مهریه چیست و چطور می‌توان آن را بعد از طلاق مطالبه کرد؟
مهریه مالی است که در زمان عقد ازدواج به عنوان تعهد مالی مرد به زن تعیین می‌شود و مرد متعهد به پرداخت آن است. نحوه پرداخت می‌تواند به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه باشد و شامل: پول نقد، سکه طلا، زمین، خانه یا هر دارایی است که ارزش مالی و مشروع دارد. مهریه پشتوانه‌ای برای زندگی زن است و او می‌تواند بعد از طلاق از طریق روش‌های قانونی زیر آن را مطالبه کند؛ در این موارد بهترین وکیل طلاق در شیراز در محاسبه و گرفتن مهریه به زن کمک می‌کند:
ثبت درخواست مطالبه مهریه در دادگاه خانواده: زن می‌تواند، مطالبه مهریه را از طریق دادگاه خانواده درخواست کند؛ در این درخواست مقدار و نوع مهریه باید مشخص باشد و دادگاه با بررسی سند ازدواج و سایر توافق نامه‌های زوجین دستور پرداخت مهریه را صادر می‌کند و اگر مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند، در خواست توقیف اموال مرد را به دادگاه ارائه دهد تا از دارایی‌های مرد، مهریه او پرداخت شود.
اجرای ثبت اسناد رسمی: اگر مهریه در سند ازدواج ثبت شده باشد، زن می‌تواند به اداره ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و مهریه خود را به اجرا بگذارد؛ در این صورت ابتدا اخطاریه‌ای برای مرد جهت پرداخت مهریه ارسال می‌شود و اگر در مدت ۱۰ روز از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند؛ از طریق اداره ثبت اسناد رسمی اموال قابل توقیف مرد را شناسایی کرده و درخواست توقیف آن‌ها را بدهد.
مطالبه مهریه از طریق حکم جلب: اگر دادگاه مرد را محکوم به پرداخت مهریه کند ، اما او با وجود توانایی مالی از پرداخت مهریه خودداری نماید، زن می‌تواند حکم جلب او را بگیرد تا مرد وادار به پرداخت مهریه شود.
درخواست اعسار و تقسیط مهریه: مرد در برخی موارد توانایی مالی پرداخت کامل مهریه را ندارد؛ در این صورت از دادگاه درخواست اعسار می‌کند و دادگاه پس از بررسی مدارک مالی او؛ در صورت ناتوانی‌اش در پرداخت مهریه به تقسیط مهریه و پرداخت آن‌ها به صورت ماهیانه حکم می‌دهد.
جدول توضیح روش‌های مختلف مطالبه و پرداخت مهریه پس از طلاق:
| نحوه محاسبه و گرفتن مهریه | توضیحات |
| محاسبه مهریه بر اساس سکه یا پول رایج | مهریه به تعداد سکه‌های تعیین‌شده یا معادل ریالی آن در زمان پرداخت محاسبه می‌شود. |
| درخواست مهریه از طریق دادگاه | زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست اجرای مهریه را ارائه دهد. |
| مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت | در صورتی که سند ازدواج رسمی باشد، زن می‌تواند از طریق اداره ثبت درخواست کند. |
| تقسیط مهریه در صورت ناتوانی مرد | اگر مرد توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد، دادگاه می‌تواند پرداخت را قسط‌بندی کند. |
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه مربوط به شرایط پرداخت مهریه توسط مرد است؛ در مهریه عندالمطالبه زن پس از جاری شدن صیغه عقد هر زمانی که بخواهد، می‌تواند مهریه خودش را از مرد مطالبه کند و مرد موظف است که مهریه را به محض درخواست زن پرداخت کند. اگر مرد از پرداخت مهریه خودداری کرد، وکیل می‌تواند با محاسبه و گرفتن مهریه از طریق قانونی حق او را مطالبه کند و اموال و دارایی مرد را به اندازه مهریه توقیف کرده یا حکم جلب او را بگیرد.
اگر مهریه زن به صورت عندالاستطاعه باشد؛ در صورتی می‌تواند، مهریه‌اش را مطالبه کند که مرد توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد؛ در این نوع مهریه زن باید توانایی مالی مرد را در دادگاه ثابت کند و در صورتی که ثابت شود که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارد. پرداخت آن به زن به زمان استطاعت مالی مرد برای پرداخت مهریه موکول می‌شود.
آیا امکان بخشش یا کاهش مهریه بعد از طلاق وجود دارد؟
امکان بخشش یا کاهش مهریه بعد از طلاق وجود دارد و در موارد زیر امکان پذیر است:
- بخشش مهریه توسط زن (ابراء یا بذل مهریه): زن می‌تواند با رضایت خودش و به طور داوطلبانه تمام یا قسمتی از مهریه خود را به مرد ببخشد. این عمل به عنوان ابراء یا بذل مهریه شناخته می‌شود و باید از طریق تنظیم سند رسمی بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی یا نوشتن یک تعهدنامه در دادگاه انجام شود، بخشش مهریه امری قطعی است و بعد از آن زن نمی‌تواند برای مطالبه مجدد مهریه اقدام کند.
