«پیتر مائورر»، رئیس کمیته صلیب‌سرخ جهانی پس از بازگشت از یمن با صدور بیانیه‌ای در خبرنامه کمیته، وضع انسانی در این کشور را اسفبار اعلام کرده و نگرانی عمیق خود را از مصیبتی که مردم یمن به واسطه وقوع و استمرار جنگ گرفتار آن شده‌اند، ابراز داشت. در این بیانیه وی به مهمترین مشکلات و معضلات جاری فراروی مردم یمن ازجمله فراگیرشدن بیماری وبا، بازداشت گسترده هزاران نفر توسط طرفین مخاصمه و عدم ارتباط آنها با خانواده‌هایشان، تخریب گسترده زیرساخت‌های مهم و حساس، کمبود مواد غذایی و دارو و بسیاری موارد دیگر اشاره کرده است.
رئیس کمیته از طرفین مخاصمه و به‌ویژه نیروهای ائتلاف درخواست کرده تا به اصول و قواعد حاکم بر هدایت مخاصمات مسلحانه و حقوق بین‌الملل بشردوستانه احترام بگذارند و حمله به بیمارستان‌ها و مراکز تامین انرژی نظیر برق و آب را متوقف کنند.
در همین راستا وی به لزوم تامین منابع مالی و تخصیص کمک‌های بشردوستانه بیشتر از گذشته تاکید کرده و اعلام داشته است که کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ بالغ بر ١٠٠میلیون دلار در سال‌جاری برای یمن تخصیص داده است. او از جامعه بین‌المللی درخواست کرده تمامی تلاش خود را برای کمک به مردم نیازمند یمن انجام دهد و در این راستا کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ را همراهی و مساعدت کند.
خویشتنداری در نحوه هدایت جنگ از خود
اوایل ماه بود که در بحبوحه شیوع سریع و هشداردهنده وبا در یمن، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ برای بازدید میدانی از شرایط انسانی و بررسی عملیات بشردوستانه این کمیته وارد یمن شد.
کارشناسان کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ پیش‌بینی می‌کنند که شمار موارد مشکوک به وبا تا پایان سال ٢٠١٧ با دو برابر افزایش به ٦٠٠هزار نفر برسد، یعنی یک نفر از هر ٤٥ یمنی. درطی این سفر ٥ روزه، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ از شهرهای عدن، تعز و صنعا بازدید کرد و با کارکنان درمانی که درحال مبارزه با این بیماری مهلک هستند، ملاقات داشت. پیش از آغاز این سفر، «پیتر مائورر»، رئیس صلیب‌سرخ جهانی اظهار کرده بود: «تراژدی اصلی این است که شیوع وبا در یمن یک فاجعه بشردوستانه ایجادشده توسط بشر و قابل پیشگیری است. شیوع بیماری، پیامد مستقیم یک درگیری است که زیرساخت‌های غیرنظامی را تخریب کرده و کل نظام درمانی را به زانو درآورده است. این رنج غیرضروری باعث خشم انسان می‌شود، درحالی‌که جهان در خواب است، اوضاع یمن به سمت وخامت بیشتر پیش می‌رود.»
تخریب شبکه فاضلاب و تصفیه‌‌خانه‌‌های آب در سراسر یمن موجب گسترش سریع وبا شده است. درحالی‌که کمتر از ٤٥درصد تاسیسات درمانی یمن به صورت کامل فعالند، نظام درمانی این کشور توان کمک به تمامی نیازمندان را ندارد. این به معنای عدم‌امکان مداوای دیگر بیماری‌ها مانند «مالاریا» یا تب «دانگ» است که نهایتا منجر به افزایش تلفات انسانی در یمن خواهد شد. پیتر مائورر گفته بود: «میتوان آمار تلفات را کاهش داد. بدین منظور، لازم است طرف‌های درگیر محدودیت‌ها را کمتر کنند و امکان ورود دارو، غذا و منابع حیاتی را فراهم کرده و در نحوه هدایت جنگ از خود خویشتنداری نشان دهند.»
درطی این سفر، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ با افراد و مقاماتی از تمامی طرف‌های درگیری ملاقات کرده و در رابطه با شرایط بشردوستانه بحث کرد.
