به گزارش روزنامه شرق، هفتادویکمین دوره جشنواره‌ای که عنوان معتبرترین جشنواره سینمایی جهان را گرفته؛ جشنواره‌ای که علاقه‌مندان به هنر یا صنعت سینما را به یک اندازه به خود جلب کرده است، امشب به پایان می‌رسد؛ سر شب با اعلام برندگان جوایز بخش مسابقه اصلی و بعد، در آخرین ساعات شب با نمایش فیلم «مردی که دن‌کیشوت را کشت» ساخته تری گیلیام. جشنواره بین‌المللی فیلم کن از آن رویدادهای عریض‌وطویلی است که هرساله، هر روز در هر گوشه‌اش اتفاق‌های جالبی می‌افتد که هرکدام برای پرکردن یک صفحه روزنامه کافی است؛ از نمایش فیلم‌ها در چندین بخش پروپیمان علاوه‌بر بخش مسابقه اصلی تا کنفرانس‌های مطبوعاتی فیلم‌سازان و بازیگران و عوامل فیلم‌ها و جنجال‌های متعدد، برنامه‌های عکاسی از ستارگان و فرش‌قرمزها و حاشیه‌های ناگزیر؛ مصاحبه‌ها و اظهارنظرهایی که عرصه‌های سیاسی و اجتماعی را درمی‌نوردند و بازار و قراردادهای پخش و فروش و تولید. فقط برای یک معرفی مختصر و مفید از ۲۱ فیلم بخش رقابتی اصلی جشنواره کن ۲۰۱۸ به فضا و حوصله بسیار نیاز داریم، بنابراین در این مجال فقط اشاره‌ای چندکلمه‌ای درباره هرکدام از این فیلم‌ها به ترتیب نوبت نمایش آنها در جشنواره اکتفا می‌کنیم، برای آنکه اطلاع مختصری درباره نام‌هایی که امشب به‌عنوان برنده نخل طلا و جوایز دیگر مسابقه اصلی می‌شنویم، داشته باشیم.
روز اول: سه‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت
«همه می‌دانند» اصغر فرهادی به‌عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره به نمایش درآمد. فیلم اسپانیایی‌زبانی از نویسنده و کارگردان ایرانی از معدود فیلم‌های غیرانگلیسی یا فرانسه‌زبان افتتاحیه کن و اولین فیلم از یک کارگردان غیرآمریکایی یا فرانسوی از ۲۰۱۳ تاکنون، درامی است با بازی خاویر باردم، پنه‌لوپه کروز و ریکاردو دارین درباره خانواده‌ای اسپانیایی و ساکن آرژانتین که در سفری به سرزمین مادری با دلهره‌هایی روبه‌رو می‌شوند که ریشه در گذشته دارد. این فیلم تماشاگران کاخ جشنواره را به سه‌دقیقه تشویق ایستاده واداشت، گرچه منتقدان در تحسین آن کمی محتاطانه عمل کردند و عده‌ای آن را در مقایسه با آثار درخشان قبلی فرهادی کم‌فروغ دانستند، اما به گفته اریک کوهن، منتقد ایندی‌وایر، با آنکه داستان مستعد غلتیدن به ورطه آثار سطحی است، رویکرد دقیق و پرداخت جزئیات و نکته‌سنجی فرهادی به آن گیرایی و صمیمیتی می‌دهد که تماشاگر را با خود می‌برد. پیتر دبروژ، نویسنده ورایتی، نیز گفته است گرچه فیلم خیلی کند به جایی می‌رسد که افشاگری‌اش تأثیرگذار باشد، اما وقتی به این نقطه می‌رسد، بسیار جذاب می‌شود.
