گیتار
ساز گیتار یک ساز زهی است که آن را هم با انگشت (فینگراستایل) و هم با زخمه یا پیک (پیک استایل) می نوازند و از این رو که سیم های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می کنند، به سازهای گروه کوردوفون تعلق دارد. این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از نظر ساختار آن و چه از نظر تکنیک های نوازندگی) توانسته است همگام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد. در نتیجه گونه های متفاوتی از آن به وجود آمده و هم اینک جایگاه ویژه ای در موسیقی جهان دارد.
تاریخچه گیتار
روایت های مختلفی در خصوص تاریخچه گیتار وجود دارد عده ای بر این عقیده اند که گیتار از مصر سرچشمه گرفته است و تعدادی هم بر این نظرند که گیتار از سیتارای یونانی- آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومی ها به اسپانیا آورده شده، گرفته شده است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود= چوب) و بربط است. گفته می شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق اروپا مرسوم شد. در زمان حکومت اسلام در اروپا، ساز گیتار به وسیله زریاب داراب گردی و چند تن از شاگردانش به آندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا می گفتند و نام کنونی گیتار برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار میتواند موید این باشد که گیتار سازی ایرانی است.
بهترین گیتار برای شروع
بهترین گیتار برای یک شخص، امکان دارد برای نوازنده ای دیگر آزار دهنده و خسته کننده باشد. ویژگیهای بدنی و سلیقه ی موسیقایی هر نوازنده تأثير زیادی در انتخاب گیتار او دارد.
اجزای ساز گیتار
گونه های متنوع ساز گیتار امکان دارد شامل اجزای مختلفی باشند، یا شکل اجزاء یا جنس آنها با هم تفاوت داشته باشند ولی نهایتاً اجزای موجود در همهٔ انواع آن ها عبارتند از: سردسته، خرک، هد، فرت، (Fret Truss Rod) پیچی که برای تنظیم انحنای دسته بکار میرود، Inlay زییناتی که نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرت های ۳ ۵ ۷ ۹ ۱۲ ۱۵ ۱۷ ۱۹ ۲۱ ۲۴ قرار می گیرند، دسته، (پاشنه) اتصال بدنه با دسته، بدنه، پیکاپ ها (pickups)، قسمت های مربوط به مدار الکتریکی تنظیمات ولوم، خرک پایینی (Bridge)، صفحه پیک گارد (گاهی برای مخفی کردن مدارها و گاهی صرفاً برای جلوگیری از خش دار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پیک به مرور زمان)، صفحهٔ پشتی، صفحهٔ جلویی، قسمت های جانبی، دریچه خروج صدا (معمولاً دارای تزییناتی به نام rosset)، سیم ها، saddle تنظیم کننده ارتفاع هر سیم، فرت بورد (چوبی که فرت ها روی آن کوبیده شده اند).
انواع گیتار و کاربرد آنها
در ادامه مختصری از هر کدام از سبکهای گیتار برای شما توضیح خواهیم داد:
۱. گیتار آکوستیک:
گیتارهای با سیم فلزی، که به آن ها گیتار آکوستیک نیز می گویند. این گیتارها در خارج از ایران متداول تر هستند و در سبک هایی از جمله راک، بلوز و کانتری استفاده می شوند. گیتار آکوستیک از سیم های فلزی استفاده می کند و با لمس سیم ها میتوانید فلزی بودن آنها را تشخیص دهید. سیم های گیتار آکوستیک به داخل بدنه میروند و با یک میخ کوچک محکم می شوند.
۲. گیتار کلاسیک:
اصولاً باید گفت گیتار کلاسیک نوعی گیتار آکوستیک است زیرا صدای آن بدون واسطه شنیده می شود ولی این نوع ساز کمی با گیتارهایی که با عنوان گیتار آکوستیک شناخته میشوند تفاوت دارد. بدنه آن اندکی کوچکتر بوده و در آن به جای سیم های فلزی از سه سیم نایلونی و سه سیم فلز تنیده شده به دور ابریشم استفاده می شود، که به آن صدای نرم و آرامی می دهد. گیتار کلاسیک صدایی لطیف تر نسبت به گیتار فلامنکو دارد که البته باز هم انتخاب ساز به سلیقه آن نوازنده بر می گردد.
۳. گیتار الکتروآکوستیک:
از نظر شکل نمی توان تفاوت چندانی بین یک ساز الکترو آکوستیک با یک ساز آکوستیک پیدا کرد ولی از نظر صوتی گیتار الکتروآکوستیک روند الکتریکی را پیش می گیرد، به این صورت که صدا توسط پیکاپ به شکل سیگنال الکتریکی درآمده، که پس از طی کردن مسیرها و بعضی ادوات الکتریکی، به وسیله آمپلی فایر تقویت می شود و عاقبت از طریق اسپیکرهای آمپلی فایر به گوش می رسد. در صورتیکه تنظیمات خیلی خاصی برای آمپلی فایر (و افکت یا افکت ها) نداشته باشیم، صدای این نوع با گیتار آکوستیک تفاوتی نخواهد داشت، با این تفاوت که اکنون صدا تا حدود زیادی تحت کنترل می باشد. نوازنده بدون آنکه ناچار به تعویض ساز برای پیدا کردن صدای مورد نظرش باشد میتواند از طریق تنظیم اکولایزری که روی آن قرار دارد حالت صدا را تغییر دهد و با صدایی که مورد نظرش است نوازندگی کند.
