یک سوال مهم؛ دولت با کدام بودجه اشتغال ایجاد کرد؟

وزیرکار، تعاون و رفاه اجتماعی از اولویت اصلی دولت سیزدهم درخصوص رونق تولید و ایجاد شغل خبر داد.

وزیرکار گفت: طبق آخرین گزارش مرکز آمار از تابستان ۱۴۰۱، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ ساله و بیشتر به ۸.۹ درصد رسیده است که طبق بررسی ها، این نرخ طی ۱۸ سال گذشته کمترین نرخ بیکاری بوده است.

برنامه ریزی برای کاهش نرخ بیکاری و رونق تولید معمولاً در تمام دولت‌ها یکی از اولویت‌های اصلی است. در دولت سیزدهم نیز این مسئله با اهتمام بیشتری دنبال می‌شود. طبق آخرین گزارش مرکز آمار از تابستان ۱۴۰۱، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ساله و بیشتر به ۸.۹ درصد رسیده است که طبق بررسی‌ها، این نرخ طی ۱۸سال گذشته کمترین نرخ بیکاری بوده است.

سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نشستی با مخبر, معاون اول رئیس جمهور گزارشی از سامانه رصد ملی اشتغال ارائه کرد و گفت: تا پایان آبان‌ماه، ۶۶ درصد از تعهد اشتغال دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۱در سامانه رصد ملی اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت‌ شده است که این میزان مطابق زمان‌بندی پیش‌بینی شده تا پایان سال بوده و همه موارد در سه مرحله پیامکی، تماس و به صورت حضوری تا پایان سال نظارت خواهند شد.

مرتضوی با تأکید بر افزایش آمار بیمه‌شدگان در دولت سیزدهم، گفت: به دنبال طراحی سامانه ثبت بیکاران در کشور هستیم تا با اطلاعات و آمار دقیق‌تر بتوانیم برنامه‌ریزی مناسبی برای رفع معضل بیکاری انجام دهیم.

وزیرکار با اشاره به آخرین آمار ایجاد اشتغال در هفت ماه سال‌جاری گفت: منابع برداشتی از صندوق توسعه ملی صرف طرح‌های عمرانی و اشتغال می‌شود. بر اساس آخرین آمار در هفت ماه نخست امسال ۶۷۰ هزار فرصت شغلی ایجاد شده است.

دولت در ۶ ماهه اول سال چند شغل ایجاد کرد؟

کارشناسان حوزه کار با استناد به واقعیات اقتصادی، با دیده شک و تردید به عملی شدن وعده اشتغالزایی دولت در نیمه نخست سال می‌نگرند.

وزیر کار طی اظهاراتی از عملی‌شدن ۵۰ درصد از وعده اشتغال در شش ماهه نخست امسال خبر داده است. اما کارشناسان حوزه کار به آمار و ارقام اعلامی در بخش اشتغال و بیکاری، در شرایطی که وزارتخانه برای چند ماه بی‌وزیر بوده به دیده شک و تردید می‌نگرند.

آنها همچنین بر این باورند که آمارهایی از این دست صرفا برای بهتر نشان دادن کارنامه دولت‌ها در بخش اشتغال اعلام می‌شوند و منطبق بر واقعیات اقتصادی نیستند. موضوعی که بر ضرورت ایجاد یک بانک جامع اطلاعاتی صحه می‌گذارد. ابزاری که اگر وجود داشته باشد، کارشناسان می‌توانند بر آمار و اطلاعات در طول سال نظارت کنند. اینکه چه تعداد کارگاه راه‌اندازی یا چه تعداد کارگر به یک واحد تولیدی اضافه شده‌اند، دیگر اینکه چه بخش‌هایی خاموش یا کارگران آنها تعدیل و اخراج می‌شوند، از جمله اطلاعاتی هستند که در این بانک بارگذاری خواهند شد. اما این نقصان بزرگ به‌رغم پافشاری مکرر فعالان این بخش تا به امروز رفع نشده است؛ نقصی که در نبود هم‌پوشانی داده‌های مرکز آمار با دیگر مراکز تخصصی مثل سازمان تامین اجتماعی، وزارت کار، وزارت صمت و سایر سازمان‌هایی که در بحث اشتغال دخالت دارند، ریشه دارد.

