشترين جمعيت را در خود جاي داده با قطعي‌هاي مداوم آب دست و پنجه نرم مي‌کنند. قطعي‌هاي پي‌درپي آب در تعطيلات عيد فطر مردم را کلافه کرده است. مردم جيره‌بندي آب در شهرهاي استان را روال عادي فصل‌هاي گرم مي‌دانند اما به شکل جيره‌بندي اعتراض دارند. به گفته آنها، جيره‌بندي آب عادلانه نيست و در تمامي مناطق اعمال نمي‌شود.
قطعي ۲۴ساعته آب در مناطق خاص
دوشنبه، پنجم تير. علي ۳۵ساله است. در خيابان کوثر در زاهدان زندگي مي‌کند. يک بطري آب توي دستش گرفته، مي‌گويد با اين هر چند دقيقه يک‌بار توي کولر آب مي‌ريزد. اگر اين کار را نکند باد گرم کولر مهمانانش را آزار مي‌دهد. مي‌گويد آب از ساعت ۱۰ديشب قطع شده و زندگي‌شان را تعطيل کرده است. مي‌گويد امروز بزرگ‌ترين عيد آنهاست و پس از نماز عيد بيشتر از ۵۰ مهمان به خانه‌اش آمده‌اند. از قطعي آب کلافه شده و چند بار با اداره آب و فاضلاب تماس گرفته اما کسي جوابگويش نبوده، آخرين بار خانمي قول داده که آب تا آخر شب وصل خواهد شد. يک وانت دارد که از ظهر رفته و براي خودش و همسايه‌ها چند گالن آب خريده، گالن‌ها را نشان مي‌دهد و مي‌گويد: هر ۲۰ ليتر ۶۰۰ تومان.
خيابان بعثت در شمال زاهدان. محمد ساکن همين خيابان است. مي‌گويد بي‌آبي شوخي نيست، آن هم يک روز کامل: «آب از ديشب قطع شده، پمپ‌هاي آب هم ديگه جواب نميده. نزديک به ۲۴ ساعته که آب نداريم.» محمد مي‌گويد اين محله فقير‌نشين است، براي همين هميشه قطعي آب دارد: «شما همين الان برو خيابان دانشگاه يا بزرگمهر. بپرسيد چه توي تابستان چه فصل‌هاي ديگه يک دقيقه قطعي دارن؟ اونجا بالا‌شهره، براي همين آب قطع نميشه.»
محمد مي‌گويد يک‌بار که براي شکايت از قطعي آب تماس گرفته به او گفته‌اند آب در مناطقي قطع مي‌شود که مصرف بيش از اندازه بوده. «با عقل جور درمياد؟ شما يه نگاهي به خونه‌هاي اينجا بنداز، اصلا اين مردم مگه مي‌تونن بيش از حد آب مصرف کنن؟ خيلي از اين خونه‌ها حتي حموم ندارن. کسي که حموم نداره چرا بايد آب زياد مصرف کنه. خيلي از خونه‌هاي اينجا به شبکه فاضلاب وصل نيستن. توانايي ماليشون اجازه نميده، فاضلابشون مي‌ريزه تو جوي خيابون، براي همين تو اين محله هميشه بوي فاضلاب مياد.» محمد مي‌گويد شبکه آب‌رساني در اين منطقه فرسوده است. هر چند وقت يک‌بار خرابي لوله‌ها باعث هدررفت زياد در اين منطقه مي‌شود. لوله‌هاي فرسوده مي‌ترکد و حجم زيادي از آب روانه خيابان مي‌شود.
قطعي آب نداريم
در حالي که در دو روز گذشته و در تعطيلات خبرهاي زيادي از قطعي آب در مناطق شهري و روستايي استان سيستانوبلوچستان گزارش شده مدير‌عامل آب و فاضلاب استان خبر برخي قطعي‌ها را رد کرده و بعضی ديگر را به‌دليل عدم مديريت در استاده از منابع آبي مي‌داند. محسن ميرادي به «وقايع‌اتفاقيه« مي‌گويد: مصرف آب در شهرهاي مختلف الگوهاي متفاوتي دارد. الگوي مصرف به تفاوت ميزان مصرف و توليد بستگي دارد. هر چقدر اين ميزان به هم نزديک باشد جيره‌بندي، افت فشار و در مواقعي قطعي رخ خواهد داد. به عقيده ميرادي، اما اين قطعي برنامه‌اي نيست و ناشي از مصرف مشترکان آب است.
