به گزارش اعتماد،مركز آمار نرخ بيكاري تابستان امسال را ۷.۹ درصد اعلام كرد كه كمترين مقدار اين آمار از سال ۱۳۸۴ است. همزمان نرخ مشاركت اقتصادي (نسبتي از جمعيت كه شاغل يا در جست‌وجوي كار است) هم نسبت به تابستان گذشته بيشتر شده و به ۴۱.۶ درصد رسيده اما تا اوج تاريخي ۴۸درصدي آن فاصله زيادي دارد.
همزمان، آمارها نشان مي‌دهد كه عدد شاغلان كشور هنوز به عددي كه در تابستان ۹۸ بوده، نرسيده و با آن فاصله دارد. تابستان ۹۸ يك فصل قبل از پاندمي كوويد بوده و بسياري از كسب و كارها پس از آن پاندمي ضربه جبران‌ناپذيري خورده‌اند. اما درحالي كه از آن زمان تاكنون بيش از سه ميليون نفر به تعداد «جمعيت در سن اشتغال» كشور اضافه شده، به همان ميزان شغل ايجاد نشده و بخش بزرگي از كارجويان جديد نيز بيكار مانده‌اند. در واقع تبعات كرونا و ساير شوك‌هاي اقتصادي اين سه سال بر كاهش مشاركت اقتصادي هنوز به طور كامل رفع نشده است.
جمعيت غيرفعال بيشتر شد
بنا بر اطلاعات مركز آمار ايران، جمعيت ۱۵ ساله و بيشتر كه در آمار اشتغال مورد استفاده قرار مي‌گيرد به ۶۴ ميليون و ۴۵۷ هزار نفر رسيده است. اما از اين ميزان فقط ۲۶ ميليون و ۸۰۱ هزار نفر جزو «جمعيت فعال» قرار مي‌گيرند و بنابراين نرخ مشاركت اقتصادي در ايران كمتر از ۴۲درصد است. ۳۷ ميليون و ۶۵۵ هزار نفر جزو جمعيت غيرفعال قرار مي‌گيرند كه بيش از ۵۸درصد از جمعيت۱۵ ساله و بيشتر هستند. به گفته مركز آمار، تعداد جمعيت غيرفعال در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته ۶۵ هزار و ۱۷۵ نفر بيشتر شده است. در تابستان امسال، نرخ بيكاري به ۷.۹درصد در كل مناطق شهري و روستايي رسيده است. مركز آمار، تعداد بيكاران را در تابستان امسال ۲ ميليون و ۱۱۶ هزار نفر عنوان كرده است. اين درحالي است كه مطابق اطلاعاتي كه همين مرجع آماري در فروردين امسال منتشر كرده بود؛ تعداد بيكاران ۲.۵ ميليون نفر در پايان سال گذشته افزايش پيدا كرده بود و نرخ بيكاري هم در آستانه دورقمي شدن بود.
فاصله نرخ مشاركت با كشورهاي منطقه
مطابق تعاريف موجود نرخ مشاركت اقتصادي از تقسيم نسبت جمعيت فعال (شاغل و بيكار) ۱۵ ساله و بيشتر به جمعيت در سن كار، ۱۵ ساله و بيشتر به دست مي‌آيد. با اين تعريف محصلان، خانه‌داران و دارندگان درآمد بدون كار، چنانچه شاغل يا بيكار نيز بوده‌اند، فعال اقتصادي محسوب مي‌شوند. ضمن اينكه نرخ مشاركت اقتصادي به متغيرهايي چون جمعيت فعال و جمعيت در سن كار كه در دل خود جمعيت غيرفعال را نهفته دارد، وابسته است.
نرخ مشاركت اقتصادي از تابستان ۱۳۹۹ كه در اعدادي بالاتر از ۴۱.۵درصد سير مي‌كرد تاكنون كه بيش از سه سال مي‌گذرد، در يك شيب كاهشي حركت كرده است. در بهار سال ۱۴۰۰ نرخ مشاركت اقتصادي ۴۱.۴درصد بوده.
