هالیوود به دفاع از فرهادی برخاست

فرمان جنجالی دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر منع سفر شهروندان هفت کشور با اکثریت مسلمان به آمریکا، وضعیت متفاوتی را برای مهم‌ترین رویداد سینمایی جهان به وجود آورده است. آنچنان‌که احتمال می‌رود همه چیز به نفع فیلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی پیش برود.

رای‌گیری برای انتخاب برندگان هشتادونهمین دوره جوایز اسکار از روز دوشنبه ۲۵ بهمن شروع شد و سه‌شنبه ۳اسفند به پایان می‌رسد و بامداد دوشنبه ۹ اسفند به وقت ایران در دالبی تیه‌تر در لس‌آنجلس معرفی می‌شوند. با این حال و در شرایطی که قرار است چند روز دیگر مراسم اسکار برگزار شود سینماگران مشهور جهان به این اتفاق، به بهانه حضور اصغر فرهادی کارگردان ایرانی فیلم «فروشنده» که اثرش در جمع نامزدهای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان قرار گرفته است، واکنش نشان داده و این فرمان را محکوم کرده‌اند.

به گزارش هالیوود ریپورتر، اصغر فرهادی کارگردان ایرانی تنها فرد در میان نامزدهاست که ملیتش او را هدف مستقیم منع سفر قرار داده است و به همین دلیل این کارگردان اعلام کرده است که در اعتراض به این مساله حضور در اسکار را بایکوت می‌کند. فرهادی که در ۲۰۱۲ با «جدایی نادر از سیمین» برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد، ابتدا برنامه‌ریزی کرده بود در مراسم اسکار امسال شرکت کند و گفت که بسیاری از اهالی سینمای آمریکا و اعضای آکادمی مخالف افراطی‌گری و تندروی‌هایی هستند که این روزها بیش از گذشته در حال اعمال است؛ اما وقتی شرایط تغییر کرد، فرهادی بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد قطعا در اسکار شرکت نمی‌کند. او در بیانیه‌اش نوشت امروز به نظر می‌آید که این امکان حضور با اما و اگرهایی همراه است که برایم به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست، حتی اگر برای سفر من به آمریکا استثنایی قائل شوند.»

فرهادی ادامه داد: «تندروها با وجود جنگ‌ها و دعواهای سیاسی‌شان در همه جای دنیا، بسیار شبیه به هم به جهان می‌نگرند. آنها برای درک جهان چاره‌ای ندارند جز تقسیم آن به دو بخش ما و دیگران تا همواره با ساختن تصویری هولناک از دیگران، مردم کشورشان را دچار ترس از آنها بکنند.» کارگردان جهانی سینمای ایران پیش‌تر‌ها یعنی زمانی که ترامپ در کمپین انتخاباتی خود از منع سفر مسلمانان می‌گفت، در این مورد گفته بود: «این روزها آدم‌های افراطی در همه جای دنیا مانند هم هستند. از این حرف او خیلی شگفت‌زده شدم. به نظرم این باعث وحشت مردم آمریکا می‌شود و من واقعا متاسفم.» با این حال دستور اجرایی ترامپ در مورد پناهندگان و دیگر شهروندان هفت کشور با اکثریت مسلمان با رای یک قاضی فدرال به‌طور موقت متوقف شده است؛ اما با توجه به اصرار دولت ترامپ، سرنوشت این دستور مشخص نیست.

همچنین فیلم «مردی به نام اووه» به کارگردانی هانس هولم از سوئد، یکی دیگر از نامزدهای بخش فیلم خارجی‌زبان است که ماجرای آن درباره یک مرد سالخورده مردم‌گریز و غرغرو است که وقتی یک خانواده مهاجر ایرانی با او همسایه می‌شود، زندگی‌اش تغییر می‌کند. در این فیلم بهار پارس بازیگر و کارگردان سوئدی - ایرانی که در شیراز به دنیا آمده بازی می‌کند و او هم به خاطر ملیت دوگانه‌اش تحت‌تاثیر فرمان ترامپ قرار گرفته و حضورش در جوایز اسکار مشخص نیست.

در همین زمینه هانس هولم کارگردان فیلم «مردی به نام اووه» از اسکار به‌عنوان مهمانی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی یاد کرد و گفت: «اگر آکادمی بخواهد من، بهار یا هر کس دیگر بیاید، من خواهم آمد. تحریم اسکار ابتکار عمل را در اختیار ترامپ می‌گذارد؛ چون برای رای‌دهنده‌های آقای ترامپ، خارجی‌ها هیچ اهمیتی ندارند. این بخشی از فکری است که آنها بیرون بمانند. پس اگر شما نیایید شاید برای ترامپ بهتر هم باشد. البته که هولناک است، اما به بهار پیامک زدم و گفت من به دیوارها اعتقاد ندارم. اگر یک دیوار بسازید، همیشه راهی، یک حفره یا چیزی شبیه آن، برای عبور از دیوار هست.

