پیامدهای ازدواج زودهنگام کودکان

به گزارش ایرنا، هر از گاهی از طریق اطرافیان، جراید یا فضای مجازی خبرهایی مبنی بر ازدواج دختران و پسرانی در سن پایین دریافت می کنیم که ممکن است مورد تعجب و انتقاد ما نیز قرار گیرد. 

در گذشته های نه چندان دور شاید ازدواج در سنین پایین امری عادی بوده اما اکنون که شاهد تغییرات گسترده ای در زمینه های مختلف فکری، فرهنگی و اجتماعی هستیم، چنین ازدواج هایی بسیار کمرنگ شده است. 

با وجود اینکه در جامعه ای نسبتا مدرن زندگی می کنیم و ازدواج های در سن پایین مورد قبول غالب مردم نیست، لیکن هنوز هم در گوشه و کنار کشور، شاهد ازدواج های زودهنگام هستیم که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. 

به جرات می توان گفت علت اصلی انجام ازدواج در کودکی و نوجوانی، به پایبند بودن خانواده ها به سنت و فرهنگ گذشتگان برمی گردد که بدون شک این آمار در روستاها که هنوز هم تحت تاثیر سنت و فرهنگ غلط گذشته هستند بیشتر به چشم می خورد. 

البته این تنها دلیل نمی تواند باشد؛ چرا که کودکانی هم هستند که ازدواجشان براساس مصلحت اندیشی ها یا تطمیع والدین صورت گرفته و آنان به نوعی قربانی ناآگاهی و فرصت طلبی بزرگان شده اند. 

بهرحال ازدواج در سن پایین به هر دلیلی اتفاق افتاده باشد، بدون پیامد نخواهد بود و والدین چنین نوجوانانی، آگاهانه یا از روی ناآگاهی با آینده و زندگی فرزندان خود بازی می کنند. 

معاون اسناد هویتی اداره کل ثبت احوال کردستان با اشاره به اینکه سال گذشته سه مورد ازدواج زیر ۱۵ سال بین مردان ثبت شده است افزود: ۱۶۵ مورد ازدواج ۱۵ تا ۱۹ ساله مردان نیز در این مدت ثبت شده است. 

سید محمد صادق سجادی ادامه داد: ردیف سنی این آمار در سال ۹۵ در بین زنان کمتر از ۱۰ سال، چهار مورد و ۱۰ تا ۱۴ ساله ۵۳۲ مورد است. 

وی اظهار کرد: در سال گذشته ۱۰.۶ مورد ازدواج در هر یک هزار نفر به ثبت رسیده است که نرخ خام ازدواج شهرستان های قروه با ۱۵ مورد و دیواندره با ۱۳ مورد بیشترین و شهرستان های سنندج با ۸.۵ مورد و دهگلان با ۸.۸ مورد، کمترین بوده است. 

به گفته سجادی، در سال گذشته ۱۷ هزار و ۱۲ مورد ازدواج در کردستان روی داده که این میزان نسبت به سال قبل از آن ۱.۵ درصد افزایش داشته است. 

وی با بیان اینکه رده سنی ازدواج بار اول استان در این مدت بین مردان ۲۸.۷ سال و در بین زنان نیز ۲۲.۷۰ سال است ادامه داد: بانه با ۲۵.۳ سال جوانترین و بیجار با ۲۷.۷۷ سال مسن ترین دامادها را داشته اند. 

معاون اسناد هویتی اداره کل ثبت احوال کردستان افزود: جوانترین عروس های استان نیز با ۲۱.۴۵ سال در سروآباد و مسن ترین آنها با ۲۳.۶۲ سال در سنندج زندگی می کنند. 

سجادی اضافه کرد: تعداد ازدواج های ۲۵ تا ۲۹ سال با ۴۰ درصد شامل ۶ هزار و ۹۱۷ مورد ، بیشترین رده سنی دامادها و ازدواج های ۲۰ تا ۲۴ سال با ۳۳.۵ درصد شامل پنج هزار و ۶۹۷ مورد، بیشترین ردیف سنی عروسان استان در سال ۹۵ بوده است. 

او با بیان اینکه در سال گذشته چهار هزار و ۸۰ مورد طلاق در استان ثبت شده است افزود: این میزان نسبت به سال قبل خود ۱.۸ درصد افزایش داشته است. 