با توجه به این‌که هر هفته دست‌کم ١٠ خانواده یمنی به دفاتر صلیب‌سرخ جهانی مراجعه می‌کنند تا مفقودشدن یکی از عزیزان خود را گزارش دهند، رئیس صلیب‌سرخ جهانی همچنین از طرف‌های درگیر در یمن خواست دسترسی بدون قیدوشرط و فوری این سازمان به زندانیان را برای مقاصد بشردوستانه ممکن سازند. بیش از ٣میلیون نفر از آغاز درگیری در یمن از خانه‌های خود گریخته‌اند و بیش از ٢٠میلیون نفر هم در سراسر یمن نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند. هم‌اکنون کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ کمک‌های بشردوستانه اضطراری خود را برای دست‌کم ٤میلیون نفر از اهالی صنعا، صعده، عدن، تعز، حدیده و دیگر استان‌های یمن فراهم می‌کند.
اوضاع اسفناک یمن به روایت رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ
رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در گفت‌وگو با یک روزنامه سوییسی شیوع وبا در این کشور را نتیجه بمباران سیستم‌های تامین آب، برق، بهداشت و امکانات پزشکی در این کشور دانست. «پیتر مائورر»، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ که اخیرا به یمن سفر کرده است در گفت‌وگو با روزنامه سوییسی «نویه زوریخه سایتونگ» به توصیف اوضاع بد و وخیم در این کشور پرداخت. وی درباره اوضاع بندر عدن و شهر تعز گفت: در این شهرها تاثیرت درگیری‌ها کاملا آشکار است و ازجمله میتوان به نابودی همه محله‌ها در این شهرها اشاره کرد. از طریق حملات به بیمارستان‌ها سیستم بهداشت و سلامت در این مناطق به زانو درآمده است. همزمان سیستم‌های برقی نیز در این شهرها بمباران می‌شود. شهر تعز حدود دو‌سال محاصره شده بود و همچنان دسترسی به آن بسیار دشوار است. تنها حدود ٢ ساعت در روز در این شهر برق وجود دارد و اوضاع تامین آب هم به همین صورت است. ما به سختی کار می‌کنیم تا زیرساخت‌های ویران را بازسازی کنیم.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره مسأله شیوع وبا در این کشور نیز گفت: وقتی که سیستم‌های تامین آب، برق، بهداشت و امکانات پزشکی این‌طور مورد حمله قرار می‌گیرند، بنابراین وبا تقریبا یک نتیجه منطقی از این اوضاع است. وی افزود: همان‌گونه که من در گفت‌وگو با همه احزاب درگیر در یمن گفته‌ام همه این اقدامات نقض اساسی حقوق بشر و قوانین بین‌المللی است. ما تقریبا از ١٧ مرکز اورژانس برای بیماران وبا حمایت می‌کنیم و می‌خواهیم فعالیت‌های خود در این راستا را گسترش دهیم. درحال‌حاضر این مسأله مهم است که در زمینه مدیریت زباله، آب، بهداشت و مراقبت کوتاه‌مدت از بیماران حرکت رو به جلو داشته باشیم. ما در هفته جاری تلاش کردیم مذاکراتی را در این راستا انجام دهیم. از آن‌جایی که شرایط بسیار فاجعه‌بار است من حس می‌کنم در بین احزاب درگیر عزم و اراده ایجاد شده که میدان عمل بیشتری به ما بدهند. وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بر لزوم مذاکره با رهبران جنگ به‌خصوص عربستان‌سعودی و امارات برای حل بحران یمن تاکید کرده و از زخم‌های عمیقی که این جنگ در یمن و بر خانواده‌های یمنی به جا گذاشته است، سخن گفت.
مائورر تاکید کرد که در کنار تاثیرات بی‌شمار این جنگ ازجمله جراحت‌های بدنی و جسمی همچنین عواقب روانی این جنگ در بین ساکنان دیده می‌شود.