۴. گیتار پاپ:
گیتار پاپ همانطور که از نامش پیداست مربوط به موسیقی پاپ است. بر خلاف تصور، این سبک گیتار نه تنها ساده نیست بلکه پیچیدگیهای بسیار زیادی هم دارد و صرفا به آکورد و ریتم منتهی نمی شود. این سبک گیتار را در ایران با همان گیتارهای کلاسیک و فلامنکو می نوازند و ساز گیتاری به نام گیتار پاپ وجود ندارد. بسته به سلیقه نوازده و جنس صدا و زیر دست و … که مد نظر است ساز مورد نظر انتخاب می گردد. عده ای این سبک را با پیک و عده ای هم با انگشت می نوازند. در صورتی که شما علاقه مند هستید این سبک را با انگشت بنوازید باید از تکنیکهای فلامنکو و کلاسیک برای نواختن استفاده کنید و بعد از یادگیری تکنیک های مورد نظر قطعات پاپ را با آن تکنیکها بنوازید.
۵. گیتار باس:
گیتاری با ظاهری شبیه به گیتار الکتریک، دارای انواع ۴ سیم، ۵ سیم، ۶ سیم، ۷ سیم، ۱۲ سیم و فرت لس (بدون فرت) است. سیم ها بسیار قطور تر از گیتار الکتریک و صدایی بسیار بم دارد و معمولاً بعنوان سولو (تک نوازی) در قطعه استفاده نمی شود و بیشتر نقش هم نواز و همراهی کننده موزیک را دارد. تقریباً در تمام مکتب های موسیقی از این گیتار استفاده میشود مثل پاپ، راک، متال، بلوز، کانتری و … گیتار باس هم با پیک و هم با انگشت نواخته می شود. این ساز هم مانند گیتار الکتریک از خود صدایی ندارد و صدای آن توسط میکروفونهای گیتار (pick up) گرفته شده و از طریق کابل به افکت و بعد از آن به آمپلی فایر منتقل می شود.
۶. گیتار فلامنکو (اسپانیش):
این سبک با سازی همنام خودش (گیتار اسپانیش) نواخته می شود. این گیتار دارای ۳ سیم فلزی و ۳ سیم نایلونی است و بدنه اش از چوب ساخته می شود. این مکیب گیتار همان طور که از نامش مشخص است از کشور اسپانیا آمده است. توجه داشته باشید که نام صحیح این مکتب نوازندگی گیتار فلامنکو (flamenco) می باشد که به اشتباه به آن فلامینگو می گویند. همان طور که خودتان می دانید این کلمه نام گونه ای پرنده است و نه یک مکتب موسیقی. فلامنکو با انگشت نواخته می شود.
موسیقی فلامنکو مانند موسیقی ایرانی یک نوع موسیقی دستگاهی به شمار می آید. در واقع سیستم نت نویسی برای گیتار فلامنکو صرفا از این جهت اختراع شده تا بتوان آثار فلامنکو را مکتوب کرد و گرنه از قوانین ضربی عمومی موسیقی پیروی نکرده و قوانین ریتمیک مخصوص بخود را دارد. از نوازندگان بزرگ فلامنکو میتوان به پاکو دلوچیا، خوان مارتین، پاکو پنیا و … اشاره نمود که با شنیدن قطعات این اساتید فلامنکو شما میتوانید دید نسبتا خوبی به سبک فلامنکو پیدا کنید. اصولا” شناخت و انتخاب یک مکتب موسیقی برای هر سازی صرفا از طریق شنیدن امکان پذیر است و توضیحی نیست.
۷. گیتار الکتریک:
گیتار الکتریک یا گیتار برقی نوعی گیتار است که صدای آن توسط تقویت کننده ای الکتریکی تشدید یا تغییر می یابد. استفاده این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد. گیتار الکتریک در سبک های مختلفی از جمله راک، متال، بلوز، پاپ، جاز و هیپ هاپ استفاده می شود؛ ولی در سبک راک، متال و بلوز به عنوان ساز اصلی مورد استفاده قرار می گیرد.
اکشن گیتار چییست؟
اکشن گیتار، به معنای فاصله ی سیم های گیتار از صفحه ی انگشت گذاری است. این فاصله امکان دارد سادگی کار با گیتار و تجربه ی نوازنده را تحت تأثیر قرار دهد. به همین علت اغلب نوازندگان میزان اکشن محبوبی دارند که با اکشن موردعلاقه ی دیگر افراد متفاوت است. اکشن گیتار را در حالت عادی در فرت دوازده ام اندازه گیری می کنند. در نتیجه عددی استاندارد (بر اساس سانتی متر ) بدست می آید که با تجربه ی سایر نوازندگان قابل مقایسه است.
حتما شنیده اید که بسیاری از گیتاریست ها از «اکشن بالا» در گیتار شکایت می کنند. اکشن بالا به معنای فاصله ی زیاد سیم ها با فرت برد است. به همین ترتیب اکشن پایین به معنی فاصله ی کم سیم ها و صفحه ی انگشت گذاری است. اکشن احیانا مهم ترین بخش از ست آپ (رگولاژ) گیتار است. اکشن مناسب نه تنها نوازندگی گیتار را ساده تر می کند، بلکه سبب می شود گیتار کوک خود را در طول دسته و در زمان اجرا حفظ کند.
پیک گیتار چیست؟
پیک گیتار نوعی زخمه است که برای نوازندگی گیتار طراحی شده است. پیک گیتار تأثير فراوانی در صدا و تکنیک نوازندگی شما خواهد داشت و در پیشرفت شما در سبک مورد نظرتان بسیار مؤثر است.
در طول زمان، پیک گیتار از جنس های مختلفی مانند پلاستیک، رزین، فلز، شیشه، پولک لاک لاک پشت، چوب، نمد و یا سنگ تهیه شده است. پیک ها اکثرا در قالب همسان به شکل یک مثلث متساوی الساقین کشیده که دو وجه بالای آن شبیه به هم و وجه دیگر اندکی تیزتر و با زاویه کمتری هست شاخته می شوند.
گردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش
- 15
- 6