ادله اثبات کیفری قبلا در قانون آیین‌دادرسی کیفری سابق مشخص شده بود. در قانون آیین دادرسی کیفری سال ٩٢ ادله اثبات کیفری را به ماده ١٦قانون مجازات اسلامی ارجاع داده است.در قانون مجازات اسلامی ادله اثبات عبارت است از شهادت، اقرار، سوگند یا علم قاضی یا در جرایمی مانند زنا، شرب خمر، جرایمی از این قبیل در ادله اثبات اینهاست که معمولا مواردی که دلایل شهادت و اقرار نباشد به علم قاضی مراجعه می‌کنند. در مواردی که ادله موضوعیت دارد، اما فاقد شرع و قانون لازم باشد می‌تواند به‌عنوان اماره قضائی مورد استناد قرار گیرد، یعنی قاضی با عنایت به عکس یا فیلم یا فایل صوتی می‌تواند آن را به‌عنوان اماره قضائی درنظر گیرد و درنهایت این موضوع به علم قاضی بازمی‌گردد. اما باید توجه داشت که صرفا یک عکس و فیلم شاید نتواند علم برای قاضی ایجاد کند. در این‌جا یک‌سری امارات دیگر باید باشد تا برای قاضی علم ارایه شود تا بتواند برای آن حکم صادر کند.
بحثی که در قانون مجازات اسلامی و در جامعه فعلی ما زیاد با آن سروکار داریم و زیاد آن را می‌بینیم یا می‌شنویم این است که جرایمی اشاعه فحشا محسوب می‌شوند. شاید مردم عامی ابتدا به ذهن‌شان برسد که اشاعه فحشا یعنی چه؟
اشاعه در زبان فارسی به معنای گسترش دادن و آشکار کردن است. فحشا هم از مشتقات فحش است و فحش هم یک چیز قبیح است. اما در فقه اسلام که قانون مجازات ما هم مبتنی بر آن است، فحشا را معمولا در مورد زنا می‌دانند یا هر فعل و قول زشتی که در عمل، حبس به آن تعلق می‌گیرد به آن اشاعه فحشا می‌گویند که یکی از گناهان کبیره است که این در مورد زنا و لواط به کار گرفته می‌شود. شاید اشاعه فحشا نقل روایت باشد یا این‌که نقل روایت منتشر شود و به صورت خبر باشد.
در قانون مجازات اسلامی به این قضیه اشاره شده و در ماده ٧٤٢ قانون جرایم رایانه‌ای تصریح شده که انتشار، توزیع، معامله و نگهداری به قصد تجارت یا فساد جرم است و کسانی که این اعمال را انجام می‌دهند به مجازات مقرر قانون محکوم می‌شوند. مجازات مقرر در قانون هم با توجه به احوالات آن شخص مرتکب، شرایط یا نحوه ارتکاب یا وقوع جرم ممکن است از ٩١روز تا ٢سال حبس یا جزای نقدی باشد. یکی از مواردی که باز هم بسیار می‌شنویم و می‌خوانیم دو لغت مبتذل و مستهجن است و افراد اکثرا فرق بین این دو را نمی‌دانند. قانون‌گذار بین این دو تفاوت قایل شده است.
تبصره‌یک ماده ٧٤٢قانون جرایم رایانه‌ای می‌گوید آثاری که به آن مبتذل گفته می‌شود، آثاری است که صحنه و ثور قبیحه باشد. مستهجن هم در تبصره ٤ ماده ٧٤٢ اشاره می‌کند تصویر یا متن واقعی و غیرواقعی که بیانگر برهنگی کامل زن یا آمیزش و عمل جنسی باشد را دربرمی‌گیرد.