«تانا» به کارگردانی بنتلی دین و مارتین باتلر از استرالیا یکی دیگر از نامزدهای بخش فیلم خارجی‌زبان است. این فیلم بر مبنای اتفاقات واقعی ساخته شده و درباره دو عاشق جوان است که جسارت به خرج می‌دهند از رسم و رسوم ساکنان جزیره وانواتو در اقیانوس آرام در مورد ازدواج سنتی سرپیچی کنند و با این کار فرهنگ جزیره را تغییر می‌دهند. بازیگران فیلم «تانا» هیچ نوع تجربه بازیگری نداشتند و حتی باسواد نیستند.

داستان و دیالوگ‌ها در مدت ۶ماه فیلم‌برداری از طریق بداهه‌پردازی و با حضور یک مترجم، مفسر فرهنگی، راهنما و مشاور شکل گرفت. مارتین باتلر و بنتلی دین کارگردانان فیلم «تانا» در بیانیه‌ای به هالیوود ریپورتر گفتند: بخش فیلم خارجی‌زبان در کل برای تجلیل از همه فرهنگ‌ها در سینماست و به همین دلیل احساس اصغر فرهادی در مورد ضروری بودن تحریم جوایز آکادمی در واکنش به تلاش ترامپ در منع مسلمانان، به‌خصوص تراژیک است.

ما تصمیم او را درک و از آن حمایت می‌کنیم. آنچه در روزهای بعدی دلگرم‌کننده خواهد بود این است که ببینیم مردم آمریکا و سازمان‌های آمریکا، برای پایان دادن به دیوانگی ترامپ، عضلات دموکراتیک خود را منقبض کنند. ما امیدواریم آنها به تلاش خود برای پیروز شدن ادامه بدهند. به خاطر داشته باشید اینجا شما با آدم‌هایی روبه‌رو هستید که تا پیش از «تانا» هرگز سینما را تجربه نکرده بودند، چه برسد به اینکه در فیلمی بازی کنند. آنها به‌طور شهودی قدرت آن را درک کردند (مثل همه ما) و چیزی چنان زیبا در سطح دنیا را قسمت کردند که معتبرترین جوایز سیاره آن را دید. برای من (بنتلی) داستان آنها به بهترین شکل، چکیده بخش فیلم خارجی‌زبان است که در دل خود تجلیلی از صداهای متفاوت در سینماست.»

«سرزمین مین» ساخته مارتین ساندپیت از دانمارک و دیگر نامزد بخش فیلم خارجی‌زبان جوایز اسکار هم یک درام تاریخی است که داستانش در ۱۹۴۵ بلافاصله بعد از پایان جنگ جهانی دوم روی می‌دهد. فیلم درباره گروهی اسیر جنگی آلمانی در دانمارک است که نیروهای متفقین از آنها برای یافتن و خنثی کردن مین‌های کارگزاری شده در خط ساحلی استفاده می‌کنند.

ساندپیت نیز در واکنش به منع سفر گفت: «من کاملا اصغر را درک و از او و تمام دیگر نامزدهای خارجی حمایت می‌کنم، چه تصمیم بگیرند از اسکار دور بمانند و چه بخواهند در مراسم شرکت کنند.» او ادامه داد: «ایده منع سفر بر مبنای کلیشه‌ها یا حکم کلی، موذیانه است که شاید به همین خاطر تا الان جنبه قانونی پیدا نکرده است. وقتی مردم از روی ترس واکنش نشان می‌دهند و ما همدیگر را قضاوت می‌کنیم، اوضاع خطرناک می‌شود. ما باید از گذشته درس بگیریم.»

از نظر مارن آده کارگردان آلمانی فیلم نامزد اسکار «تونی اردمان»، منع سفر صرف‌نظر از ملیت‌ها روی همه تاثیر می‌گذارد. او گفت: «فکر می‌کنم این مساله روی همه ما تاثیر می‌گذارد و برای من مطرح نیست که دونالد ترامپ کدام کشور را منع کرده است. مخلوط کردن مسائل مربوط به تروریسم و مهاجرت، یک خط مشی سیاسی هولناک و غیرانسانی است؛ چراکه ترس خلق می‌کند و باعث نژادپرستی می‌شود... هنوز نمی‌توانم باور کنم که دونالد ترامپ اکنون رئیس‌جمهوری ایالات متحده است.

به‌خصوص به‌عنوان یک زن برایم سخت است بپذیرم که فردی چنین جنسیت‌گرا انتخاب شده است. آنچه ترامپ در اولین قدم‌ها انجام داد، شکل جدیدی از دیکتاتوری است که ما در دیگر کشورها هم می‌بینیم. یک پوپولیست که با انتخابات به قدرت رسیده، آدم‌های خود را در پست‌های بسیار مهم – به‌خصوص سیستم قضایی و امنیتی – گذاشته است و می‌کوشد رسانه‌ها را خنثی و ترس و آشفتگی ایجاد کند.»