۴۴درصد از مبتلایان وبا کودکان زیر ۱۵سال هستند
براساس گزارش صندوق نجات کودکان بیش از یک‌میلیون کودک در یمن از سوءتغذیه رنج می‌برند. این گزارش همچنین نسبت به شیوع سریع وبا در کشور جنگ‌زده یمن هشدار داد. به گفته این سازمان از سال ۲۰۱۵ تاکنون بیش از ۴۲۵هزار نفر به وبا مبتلا شده‌اند و نزدیک به ۲هزارنفر نیز در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. گزارش می‌افزاید که ۴۴درصد از مبتلایان کودکان زیر ۱۵سال هستند.
یکی از مقامات صندوق نجات کودکان در یمن می‌گوید: «کودکان یمن در شرایط غیرقابل تصوری هستند، از هر طرف به آنها حمله می‌شود و بشدت از سوءتغذیه رنج می‌برند. میلیون‌ها کودک در سراسر کشور آن‌قدر ضعیفند که حتی نمی‌توانند سرپا بایستند و به مدرسه بروند. کودکان از گرسنگی می‌میرند. وبا، هم جان کودکان را می‌گیرد، هم خانواده‌هایشان را.»
صندوق نجات کودکان خواستار ارسال فوری و بیشتر کمک‌های بشردوستانه غذایی و دارویی به یمن شده است. نماینده این گروه در یمن ضمن انتقاد از بمباران ائتلاف به رهبری عربستان‌سعودی گفت که این حملات مراکز تصفیه فاضلاب و بیمارستان‌ها را تخریب کرده و در نتیجه موجب شیوع بیماری وبا شده است.
به‌گفته این سازمان غیردولتی ائتلاف به رهبری عربستان مرتکب ۲۳ «نقض جدی» حقوق کودکان شده است.
از هر ۱۲۰ یمنی، یک نفر مبتلا به وباست
آنچه بر دشواری و درد و رنج یمنی‌ها افزوده و شرایط را در این کشور درگیر جنگ داخلی وخیم‌تر کرده تنها صفیر گلوله‌ها و بمباران‌ها نیست. شیوع وبا در برخی از مناطق یمن اکنون بیشتر از گلوله و بمباران و کمبود مواد غذایی، جان یمنی‌ها را تهدید می‌کند.
شرایط در برخی از روستاها وخیم‌تر است. رویت صحنه‌هایی که در آن برخی از روستاییان یمنی استفراغ می‌کنند و خود را به زحمت به مرکز به اصطلاح بهداشتی می‌رسانند چندان غریب و عجیب نیست. بسیاری از مراکز بهداشتی هم از ابتدایی‌ترین امکانات محرومند و پزشک سرم بیمار را از شاخه درختی می‌آویزد. سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی نسبت به شیوع وبا هشدار می‌دهند و مقامات و مسئولان می‌گویند از سرعت شیوع وبا شگفت‌زده‌اند.
سازمان صلیب‌سرخ جهانی می‌گوید بیم این دارد که از هر ۱۲۰یمنی، یک نفر مبتلا به وباست. پس از شیوع وبا در کشور هاییتی در‌سال ۲۰۱۰ میلادی که به دنبال زمین‌لرزه ویرانگر، جان بیش از ۹هزار نفر را گرفت، یمن اکنون کشوری است که بیشترین شمار مبتلایان به این بیماری کشنده را دارد. بنا به آمار سازمان جهانی بهداشت، وبا در یمن از آوریل سال‌جاری میلادی تا به امروز جان حدود ۲هزار نفر را گرفته است. گمان می‌رود بیش از ۴۰۰هزار نفر نیز به این بیماری مبتلا شده باشند. جنگ داخلی یمن تا به امروز جان بیش از ۱۰هزار غیرنظامی را گرفته است. درگیری‌ها حدود ۳میلیون نفر از جمعیت ۲۵میلیون نفری این کشور را از خانه و کاشانه خود آواره کرده است. براساس آمار سازمان ملل متحد ۷میلیون یمنی غذای کافی ندارند و از این شمار، ۲میلیون کودک از سوءتغدیه شدید رنج می‌برند.
بحران انسانی؛ میراث حملات هوایی ائتلاف
دختربچه یمنی که از سوءتغذیه شدید جان به در برده بود، قربانی وبا شد و جان باخت. بتول پنج ساله یکی از ٢هزار نفری است که بنابر گزارش سازمان جهانی بهداشت بر اثر ابتلا به وبا در این کشور جنگ‌زده جان داده‌اند.
