اردشیر منظم: فرزند سه ساله خودم را برای دوبله انیمیشن به استودیو آوردم

به گزارش فارس، خاطرات کودکی دهه شصتی‌ها خلاصه شده در کارتون‌های قدیمی که اغلب از شبکه یک و دو سیما و آن هم ظهر و بعدازظهرهای جمعه پخش می‌شد. کارتون‌هایی که اغلب ژاپنی بوده و شخصیت‌هایشان چشم‌هایی درشت و گرد داشتند. همین‌ها کودکی بسیاری از اطرافیان ما را تشکیل داده و با قصه‌هایشان کودک ۱۰ ساله را چنان با خود همراه می‌کردند که گاهی از بازی کردن با هم سن و سالانش باز می‌ماند. از همان سالها صداهای ماندگاری این شخصیت‌ها را پرورش داد که الان تعدادی از آنها به پیشکسوت‌های دوبله تبدیل شده‌اند.

اردشیر منظم هم یکی از این دوبلورهای با سابقه کارتون، سریال و انیمیشن‌های تلویزیونی است. فوتبالیست‌ها، دوقلوهای افسانه‌ای، پسر شجاع، جیمز گربه، سریال بوشوک، مستند حوادث واقعی، سفرهای میتی کومان و ... از آثاری است که منظم در آنها به عنوان گوینده و دوبلور حضور داشته است. با او درباره دوبله و گویندگی و مشکلاتی که دوبلورها دارند، به صحبت نشستیم:

** چرا مدتی است انیمیشن و کارتون‌های تاثیرگذاری در تلویزیون نمی‌بینیم؟

- جوابی که می‌توانم بدهم فقط بخشی از پاسخ درست به این سوال است، چراکه بخشی از آن به مکانیزم و شرایط اجتماعی بستگی دارد و بخشی به حرفه ما و نوع تاثیرگذاری‌اش برمی‌گردد. احساس شخصی‌ام این است که انیمیشن باید مقداری به روزتر شود چه در ساخت و چه در اجرا و باید از قالب‌های کلیشه‌ای خارج شود. ما همیشه در هر کاری به یک پله صعود فکر می‌کنیم و این پله صعود در حقیقت نقطه دورتر از حالا است. اگر در پرداخت انیمیشن (چه در ساخت و چه در اجرا) به دورنمایی اعتقاد داشته باشیم، مطمئنا در همه نوع به نتیجه مثبت و بهتر می‌رسیم.

** خودتان برای فاصله گرفتن از این فضایی که کلیشه‌ای شده، چه کاری انجام می‌دهید؟

- من همیشه سعی می‌کنم که کار جدیدی انجام دهم.  آخرین سریال انیمیشنی را در ۲۵ قسمت دوبله کردم که «جک کوچولو» نام داشت. این سریال برای کمپانی بی بی سی و برای شبکه دو سیما دوبله شد و برای گروه سنی خردسال بود. در این کار با شخصیت کودکی مواجه شدم که چهار دست و پا راه می‌رفت و در این حال تشخیص دادم که صدای خانم‌هایی که تا به حال به جای کودکان صحبت می‌کردند، در اینجا کاربردی نخواهد داشت. بنابر این از ترفندی استفاده کرده و فرزند سه ساله خودم را به استودیو آوردم و از صدایش (آوای کودک برای ادای کلمات) در این انیمیشن بهره بردم و در کنار آن از یک گوینده حرفه‌ای خانم هم استفاده کردم تا فراتر از آنچه دیگران انجام می‌دهند کار جدید و تاثیرگذاری کرده باشم. ما در کارمان احتیاج به یک جهش اجرایی خاص داریم چه در ساخت و چه در اجرای انیمیشن. اخیرا احساس می‌کنم که واحد دوبلاژ هم به تصمیمات خوبی در این زمینه رسیده و تلاش بچه‌ها این است که ما را در این مسیر هدایت کنند.

** اما نکته‌ای وجود دارد و آنهم اینکه انیمیشن‌هایی که در گذشته تولید می‌شدند هم زیاد خلاقانه نبودند،‌اما در جای خوبی قرار گرفته شده و به افراد کاربلدی سپرده شده بودند.