در همین قانون هم اگر فردی فیلم‌های مستهجن را وسیله کار خودش قرار بدهد و از طریق خریدوفروش یا اشاعه آنها که مصداق اشاعه فحشاست، امرار و معاش کند، در این موارد قاضی بررسی می‌کند که اگر این کار سازمان‌یافته یا به‌صورت باندی حرفه‌ای نباشد، مجازات آن حداکثر مجازات یعنی دو‌سال حبس است، ولی زمانی که تشخیص دهند باندها و سازمان‌هایی این کار را حرفه خودشان قرار داده‌اند و از این طریق اشاعه فحشا می‌کنند و قصد گمراه‌کردن مردم را داشته باشند، این ممکن است مصداق افساد فی‌الارض و مجازات آنها اعدام باشد.
به‌صورت خلاصه باید بگویم انتشار مطالب و فیلم‌‌ها به هر شکل اگر گسترش فحشا در بین مومنان باشد، باید توجه داشته باشیم که این قانون در بین مومنان است و شاید در بسیاری از کشورها این موضوع اصلا جرم نباشد. بنابراین زمانی که می‌گوییم اشاعه فحشا همان‌طور که در قرآن آمده در بین مومنان است.
اما شاید فردی در صفحه شخصی خود به‌طور مثال عکس بی‌حجاب داشته باشد، این نمی‌تواند مصداق تظاهر به فسق و فجور یا اشاعه فحشا باشد. حالا اگر در برخی موارد ضابطان قضائی در اینستاگرام یا فیس‌بوک عکس بدون حجاب از شخصی پیدا کنند این نباید به حساب اشاعه فحشا گذاشته شود، زیرا حتی همان بی‌حجابی هم یک مجازاتی دارد که در قانون مجازات اسلامی به صراحت گفته شده که در ملأ عام باشد، یعنی به صورت تظاهر باشد، بنابراین با عنایت به این موضوع که باید در این موارد احتیاط و حفظ آبروی مومن را کرد، با آبرو و حیثیت افراد نباید با این سادگی بازی کرد. انصاف قضائی و رأفت اسلامی حکم می‌کند مطلقا به این مسائل بحث اشاعه فحشا را ربط ندهیم و چنین جرمی قطعا مصداق ندارد.
یک‌سری رفتار و کردار جزو مسائلی است که هم در قانون جرم است و هم از نظر اخلاقی ناپسندیده است و هم عرف ما این مسائل را نمی‌پذیرد. اعمالی که جرم است در قانون مشخص شده است. یک‌سری مسائل هم هست که اخلاقی است و از نظر اخلاقی ناپسند است. مانند دروغ گفتن و مسائلی که می‌دانیم زشت است و مقبول جامعه نیست. بنابراین نباید فکر کنیم در فضای مجازی هر کاری که بخواهیم می‌توانیم انجام دهیم یا شخصیت دیگران را مورد تمسخر و هتک حیثیت قرار دهیم. به‌هرحال فضای مجازی هم حدود و ثغور خودش را دارد. فرد مجاز نیست که هر چه خواست بگوید و هر کار ناپسندی که خواست انجام دهد. شخصی که فضای مجازی را با جای دیگر اشتباه می‌گیرد و به تهدید و توهین افراد می‌پردازد یا در همین فضاها کلاهبرداری می‌کند یا به نوعی معاونت در سرقت انجام می‌دهد اینها همه غیرقانونی است. بنابراین آنچه مسلم است باید در ابتدا رعایت مسائل قانونی و اخلاقی انجام شود، زیرا این فضای مجازی تفاوتی با دنیای واقعی ندارد. کسی که در فضای مجازی دشنام می‌دهد این کار او جرم و خلاف قانون است یا حتی کسی که به حریم خصوصی دیگران دست‌اندازی می‌کند همه اینها اعمالی است که خلاف عرف و اخلاق است و هر کدام از ما باید این احتیاط را انجام دهیم که خارج از اخلاق و قانون و عرف کاری را انجام ندهیم که منجر به زیر پا گذاشتن حقوق دیگران شود.
- 12
- 5