- صلح در دادگاه: زن می‌تواند در مراحل طلاق، در دادگاه توافق کند که بخشی از مهریه را دریافت نمی‌کند یا آن را به مرد می‌بخشد. اگر این توافق در پرونده طلاق ثبت شود، معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
- کاهش مهریه به درخواست مرد و پذیرش زن: اگر مرد توانایی پرداخت کل مهریه را نداشته باشد و زن نیز قبول کند، دو طرف می‌توانند، توافق کنند که بخشی از مهریه پرداخت نشود یا مهریه به صورت اقساطی و به مقدار کمتری پرداخت شود.
- شرایط خاص در طلاق توافقی: معمولاً در طلاق توافقی، زن و مرد بر سر مهریه و نحوه پرداخت آن به توافق می‌رسند و زن می‌تواند بخشی از مهریه یا کل آن را ببخشد یا با کاهش آن موافقت کند؛ به این ترتیب در این نوع طلاق محاسبه و گرفتن مهریه به صورت توافقی انجام می‌شود.
- بذل مهریه در طلاق خلع: زن در طلاق خلع به دلیل کراهتی که از شوهرش دارد، حاضر است؛ برای رهایی از زندگی مشترک و جدا شدن از مرد، مالی را به او ببخشد که همان مهریه‌اش است و در برخی موارد زن ممکن است، مبلغی بیشتر از مهریه خود را نیز به عنوان فدیه به مرد پرداخت کند.
روش‌های قانونی و ساده برای دریافت مهریه
محاسبه و گرفتن مهریه می‌تواند به چندین روش قانونی و نسبتاً ساده انجام شود؛ برخی از این روش‌ها به شرح زیر است؟
درخواست مهریه از طریق دادگاه خانواده: اگر مهریه در سند رسمی یا عادی قید شده باشد. زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند. دادگاه پس از بررسی مدارک؛در صورت اثبات حق زن حکم پرداخت مهریه را صادر می‌کند و زن می‌تواند درخواست توقیف اموال، مسدودی حساب بانکی یا ممنوع‌الخروجی همسرش را به عنوان تضمین مهریه مطرح نماید.
توقیف حقوق مرد: اگر مرد شاغل باشد، زن می‌تواند از دادگاه بخواهد؛ یک سوم حقوق مرد تا زمانی که ازدواج مجدد نکرده یا یک چهارم حقوق او را وقتی که متاهل شده برای پرداخت مهریه توقیف کند تا این مهریه به صورت ماهیانه به زن پرداخت شود؛ در این روش دیگر نیازی به توقیف اموال مرد نیست.
بخشودگی بخشی از مهریه: زوجین در برخی از موارد می‌توانند به توافق برسند و بخشی از مهریه توسط زن بخشیده شود و مابقی به صورت اقساط یا یکجا دریافت شود. این توافق سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه نسبت به روش‌های دیگر است.
درخواست اعسار از طرف مرد: اگر مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را به طور کامل نداشته باشد با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه و بررسی شرایط مالی‌اش، مبلغ مهریه از طرف دادگاه به صورت اقساطی تعیین می‌شود؛ در این روش مهریه به تدریج و معمولاً به صورت ماهیانه از طرف مرد پرداخت می‌شود.
نحوه تنظیم دادخواست مهریه در دادگاه
جهت تنظیم دادخواست در دادگاه برای محاسبه و گرفتن مهریه، ابتدا باید مدارک شما کامل باشد که شامل: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی برای احراز هویت شما، اصل و کپی سند ازدواج برای اثبات داشتن مهریه و بررسی مقدار آن است؛ در مرحله بعد باید دادخواست خود را تنظیم کنید، بهتر است؛ در این مرحله از وکیل مهریه کمک بگیرید.
تنظیم دادخواست در دو بخش تعیین خواسته و توضیحات دادخواست صورت می گیرد؛ در بخش تعیین خواسته نوع مهریه (نقدی، سکه و طلا) و مقدار آن باید ذکر شود و در بخش توضیحات دادخواست، لازم است، دلایل مرتبط با درخواست مهریه ارائه شود.
سپس باید دادخواست مهریه را در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید، معمولاً کارکنان این دفاتر برای ثبت درخواست شما را راهنمایی کرده و سپس آن را به دادگاه صالح ارسال می‌کنند، پس از ارسال دادخواست باید منتظر ابلاغیه دادگاه برای تعیین جلسه دادرسی باشید تا دفاعیات لازم را برای مطالبه مهریه انجام دهید.
چگونه مهریه خود را از طریق اداره ثبت وصول کنیم؟
زن باید جهت محاسبه و وصول مهریه از طریق اداره ثبت مراحل زیر را انجام دهد:
- مراجعه به دفترخانه ازدواج: ابتدا زن باید به دفتر ازدواجی که عقد در آن جا ثبت شده، مراجعه کند و درخواست کتبی صدور اجرای مهریه را بدهد، او می‌تواند این کار را به وکیل مهریه مجربی بسپارد.