در تابستان و همزمان با فروكش كردن پاندمي كرونا، به ۴۱.۱درصد رسيده و در پاييز ۴۰.۹درصد را ثبت كرده و در زمستان ۱۴۰۰ به ۴۰.۴درصد كاهش پيدا كرده است. نرخ مشاركت اقتصادي پس از آن دوباره رو به بالا رفته و خود را به سطح ۴۱درصد در پاييز سال گذشته رسانده، اما دوباره در زمستان پارسال كاهش پيدا كرده و به ۴۰.۵درصد رسيده است. تا اينكه در تابستان اندكي رشد كرده و به ۴۱.۶درصد رسيده است. براي پي بردن به ميزان ناچيز بودن اين اعداد فقط كافي است به آمار مشابه در همين كشورهاي همسايه ايران نگاهي بيندازيد. به طور مثال نرخ مشاركت اقتصادي در سال ۲۰۲۰ در قطر ۸۶درصد بوده. اين عدد در جمهوري آذربايجان ۶۳درصد و تركيه ۵۰درصد بوده است. البته در كشورهايي مانند چين با نرخ مشاركت ۶۷درصد و ويتنام يا آنگولا با ۷۶ و ۷۵درصد، اين ارقام بسيار بالاتر هم هست.
بيكاري در كدام استان‌ها بالاست؟
داده‌هاي مركز آمار نشان مي‌دهد كه بيكاري در برخي استان‌ها در ارقام دو رقمي قرار گرفته كه بسيار بالاتر از سطح ميانگين است. در خوزستان، يعني يكي از ثروتمندترين و غني‌ترين استان‌هاي ايران از نظر منابع، ميزان بيكاري ۱۵.۶درصد، در دو استان مرزي كردستان و كرمانشاه، به ترتيب بيش از ۱۰ و ۱۳درصد و در استاني كه مهم‌ترين بندر ايران را در خود جاي داده يعني هرمزگان كه روي كاغذ بايد يكي از بهترين استان‌ها از نظر سطح اشتغال باشد نيز بدترين عملكرد رخ داده و نرخ بيكاري در ركوردي عجيب به بيش از ۲۲درصد رسيده است.
سهم بالاي شاغلان بيش از حد استاندارد
بررسي سهم شاغلان ۱۵ سال و بيشتر با ساعت كار ۴۴ ساعت و بيشتر نشان مي‌دهد كه ۳۹.۸درصد شاغلان به طور معمول ۴۹ ساعت و بيشتر در هفته كار مي‌كنند. اين شاخص كه يكي از نماگرهاي كار شايسته است نشان مي‌دهد در كشور سهم زيادي از شاغلان بيش از حد استاندارد كار مي‌كنند. اين شاخص نسبت به تابستان سال قبل بالغ بر ۲ دهم درصد رشد كرده است.
بيكاري فارغ‌التحصيلان هم بيشتر شد
در تابستان امسال، سهم جمعيت بيكار فارغ‌التحصيل آموزش عالي از كل بيكاران ۴۲.۸درصد بوده است. اين شاخص در زنان نسبت به مردان و در نقاط شهري نسبت به نقاط روستايي بالاتر است. ضمن اينكه بيكاري فارغ‌التحصيلان در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته نزديك به ۲درصد رشد كرده است. در تابستان امسال، حدود ۲۷درصد از جمعيت شاغل را فارغ‌التحصيلان آموزش عالي تشكيل مي‌دادند و زنان سهم بالاتري از شاغلان فارغ‌التحصيل را داشته‌اند.
تركيب سني بيكاران
در تابستان امسال ۲۰.۱درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله بيكار بوده‌اند و سهم زنان در اين رده سني بيشتر بوده است. در سنين ۱۸ تا ۳۵ سال، ۱۵درصد از جمعيت فعال بيكار بوده‌اند و باز هم زنان در اين سن و سال، سهم بيشتري از بيكاري داشته‌اند.
- 15
- 4