خبر نجات او از سوءتغذیه و بهبود حال وی توسط گزارشگر یک سازمان بشردوستانه در شبکه توییتر منتشر شد. اما پس از چند روز وبا به او امان نداد و پدرش از مرگ او خبر داد. دو‌سال جنگ وضع اسفباری را برای مردم یمن به ارمغان آورده است.
بخش عمده‌ای از بحران انسانی کنونی یمن زاییده رویکردی است که ائتلاف کشورهای عرب به رهبری عربستان‌سعودی در قبال این کشور در پیش گرفت. ائتلاف از مارس سال ۲۰۱۵ در راستای حمایت از رئیس‌جمهوری یمن و با حملات هوایی برنامه‌ریزی‌شده به غیرنظامیان، زیرساخت‌ها و مواضع حوثی‌ها چنین فاجعه‌ای را رقم زد. در این میان بریتانیا و ایالات‌متحده آمریکا هم با تامین تجهیزات نظامی و پشتیبانی نظامی موردنیاز ائتلاف در این فاجعه نقش داشته‌اند.
در این حملات مرگبار و بی‌امان از بسیاری از بیمارستان‌ها، مدارس، تاسیسات آبرسانی، مزارع، بازارها و حتی بندر اصلی حدیده چیزی جز ویرانه‌ای باقی نمانده است. تهدید جدی حریم هوایی مناطق تحت کنترل هم عملا مانع از کمک‌رسانی و ارسال اقلام ضروری ازجمله سوخت، غذا و فوریت‌های پزشکی به آسیب‌دیدگان حملات هوایی شده است.
حملات هوایی نیروهای ائتلاف در یمن بیش از ۱۰هزار کشته و ۴۰هزار زخمی برجای گذاشته و دست‌کم ٣میلیون نفر را آواره کرده است. آنها که زنده مانده‌اند با گرسنگی و سوءتغذیه دست به گریبانند. آنهایی هم که از سوءتغذیه جان به در برده‌اند با مشکل دیگری روبه‌رو هستند و بسیاری از آنها به وبا مبتلا می‌شوند.
ناسالم بودن سامانه آب آشامیدنی و دفع زباله موجب شیوع سریع وبا در یمن شده است. به گفته تدروز آدانوم، مدیر سازمان جهانی بهداشت بیش از ۱۴.۵میلیون نفر از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند. وضع در شهرهای تعز، صنعا و حدیده فاجعه‌بارتر است. آن‌طور که سخنگوی کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ می‌گوید، در تعز زباله‌ها روز‌به‌روز بیشتر در خیابان‌ها تل‌انبار می‌شود.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی نزدیک به ٤٤٠هزار نفر (۴۲۶۶۲۵ نفر)، حدود ٢درصد جمعیت کشور به وبا مبتلا شده‌اند. به این رقم آن‌طور که آمار سازمان ملل متحد نشان می‌دهد، روزانه ٥ تا ٦هزار نفر اضافه می‌شود.
به‌گزارش گاردین، ساکنان مناطق تحت‌کنترل حوثی‌ها ۷۰درصد بیشتر از ساکنان دیگر مناطق با خطر ابتلا به وبا روبه‌رو هستند.
شیوع وبا تنها بخشی از بحران انسانی است که یمن، این کشور جنگ‌زده با آن دست به گریبان است. براساس گزارش‌های رسمی بسیاری از پزشکان به دلیل پرداخت نشدن حقوق‌شان فعالیت خود را در بیمارستان‌های دولتی متوقف کرده‌اند. حقوق حدود۳۰هزار نفر از کارکنان حوزه سلامت طی یک‌سال پرداخت نشده است. افزون‌براین نزدیک به ۵۵درصد بیمارستان‌ها ازکارافتاده‌اند و باقی‌مانده هم با کمبود نیروی انسانی، پزشک و تجهیزات روبه‌رو هستند.
به این ترتیب دوسوم جمعیت کشور نزدیک به ۱۹میلیون نفری یمن به نوعی به کمک‌های اضطراری نیاز دارند. چهارونیم‌میلیون کودک یمنی هم از سوءتغذیه رنج می‌برند.
- 15
- 6