روز دوم: چهار‌شنبه، ۱۹ اردیبهشت
«یوم‌الدین» اولین فیلم بلند ابوبکر شوقی، فیلم‌ساز مصری- اتریشی، کمدی- درامی است درباره اولین سفر پرخطر زندگی یک جذامی که بعد از مرگ همسرش از سکونتگاه همیشگی‌اش در وسط صحرا در مصر بیرون می‌آید و با بچه‌یتیمی اهل نوبه به نام اوباما همراه می‌شود و دنیایی بی‌رحم و پر از روابط غیرانسانی را کشف می‌کند. بوید وان هیج، منتقد هالیوودریپورتر، گفته با وجود بازی قانع‌کننده نابازیگران، دیالوگ‌نویسی نامناسب به فیلم لطمه زده است و پیتر بردشا، منتقد گاردین، آن را احساساتی و فانتزی‌ای کودکانه دانسته است. «لتو» یا «تابستان» اثر کریل سربرنیکوف، فیلم‌ساز (و طراح صحنه تئاتر) روس که در روسیه زندانی شده و یکی از فیلم‌سازان غایب این دوره جشنواره است، هشتمین فیلم بلند این کارگردان، داستان زندگی‌نامه‌ای موزیکالی است درباره یک گروه راک زیرزمینی در سالهای دهه ۱۹۸۰ روسیه و پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی. پیتر بردشا از گاردین آن را برای لحظات شگفت‌آورش ستوده، اما گفته بعضی از بخش‌های فیلم «فراموش‌شدنی» است «مثل آلیومی که فقط یکی، دو قطعه معرکه دارد».
روز سوم: پنجشنبه، ۲۰ اردیبهشت
«لطفا عاشق باش و سریع کار کن» (با عنوان انگلیسی «فرشته پشیمان») نوشته و به کارگردانی کریستوف اونوره فرانسوی که تاکنون در پنج دوره در بخش‌های مختلف جشنواره کن حضور داشته، درامی درباره زندگی یک نویسنده و مسائل او با پسر جوانش است که در دهه ۱۹۹۰ و سالهای آغاز شیوع بیماری ایدز می‌گذرد. جان فراش، نویسنده هالیوودریپورتر آن را تکان‌دهنده دانسته و پیتر دبروژ، نویسنده ورایتی، رابی کالین، منتقد تلگراف و فیونلا هالیگان از اسکرین‌دیلی آن را ستوده‌اند.
«جنگ سرد» اثر پاول پاولیکوفسکی، هفتمین فیلم بلند این کارگردان لهستانی تحصیل‌کرده در رشته فلسفه در آلمان و سازنده «ایدا»، دیگر فیلمی است که در روز سوم جشنواره کن برای اولین‌بار روی پرده رفته. استفانی زاکارک، منتقد تایم، آن را معرکه و «داستان عاشقانه‌ای آن‌قدر خوب که دود از کله‌تان بلند می‌شود» دانسته و جفری مکناب، نویسنده ایندیپندنت، آن را یادآور «روزهای باشکوه سینمای موج نوی اروپا» دانسته است. این داستان عاشقانه چند دهه از زندگی یک زوج، قهر و آشتی، خیانت، افتادن به دام مشکلات متعدد و سال‌خوردگی آنها را روایت می‌کند.
روز چهارم: جمعه، ۲۱ اردیبهشت
ژان لوک گدار، کهنه‌کار هنر سینما در ۸۸ سالگی با «کتاب تصاویر» که صدوبیست‌وششمین فیلم و نهمین مرتبه حضورش در جشنواره کن است، آمده تا «هیچ‌چیز جز سکوت. هیچ‌چیز جز سرودی انقلابی، داستانی در پنج فصل همچون پنج انگشت دست» را روایت کند.
اوون گلیبرمن نویسنده ورایتی گفته «فیلم تازه گودار یک بولتن کالئیدوسکوپیک درباره اوضاع دنیای ما است و پرسشی که مطرح می‌کند این است: آیا اصلا کسی هست که تماشا کند؟» پیتر بردشا در گاردین هم گفته «بازگشت مؤلف کهنه‌کار به کن... موزاییکی از کلیپ‌ها و تکه‌هایی است که حس اضطراب و اضطرار و وحشت یک فیلم ترسناک را به خود گرفته است».
«خاکستر، ناب‌ترین سفید است» ساخته جیا ژانگکه ششمین مرتبه حضور فیلم‌ساز چینی در کن است که داستانی عاشقانه و جنایی را در فاصله زمانی ابتدای قرن تاکنون در ۱۵۰ دقیقه تعریف می‌کند. منتقدان این فیلم را بسیار ستوده‌اند. دیوید رونی بازی دو هنرپیشه اصلی مرد وزن (تئو ژائو و فن لیائو) را عالی و بی‌نقص خوانده و پیتر بردشا نویسنده گاردین فیلم را «تمثیلی جذاب از بیهودگی آرزوهای انسان» دانسته است.