به گفته وی، نرخ خام استانی طلاق ۲.۵ مورد در هر هزار نفر است و شهرستان کامیاران با ۳.۴ مورد و قروه با ۳.۲ مرد بیشترین نرخ و بانه با ۱.۶ مورد کمترین نرخ را دارند. 

معاون اسناد هویتی ثبت احوال کردستان با بیان اینکه میانگین سن طلاق استان در بین مردان ۳۴.۳۰ و در بین زنان نیز ۲۹.۲۰ است افزود: میانگین دوام زندگی مشترک در استان ۶.۵ سال است. 

به گفته سجادی، ۵۸.۶ درصد طلاق ها در یک سال اول زندگی روی داده است و سنندج با ۷.۵۲ سال بیشترین دوام زندگی و سروآباد با ۴.۲۴ سال کمترین دوام زندگی مشترک را دارد. 

 ازدواج زودهنگام با خود محرومیت های مختلف آموزشی، فرهنگی و اجتماعی می آورد 

استاد جامعه شناسی دانشگاه کردستان گفت: بسیاری از قربانیان ازدواج های زودرس در جامعه با محرومیت های مختلفی از جمله محرومیت در زمینه آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سلامتی فردی مواجه می شوند. 

سعید خانی افزود: مهم ترین پیامد این ازدواج ها باز ماندن از دوره های آموزشی و دست یافتن به سطح تحصیلات معقول و مطلوب جامعه بوده و بازماندن از تحصیل هر دو جنس را در سنینی که هنوز قابلیت های روانی اجتماعی و حتی زیستی شان به اندازه کافی رشده نکرده، درگیر مسایل معاش و خانوادگی ای می کند که ابزار های لازم برای رویارویی با آن را دارا نیستند. 

وی اضافه کرد: با توجه به نقش نان آوری پسران در جامعه ایرانی، پسران ترک تحصیل کرده، سر از بازار کار غیرتخصصی با دستمزد و مزایا و منزلت کمتر در می آورند و به هنگام تشکیل خانواده نمی توانند از عهده تامین مخارج زندگی برآیند و در نتیجه آمار خانواده های فقیر افزایش می یابد. 

این مدرس دانشگاه کردستان گفت: دختر و پسری که ازدواج زودهنگام کرده اند مادر و پدری خواهند شد که برای این نقش آماده نشده اند و این عدم آمادگی هم از نظر فردی و هم از نظر اجتماعی برای جامعه پرهزینه خواهد بود. 

خانی گفت: آمارها چه در ایران و چه در کشورهایی که با پدیده ازدواج زودهنگام مواجه هستند، حاکی از افزایش مرگ و میر مادر و نوزاد هستند و بیشتر زایمان ها در محیط های سنتی و خارج از چارچوب نظام بهداشتی بیمارستان ها، در منزل و توسط قابله های سنتی صورت می گیرد که می تواند منجر به لطمات جسمانی جدی ای به مادر شود. 

وی افزود: تحقیقات نشان داده نوزادان مادران نوجوان در برخی موارد ۲ برابر مادران مسن تر از دنیا می روند و به احتمال زیادتر کم وزن خواهند بود و خطر مرگ و میر نوزادان کم وزن پنج تا ۳۰ برابر بیشتر از نوزادان دارای وزن طبیعی است. 

به گفته خانی قربانیان ازدواج های زودهنگام بیشتر از سایر زنان احتمال در معرض قرار گرفتن بیماری های مقاربتی، خشونت خانوادگی، همسرآزاری، طلاق، اعتیاد و سایر معضلات اجتماعی قرار دارند. 

استاد جامعه شناسی دانشگاه کردستان اضافه کرد: در حالی که این مادران باید نسل های آینده جامعه ما را نیز تربیت کنند، خودشان از بسیاری از مهارت های زندگی اجتماعی و فردی محروم بودند و نمی توانند به درستی این مفاهیم را نیز به فرزندان خود انتقال دهند. 

خانی اظهار کرد: ادامه چنین روندی در دراز مدت می تواند در توسعه اقتصادی و اجتماعی یک جامعه نیز تاثیر گذار باشد و جامعه را با مشکلات و معضلات فراوانی مواجه کند و بر ساختار کلان جامعه از طریق کاهش کیفیت زندگی و کم رنگ شدن نقش زنان به عنوان نیمی از جامعه تاثیر گذار باشد. 