در حالي که بسياري از شهروندان و برخي از روستانشينان که از آب لوله‌کشي استفاده مي‌کنند از قطعي‌هاي غير‌برنامه‌ريزي‌شده گلايه دارند مديرکل آب و فاضلاب استان اين جيره‌بندي را برنامه‌ريزي‌شده دانسته و مي‌گويد در صورت قطعي با برنامه‌ريزي‌شده خبر زمان قطعي به مشترکان داده مي‌شود. ميرادي وضعيت برخي از شهرها را بحراني‌تر هم مي‌داند. به عقيده او، تنها راه کنترل در اين مناطق جيره‌بندي برنامه‌اي است: در شهرهايي که اختلاف توليد و مصرف بيشتر است اما جيره‌بندي جدي‌تر اعمال مي‌شود. جيره‌بندي اعمال‌شده در اين مناطق برنامه‌ريزي‌شده است و به شهروندان اعلام مي‌شود. ميرادي مي‌گويد قطعي‌هايي که پيش از آن به شهروندان اعلام نشده ناشي از افت فشار يا خالي‌شدن شبکه است، نه جيره‌بندي و با قطعي برنامه‌اي.
ميرادي درباره قطعي‌هاي آب در دو روز اخير در زاهدان مي‌گويد: طبق گزارش‌های ما تا اين لحظه هيچ‌گونه قطعي در شهر زاهدان وجود نداشته است. آن‌طور که ميرادي مي‌گويد قطعي آب بر‌اساس الگوي مصرف و توليد شکل مي‌گيرد و بر‌اساس همين الگو در شهر زاهدان هزار و ۳۰۰ ليتر در ثانيه توليد شده و نياز شبکه نزديک به هزار و ۶۰۰ ليتر در ثانيه است: بنابراين در اين مواقع همکاران ما مجبور به کنترل فشار هستند. از‌سوي‌ديگر، در اين مواقع شبکه خالي نخواهد شد زيرا خالي‌شدن شبکه نه‌تنها هدررفت و مصرف را افزايش داده بلکه با به‌وجودآوردن حرص مصرف ناراضايتي را هم افزايش مي‌دهد. ميرادي درباره قطعي گزارش‌شده در برخي مناطق زاهدان مي‌گويد: به‌دليل شست‌وشوي بيش از اندازه در اين مناطق و برخورد خاص اين مناطق با عيد فطر ما شاهد افت فشار بوديم که تلاش کرديم اين موضوع را کنترل کنيم و قطعي رخ ندهد. برخلاف اظهارات ميرادي اما قطعي آب در روز گذشته در مناطق مختلفي از زاهدان اتفاق افتاد. شهروندان مي‌گويند در تماس‌هاي پياپي‌ای که با اداره آب و فاضلاب داشته‌اند گاهي دليل قطعي آب مشکلات فني و خرابي و گاه هم خالي‌شدن شبکه عنوان شده است.
نبود زيرساختهاي ذخيره آب
هفته گذشته بود که وزير نيرو درباره بحران آب در برخي از استان‌هاي کشور هشدار داد. حميد چيت‌چيان در پاسخ به پرسشي در مورد احتمال جيره‌بندي آب در فصل تابستان گفته بود که در نتيجه بارش‌هايي که در ابتداي امسال رخ داد، نگراني ما نسبت به بسياري از شهرها مرتفع شد؛ موضوعي که پيش‌ازاين علي اوسط‌هاشمي، استاندار سيستانوبلوچستان هم روي آن تأکيد کرده و گفته بود که پس از بارندگي‌هاي اخير در استان سدها تا بيش از ۸۰ درصد پر شده‌اند. بارش در سيستانوبلوچستان سال‌هاي گذشته به‌طور کلي ۱۰۵ ميلي‌متر بود اما در زمستان گذشته اين ميزان به ۱۶۴ ميلي‌متر رسيد. بااين‌حال، مشکلات آبي در سيستانوبلوچستان مانند گذشته پا‌بر‌جاست.
کارشناسان نبود زيرساختهاي مناسب شهري و هدررفت آب در مواقع بارندگي را يکي از دلايل اصلي کمبود آب در سيستانوبلوچستان مي‌دانند. از طرفي حجم زيادي از نزولات استان به‌دليل نبود سد از مرزهاي شهرستان ميرجاوه وارد کشور پاکستان مي‌شود. به گفته معاون حفاظت و بهره‌برداري منابع آب شرکت سهامي آب منطقه‌اي سيستانوبلوچستان ۳۲ سد در اين استان وجود دارد که تنها هفت سد آن مخزني و بقيه سدها انحرافي است.
- 14
- 2