روز پنجم: شنبه ۲۲ اردیبهشت
«دختران خورشید» سومین فیلم بلند خانم ایوا حسون، فیلم‌ساز فرانسوی است. گلشیفته فراهانی در این درام جنگی نقش یک دختر جنگجوی کرد در مبارزه علیه داعش و امانوئل بوروکو نقش یک روزنامه‌نگار فرانسوی را ایفا می‌کند و این دو شخصیت در روند آزادسازی یک شهر از دست شبه‌نظامیان تروریست همراه می‌شوند. اولین حضور این نویسنده و کارگردان در کن برای دومین فیلم بلندش چندان به مذاق منتقدان خوش نیامده است. جوردن مینتزر در هالیوودریپورتر فیلم را «رویکردی آبکی به ژانر» و «بیشتر فانتزی تا واقعی» عنوان کرده، پیتر بردشا در گاردین گفته فیلم با وجود داستان قوی «خام‌دستانه» به نظر می‌رسد و جی وایسبرگ منتقد ورایتی گفته از دو بازیگر اصلی با دیالوگ‌ها و موقعیت‌های بدون زیر و بم کار چندانی برنمی‌آید.
«سه رخ» جعفر پناهی نیز در روز پنجم جشنواره بدون حضور کارگردان به نمایش درآمد. این درام که بهناز جعفری، مائده ارتقائی، مرضیه رضایی، نرگس دلارام و خود نویسنده و کارگردان در آن بازی کرده‌اند، به بازیگر و کارگردانی می‌پردازد که برای نجات یک دختر هنرجو و حل معمایی که ویدئوی ارسالی او به‌وجود آورده، وارد سفری دور و دراز می‌شوند. تماشاگران با تشویق ایستاده از فیلم استقبال کرده‌اند و منتقدان، از جمله تیم گریرسون نویسنده اسکرین‌دیلی، اریک کوهن از ایندی‌وایر، دبورا یانگ از هالیوودریپورتر و پیتر بردشا منتقد گاردین آن را ستوده‌اند. بردشا آن را «آرام، ملایم و مرموز» دانسته و یانگ بازی سه بازیگر زن را ستوده و «خیمه‌شب‌بازی» پناهی از درون ماشین را «راهنمایی منطقی» خوانده است.
روز ششم: یکشنبه ۲۳ اردیبهشت
«خوشحال همچون لاازارو» سومین حضور آلیس رورهواکر ایتالیایی برنده دوربین طلایی سال ۲۰۱۱ و جایزه بزرگ هیئت داوران بخش اصلی سال ۲۰۱۴ جشنواره کن درامی است درباره رویارویی یک دهقان‌زاده ساده‌دل و یک اشراف‌زاده نفرین‌شده. گای لاج منتقد ورایتی سومین فیلم بلند این فیلم‌ساز را اثری بلندپروازانه نامیده که «افسانه را با نقد اجتماعی معاصر ترکیب می‌کند تا به‌تدریج تأثیری هیجان‌انگیز پدید آورد». گیلیم مامفورد منتقد گاردین و اریک کوهن نویسنده ایندی‌وایر نیز نگاه مثبتی به فیلم دارند. «یک ماجرای خانوادگی» یا «دزدان مغازه» به کارگردانی کوره-ادا هیروکازو فیلم‌ساز کهنه‌کار ژاپنی که هشت دوره در کن حضور داشته و جایزه ویژه هیئت داوران ۲۰۱۳ را برده، درامی است درباره خانواده‌ای از دزدان خرده‌پا که یک کودک خیابانی را در میان خود می‌پذیرند. مگی لی منتقد ورایتی گفته که کوره-ادا در این درام اجتماعی رویکردی «پخته» و «گرم» در پیش گرفته است و پیتر بردشا در گاردین آن را فیلمی «غنی و رضایت‌بخش» دانسته که فیلم‌ساز «با این درام خانوادگی پیچیده و پرافت‌وخیز در سبک کلاسیک ژاپنی که در ۲۰ سال آن را توسعه داده و اصلاح کرده» خود را در کن تثبیت می‌کند.