 ازدواج در سنین پایین به مشکلات جدی در زندگی مشترک و در نهایت به طلاق منجر می شود 

سردفتر ثبت ازدواج رسمی شماره ۱۷۳ سنندج با بیان اینکه سن قانونیِ ازدواج در ایران ۱۳ سال تمام برای دختران و ۱۵ سال تمام برای پسران است گفت: ازدواج در هر سنی ممکن است، منتها ازدواج دختر کمتر از ۱۳ سال و پسر کمتر از ۱۵ سال منوط به اجازه ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است. 

سید عارف عنایتی افزود: ازدواج قبل از سن بلوغ (۹ سال قمری در دختران و ۱۵ سال قمری در پسران) توسط ولی کودک (پدر و جد پدری) صورت می گیرد و تشخیص دادگاه نیز کاملاً از عرف منطقه تأثیر می‌گیرد. 

وی ادامه داد: ازدواج در سنین پایین و بدون داشتن توانایی درک و هضم بسیاری از مسائل زندگی، به مشکلات جدی در روابط زن و شوهر منجر می شود. 

سردفتر ثبت ازدواج رسمی شماره ۱۷۳ سنندج اظهار کرد: نوجوانانی که در سن پایین ازدواج می کنند پس از مدتی که در جمع دوستان و همسالان مجرد خود قرار می گیرند دچار یاس و ناامیدی می شوند و حس می کنند با ازدواج موقعیت های زندگی مجردی را از دست داده اند. 

به گفته وی، با توجه به این که افراد در سنین نوجوانی هنوز به ثبات عاطفی لازم نرسیده اند، ممکن است در انتخاب خود عاقلانه تصمیم نگیرند و پس از ازدواج دچار پشیمانی شوند. 

او گفت: خانواده ها و بزرگ ترها به دلیل آنکه گمان می کنند فرزندشان سن کمی دارد و قادر به حل همه مشکلات زندگی مشترک نیست سعی می کنند به گونه های مختلفی در زندگی خصوصی وی دخالت کرده و به قولی آنها را راهنمایی کنند؛ 

در حالیکه این جریان معمولا پس از پختگی افراد به دلیل عادت والدین نیز ادامه می یابد و زندگی را از کنترل زن و مرد خارج می کند.

** اسلام محدودیت سنی برای ازدواج (در صورت بلوغ) مطرح نکرده اما رشد فکری و جسمی ضروری است 

امام جماعت مسجد جامع ارشاد سنندج در این رابطه اظهار کرد: اسلام در صحت عقد ازدواج هیچ گونه محدودیت سنی را مطرح نکرده و این امر را بر عهده طرفین (در صورتی که بالغ باشند) و اولیای آنان گذاشته است. 

ماموستا عبدالجبار لطفی افزود: به نظر می رسد بهترین سن ازدواج زمانی باشد که جوانان علاوه بر بلوغ جنسی به رشد و بلوغ فکری نیز رسیده باشند تا بتوانند با دقت بیشتر و با فکر و اندیشه شریک زندگی آینده خود را انتخاب کنند. 

وی با بیان اینکه دین اسلام سن خاصی را برای ازدواج معین نکرده است، ادامه داد: اسلام تاکید کرده است که اگر انسان به سن تکلیف رسیده است، یعنی پسران سن ۱۵ سال قمری و دختران ۹ سال را پشت سر گذاشته و به بلوغ جسمی رسیده اند و در خود احساس نیاز به جنس مخالف کنند، اگر بدون ازدواج به گناه می افتند در این صورت ازدواج بر آنها واجب است. 

ماموستا لطفی گفت: با توجه به مقتضیات زمان و مشکلاتی که ممکن است برای زوج های کم سن و سال پیش بیاید، بهتر است در سن معقولی ازدواج صورت گیرد تا بیش از این شاهد اختلافات زناشویی و آمار بالای طلاق نباشیم. 

به نظر می رسد، آموزش خانواده ها، به ویژه والدین برای آگاهی از پیامدهای ناگوار ازدواج زودهنگام و تعیین سطح قانونی ازدواج، می تواند در کاهش چنین ازدواج هایی، موثر و راهگشا باشد.