- دریافت اجرائیه و ارجاع به اداره ثبت: پس از ثبت درخواست، دفترخانه اجرائیه را صادر کرده و آن را به اداره ثبت ارسال می‌کند تا فرآیند وصول مهریه امکان‌پذیر شود، سپس اجرائیه به واحد اجرای اسناد رسمی فرستاده می‌شود تا پیگیری‌های لازم برای وصول مهریه انجام شود.
- ارزیابی اموال و دارایی زوج: اداره اجرای ثبت از طریق استعلام و بررسی دارایی‌های مرد که شامل: املاک، حساب‌های بانکی، خودرو و... می‌شود، اموالی را که امکان توقیف برای وصول مهریه را دارد، شناسایی می‌کند.
- توقیف اموال: زن پس از شناسایی اموال توسط اداره ثبت می‌تواند، دادخواست توقیف اموال را بدهد؛ البته برخی از اموال مرد جزو مستثنیات دین است و نمی‌توان آن را توقیف کرد نظیر: خانه، خودرو و ابزار کاری که برای زندگی و امرار معاش مرد مورد نیاز است.
- درخواست ممنوع‌الخروجی مرد: اگر زوج قصد فرار و خروج از کشور را داشته باشد، زن می‌تواند از اداره ثبت درخواست ممنوع‌الخروجی او را بدهد.
- پرداخت وصول مهریه: بعد از توقیف و ارزیابی دارایی مرد، اداره ثبت اقدام به فروش یا برداشت مبلغ مهریه از حساب‌های توقیفی مرد می‌نماید و آن را به حساب زن واریز می‌کند.
نحوه محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز
محاسبه برای وصول و گرفتن مهریه به نرخ روز بر اساس فرمول‌هایی صورت می‌گیرد که در آن از شاخص تورم استفاده می‌شود. این نوع فرمول به ویژه برای مهریه‌های ریالی که در سال‌های قبل تعیین شده و با توجه به تورم و تغییرات قیمت‌ها، ارزش خود را از دست داده‌اند، به کار می‌رود.
روش محاسبه مهریه به نرخ روز با فرمول زیر انجام می‌شود ( شاخص سال دریافت مهریه تقسیم بر شاخص سال عقد ضربدر مبلغ مهریه تعیین شده در سال عقد) که برابر با ارزش مهریه به نرخ روز است.
شاخص قیمت‌ها را در سال عقد و سال اجرای مهریه را می‌توان از وب‌سایت بانک مرکزی یا مراکز آماری معتبر دریافت کرد. لازم به ذکر است، اگر مهریه به صورت سکه تعیین شده باشد، مبلغ آن بر اساس قیمت روز سکه محاسبه می‌شود و فرمول بالا برای پرداخت مهریه‌هایی که به صورت تعداد سکه‌ها هستند به کار نمی‌رود.
شرایط جدید دریافت مهریه طبق قوانین سال ۱۴۰۳
سال ۱۴۰۳ تغییراتی در قوانین مهریه ایجاد شده و شرایط جدید دریافت مهریه به شرح زیر وضع شده است:
حداکثر ضمانت اجرا: پرداخت مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه ضمانت اجرایی کامل دارد؛ به این معنا که اگر مرد این مقدار را پرداخت نکند، زن می‌تواند درخواست بازداشت مرد را مطرح کند. اگر مرد توانایی پرداخت کامل مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار به دادگاه بدهد و مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کند. مبالغ بالاتر از ۱۱۰ سکه در صورتی قابل پرداخت است که مرد توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد و زن حق حبس مرد را به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه ندارد.
ثبت دقیق مهریه: قانون تأکید می‌کند که مهریه باید مقدار معین و مشخصی باشد و دارای ارزش مالی بوده و مشروع باشد؛ بنابراین اگر مهریه به شکل سکه، طلا یا هر دارایی با ارزش مالی است، باید جزئیات آن دقیقاً در سند ازدواج ذکر شود.
مهریه ۱۴ سکه و قانون جدید: مهریه ۱۴ سکه به عنوان مهریه عندالمطالبه در قانون حمایت از خانواده برای زن در نظر گرفته شده و طبق این قانون زن مستحق دریافت ۱۴ سکه طلا به عنوان مهریه است، حتی اگر هنگام عقد مهریه‌ای نداشته باشد، اما در قانون ۱۴۰۳ برای مهریه عندالمطالبه مقدار و سقفی تعیین شده؛ به طوری که برای ازدواج اول ۱۴ سکه طلا و برای ازدواج دوم به بعد ۱۲ سکه طلا است.
سخن پایانی
مهریه حق قانونی زن پس از اجرای صیغه عقد است و پشتوانه مالی زن در طول زندگی زناشویی و بعد از طلاق محسوب می‌شود، اما معمولاً محاسبه و گرفتن مهریه بعد از طلاق به آسانی امکان‌پذیر نیست. اگر در دریافت مهریه با مشکل حقوقی روبرو هستید، می‌توانید برای دریافت مشاوره حقوقی از وکلای مجرب به وب‌سایت وکیل تو (vakileto.net) مراجعه کنید. شما در مطالبه مهریه با چه چالش‌هایی روبرو شده‌اید؟ لطفاً تجربیات خود را در این زمینه از طریق کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
- 11
- 2