- خب علاوه بر این موضوع، انیمیشن و کارتون‌ها در گذشته به شرایط اجتماعی و جغرافیایی بستگی داشت. در نهایت شما باید مخاطب امروز را جایگزین مخاطب دیروز کنید و طبیعتا اگر بخواهید چنین کاری انجام دهید خواد ناخواه دچار چالش‌های اجرایی و تربیتی خاص در امور دوبلاژ هستید.

** شما مدتی هم در برنامه «جمعه ایرانی» حضور داشتید؟ در حال حاضر خبری از این برنامه پرمخاطب رادیویی ندارید؟

- در این برنامه به جای شخصیت‌های بسیاری گویندگی کردم، اما بنا به دلایلی بعد از مدتی دیگر ادامه ندادم. شخصیت‌هایی که در آنجا اجرا کرده و گفتم آنقدر ماندگار بود که دیگران از روی آن کپی کنند.

** کدامیک از شخصیت‌هایی که گویندگی و دوبله کردید را بیشتر دوست دارید؟

- در دوره‌ای تعدادی کارتون دوبله کردیم که خیلی خاص و منحصر به فرد بود و اگر همان دوبله‌هایش را در کنار سایر دوبله‌ها در همان مجموعه‌ها قرار دهید، اصلا قابل مقایسه نیست. برای مثال در «وینی پوه» که سالها پیش با خانم شیرزاد دوبله می‌کردیم گوینده‌های بسیار خبره‌ای حضور داشتند. آن زمان ما امکانات کمی در اختیار داشتیم و حتی باند صدا هم نداشتیم و برای اجرای بخش موزیکال مجبور بودیم روی صدای اصلیِ کارتون بخوانیم و صدای اصلی زیر صدای ما بود. یا کارتون «اسپیرو فانتازیا» و دوقلوهای افسانه‌ای که همگی شناسنامه‌های خوبی داشتند و هنوز هم به عنوان نوستالژی از آنها یاد می‌کنم. 

** در این میان اگر بخواهید به یک شخصیت دوست داشتنی اشاره کنید، کدام شخصیت خواهد بود؟

- بلوط دانا را دوست دارم که خیلی بامزه بود. آتشنشان سام، فانتازیا و ... را یادم است و الباقی دیگر یادم نیست.

** مدتی بود که اغلب گویندگان و دوبلورها از شرایط کنونی دوبله ناراضی بودند. در حال حاضر وضعیت دوبله سریال‌ها چطور است؟

- آخرین سریالی که دوبله کردم «ریومادن» بود که الان از شبکه پنج پخش می‌شود و برای اولین بار در این کار نقش جدی گفتم و با شهلا ناظریان همکاری کردم. هنوز هم وضعیت دوبله به همان شکل است و ما در زمینه دوبله سریال‌ها به پیشرفت محسوسی نرسیده‌ایم.

** در حال حاضر که تجهیزات و امکانات بهتر از گذشته شده است، چرا دوبله خیلی متفاوت نشده است؟

- این موضوع به من ربطی ندارد و به محدوده سیاست‌هایی است که سازمان می‌گذارد و انتخاب می‌کند. آنها خودشان انتخاب می‌کنند که چه کارهایی در چه رده و ترکیبی انتخاب شده و به معرض دید عموم قرار بگیرد. به نظرم سریال‌ها و انیمیشن‌هایی که برای تلویزیون ساخته می‌شوند به مراتب بهتر از کارهایی هستند که از کشورهای خارجی خریداری می‌شوند.

** در ابتدای گفت‌وگو به این موضوع اشاره کردید که از دختر سه ساله تان در یکی از انیمیشن‌ها بهره بردید. هنوز هم دوست دارید تا این کار را ادامه دهید؟

- بله، علاوه بر فعالیت‌هایی که خودم در زمینه شغلی دارم، این روزها مشغول تدریس گویندگی به دختر سه ساله‌ام هستم. آرشیدا علاوه بر علاقه بسیارش به گویندگی، پتانسیل خوبی هم برای یادگیری دارد و به زودی همه مواردی که من می‌گویم را برایم از حفظ تکرار می‌کند.