دولت برنامه‌ای برای اشتغال ندارد!

در همین زمینه، حمید حاج‌اسماعیلی- کارشناس حوزه کار- با بیان اینکه معلوم نیست وزارت کار به استناد چه آماری خبر از عملی شدن ۵۰ درصد از وعده اشتغال می‌دهد، گفت: خوب است که این آمار مستند باشند، چون بدون آدرس دقیق نمی‌توان گفت یک وعده محقق شده است. دولت برنامه‌ای برای اشتغالزایی نداشته که آن را پیگیری کند و الان بگوید که این تعداد شغل ایجاد شده است.

وی ادامه داد: آنچه در واقعیت رخ داده و نمی‌توان منکر آن شد، این است که به دلیل رفع محدودیت‌هایی کرونایی بسیاری از مشاغل که در بخش خدمات تعطیل شده بودند، دوباره احیا شده و به چرخه اقتصادی برگشته‌اند. اما اعتقادی به ایجاد اشتغال مبتنی بر برنامه ندارم. دولت باید بگوید در چه بخش‌هایی این مشاغل را ایجاد کرده است. چون برای چند ماه وزارتخانه بی وزیر بوده و من تردید دارم که برنامه‌ای برای ایجاد شغل و رفع بیکاری دنبال شده باشد.

نرخ بیکاری کاهش یافته است؟!

این کارشناس حوزه کار گفت: مرکز آمار اعلام کرده که نرخ بیکاری با کمتر از یک درصد کاهش به ۸.۹ درصد در شهریورماه امسال رسیده است. به این بخش هم انتقاداتی وارد است؛ از جمله اینکه جمعیت فعال کشور به درستی محاسبه نمی‌شود. این نواقص و اشکالات از گذشته وجود داشته و هنوز برطرف نشده است. علت آن هم به عدم تعامل مرکز آمار با سایر مراکز تخصصی برمی‌گردد و در این زمینه هم‌پوشانی و پایش آمار واقعی اتفاق نمی‌افتد.

حاج‌اسماعیلی افزود: دومین انتقادی که وارد است این است که نرخ بیکاری در سه بخش زنان، جوانان و فارغ‌التحصیلان به شدت بالاست. در دو بخش زنان و فارغ‌التحصیلان هم نرخ بیکاری بیشتر از ۴۵ درصد تخمین زده می‌شود. در این بخش‌ها کاهشی در نرخ بیکاری دیده نمی‌شود و این امر بسیار نگران‌کننده است.

نبود سرمایه‌گذاری و کسری بودجه؛ ۲ مانع اشتغالزایی

وی با تاکید بر اینکه یکی از ابزارهای اصلی برای اشتغالزایی، بحث جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی است، اظهار کرد: اما، به واسطه اعمال تحریم‌های اقتصادی که از حدود دو سال قبل بسیار شدت گرفته، ما موفق به جذب سرمایه‌گذاری نشده‌ایم.

حاج‌اسماعیلی ادامه داد: در بخش داخلی هم مسائل به شدت عیان است. اقتصاد ایران دچار کسری بودجه بزرگی است. وقتی دولت برای هزینه‌های عمومی دچار کسری است و نمی‌تواند منابع اعتباری جدیدی را در بودجه تعریف کند، مشخص است نمی‌توان منابعی را برای پروژه‌های عمرانی و توسعه بازار کار اختصاص داد. در این بخش، مستندات محکمی برای توجیه آمار دولت وجود ندارد. بنابراین عمده اشتغالی که ایجاد شده، ناشی از رفع محدودیت‌های کرونایی است که می‌توان آن را یک گام مثبت دانست. امید می‌رود دولت بتواند از این فرصت استفاده کند. البته همزمان باید مشوق‌هایی برای رونق کسب و کار و برنامه‌هایی جهت ایجاد اشتغال بیشتر ارائه کند تا بتوان آنها را رصد کرد.