بدلکاری
به شخصی که به جای هنرپیشه اصلی در فیلم ها و نماهنگ ها به انجام کارهای نمایشی خطرناک می پردازد؛ بدلکار می گویند.
در بدل کاری به انجام کارهایی همچون پریدن از دیوار و هواپیما، بازی کردن نقش کسی که بدنش در حال سوختن است، نمایش های ورزش رزمی و غیره می پردازند. قبل از اینکه جلوه های ویژهٔ رایانه ای بوجود بیایند راه دیگری جز استفاده از افراد واقعی برای فيلمبرداري چنین صحنه هایی وجود نداشت. بدلکار به کسی میگویند که پیشه اش بدل کاری است. اصولاً ورزش های نمایشی پر هیجان، تأثير مستقیمی در فعالیت بدل کاری دارد.
توانایی های بدلکاری
از خصوصیات افراد علاقمند به بدلکاری می توان به داشتن روحیه جستجوگر، متهور و نترس اشاره کرد. بدلکار باید ریسک پذیر باشد؛ به این خاطر که او با جانش بازی می کند و احتمال بروز هر اتفاقی در زمان انجام حرکات بدلکاری وجود دارد.
علم بدلکاری را باید آموزش دید و نمی توان حرکات آنرا بی پروا و بی مهابا انجام داد. بدلکاران در سینما دیده نمی شوند و هدف بدلکاران از انجام چنین کاری اینست که هورمون آدرنالین، منتشر می کنند. بنابراین لازمه ی بدلکار شدن، عشق به آن می باشد و بدون آن امکان پذیر نیست.
تاریخچه بدلکاری در سینما
در تاریخ سینما، صحنه ای معروف وجود دارد که کمدین معروف به نام هارولد لوید، خود را از عقربه های ساعت یک برج، آویزان کرده است. این صحنه، میلیون ها آدم را در زمان خودش بر صندلی سینما میخکوب کرد. احساس نیاز به بدلکاری در چنین صحنه هایی که جلوه های میدانی را به جای بازیگر اصلی اجرا کند؛ ایجاد شد. فیلم سازان در ابتدا به سمت افرادی متمایل شدند و از آنها کمک می گرفتند که یا دیوانه سینما بودند یا برای ادامه زندگی، هیچ امیدی نداشتند. فیلم های اکشن در آن زمان، خیلی معروف نبود و در کمدی ها به بدلکاری ها بیشتر، نیاز میشد. ستاره های ورزش گاو بازی و سوارکاری با ظهور فیلم های وسترن، به عرصه سینما وارد شدند و بازیگری و بدلکاری کردند.
فناوری های مدرن بدلکاری از جمله air rams، کیسه های هوا و آتش گلوله ها از دهه های ۱۹۵۰ و ۶۰ به بعد، توسعه پیدا کرد و هم چنان در حال تکامل و توسعه هستند. بنابراین بدلکاران به قصد کمک ارتقای کیفی پروژه های سینمایی، ظهور کردند. این حرفه تا حد زیادی با رایج شدن جلوه های رایانه ای متاثر شد. بخاطر گران و دشوار بودن اجرای برخی از صحنه ها، جلوه های رایانه ای می توانستند این مسأله را حل کنند.
سیر بدلکاری در دنیا
هنرمندان دوره گرد سیرک ها از اولین بدلکاران دنیا به شمار می رفتند. ژیمناستیک کاران و آکروبات بازان که اجرا و ارائه حرکاتِ نمایشی را از کودکی اموزش دیده اند؛ از این طریق کسب درامد می کنند. اسامی بومی منحصر به فردی در این نوع از بدلکاری وجود داشت که در فرانسه به آن« کاسکادیور» می گفتند. این واژه با گذشت زمان دچار تغییراتی شد و به زبان آلمانی و هلندی راه یافت. عنوان رسمی تر حرکات نمایشی که از قرن ۱۹ میلادی عمومیت یافت،« بدلکاری» می باشد. در سال ۱۸۸۳ میلادی شخصی به نام" بوفالو بین" در غرب وحشی، نمونه ی اولیه ی این نمایش ها را اجرا کرد و تا سال ۱۹۱۳ میلادی ادامه داشت.
فناوری، مکمل بدلکاری
امروزه جایگزین بالقوه بدلکارها، فناوری های رایانه ای و مدرن می باشد. پردازش های رایانه ای در فیلم ها، جایگرین بخشی از بدلکاری شده است و آینده بدلکاری با پیشرفت روز افزون فناوری، دچار تغییر شده است اما این بدلکاران در بهبود کیفیت فیلم ها نقش مهمی دارند. متأسفانه این شاخه هنری هنوز در جشنواره های رسمی، جایگاهی کسب نکرده است؛ به همین خاطر، بدلکاران فیلم های آمریکایی در سال ۲۰۱۵ میلادی، مقابل آکادمی اسکار به دلیل نداشتن جایگاه و عنوان در میان جوایز اسکار، به تجمع و اعتراض پرداختند. عقیده و باور بدلکاران اینست که در بخش جوایز، اسکار آنها به رسمیت شناخته نمی شود.
به این دلیل که عده ای از بابت کاهش جاذبه بازیگران در بین مردم نگرانند. جایزه« کریستال اوارد»، به غیر از اسکار، از جوایز معتبر بدلکاری در دنیا محسوب میشود که نخستین بدلکار زن ایرانی به نام« مهسا احمدی» توانسته این جایزه را بگیرد. مهسا احمدی در رشته تربیت بدنی فارغ التحصیل شده و اکنون به عنوان یکی از اعضای فعال انجمن بدلکاران هالیوود شناخته میشود.
وسایل بدلکاری
حرفه ی بدلکاری، نیازمند وسایلی همچون ابزارها، ادوات و امکانات فنی خاص خود میباشد و انجام عملیات بدلکاری، بدون بهره گیری از این وسایل و ابزارها، امکانپذیر نیست.
ابزارها و ادوات بدلکاری در صنعت سینما، با پیشرفت های بسیاری رو به رو شده است و درواقع به این صنعت، امکانات و وسایل جدیدی اضافه شده است. بدلکاران توانستند از امکانات تازه و کارایی های ویژه ای با کامل تر شدن کاربردهای فنی، برخوردار شوند و به نمایش کارهای شگفت انگیز و پیچیده تری بپردازند. از وسایل بدلکاری می توان به تشک بدلکاری، صندلی کوهنوردی و جلیقه ی بالاتنه، لباسهای عملیات بدلکاری و بدلکاران و ... اشاره کرد.
بدلکاری در ایران
در ایران، هنوز از بدلکاری به عنوان یک صنعت نوپا یاد میشود. سینمای ایران در سال های نه چندان دور، به بدلکاران اهمیت نمی داد و با عنوان« کتک خورها» از این قشر، یاد می کرد. ورود هنر و تخصص بدلکاری توسط تعدادی از فن آموزان این رشته، از مهم ترین اتفاقات اخیر سینمای ایران به شمار میرود که یکی از این افراد که جانی دوباره به فیلم های اکشن ایرانی بخشید؛ مرحوم« پیمان ابدی» بود. جایگاه حرفه بدلکاری، مدیون تلاش های پیمان ابدی در ایران می باشد.
چندین سال که پیمان ابدی بعنوان بدلکار حرفه ای به فعالیت در بسیاری از فیلم ها و سریال های خارجی مشغول بود. اودر سال ۱۳۸۵ پس از مهاجرت به ایران، گروهی را تشکیل داد تا تکنیک های این حرفه را به علاقه مندان بدلکاری به صورت اصولی بیاموزد و باعث تأسیس واحد اکشن در سینمای ایران شد. افراد معروفی از جمله پیمان ابدی و ارشا اقدسی در ایران به حرفه بدلکاری مشغول بودند. در سال ۱۳۸۸ مرحوم ابدی و در سال ۱۴۰۰ مرحوم اقدسی، جانشان را در همین حرفه از دست دادند.
گردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش
- 19
- 3