روز هفتم: دوشنبه ۲۴ اردیبهشت
«آساکو ۱ و ۲» دومین فیلم ژاپنی این بخش جشنواره هفتمین فیلم بلند داستانی ریوسوکه هاماگوچی در مقام کارگردان است و اولین بار است که در کن حضور پیدا می‌کند. در این درام عاشقانه، زنی دو سال بعد از ناپدیدشدن ناگهانی همسرش در اوزاکا، بار دیگر در توکیو به شخص دیگری با شخصیتی متفاوت دل می‌بندد. منتقدان از جمله مگی لی در ورایتی و استیون دالتون در هالیوودریپورتر چندان روی خوشی به این فیلم نشان نداده‌اند و شخصیت‌پردازی آن را تا حدی سطحی و بی‌رنگ و بو توصیف کرده‌اند.
«مردان کلان سیاه» همان‌طور که از عنوانش و نام سازنده‌اش اسپایک لی برمی‌آید، اثری است در انتقاد از رویکردهای نژادپرستانه در ایالات متحده آمریکا. فحش‌های آبدار اسپایک لی به دونالد ترامپ در مصاحبه‌های مطبوعاتی مرتبط با این فیلم از جنجال‌سازهای روز هفتم جشنواره کن امسال بود. لی در این کمدی جنایی براساس داستانی واقعی به یک افسر سیاه‌پوست پلیس در کلرادو پرداخته است که به فرقه کوکلوکس‌کلان طرفدار برتری نژادی سفید نفوذ می‌کند. اکثر منتقدان فیلم را ستوده‌اند. استفانی زاکارک در تایم نوشته است فیلم «به همان اندازه که خشمگین است، سرگرم‌کننده نیز هست ولی تسلط کاملی بر لحن متغیر و بر تک‌تک جزئیات فیلم داشته است».
روز هشتم: سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت
«در جنگ» هشتمین فیلم بلند استفان بریزه فرانسوی و سومین فیلم او در جشنواره کن از ۱۹۹۹ تا این زمان، مانند فیلم قبلی او، «اقدام یک مرد»، درامی اجتماعی است درباره فقر و اشتغال. این‌بار رئیس کارخانه‌ای با هزارو صد کارگر و کارمند ناگهان تصمیم به تعطیلی آن گرفته است و یکی از کارکنان که باردیگر ونسان لندون نقش او را برعهده دارد، تصمیم می‌گیرد در مبارزه با کارخانه‌دار نقش رهبر را قبول کند. جسیکا کینگ، نویسنده «ورایتی»، به‌ویژه بازی «توفانی» ونسان لندون را ستوده و جوردن مینتزر در «هالیوود ریپورتر» رویکرد مستندوار و کار فیلم‌بردار این اثر «گیرا» را تحسین کرده است.
دومین فیلم مهم این روز «زیر دریاچه نقره‌ای»، سومین فیلم بلند دیوید رابرت میچل آمریکایی در مقام نویسنده و کارگردان است. قهرمان اینکمدی-درام جنایی شیفته ماجرای قتل یک‌میلیاردر و ماجرای ربوده‌شدن یک دختر است. ریچارد لاوسون در «ونیتی‌فیر» به نفوذ دیوید لینچ و پل تامس اندرسن در این اثر اشاره کرده است، ولی پیتر بردشا در «گاردین» به‌شدت به این فیلم نوآر تاخته و آن را حال‌به‌هم‌زن نامیده است. نیمی از منتقدان به نفع و نیمی دیگر علیه این فیلم موضع‌گیری کرده‌اند.
روز نهم: چهار‌شنبه ۲۶ اردیبهشت
لی‌چانگ‌دونگ، فیلم‌ساز کره‌ای که آثاری مانند «آفتاب مخفی» و «شاعری» را در کارنامه دارد، با «سوزاندن» ششمین فیلم بلندش برای چهارمین‌بار به کن راه پیدا کرده است. او در این اقتباس آزاد از داستان کوتاهی از هاروکی موراکامی، نویسنده مشهور ژاپنی، به رازهای زندگی یک کارگر فصلی و دوستانش پرداخته است. منتقدان عموما این درام جنایی را تحسین کرده‌اند. پیتر بردشا این «کابوس جذاب» را اثری «استادانه» نامیده و پیتر دبروژ در «ورایتی» شخصیت‌پردازی غیرمتعارف آن را تحسین کرده است.
«مرد سگی»، اثر ماتئو گارونه از ایتالیا، نهمین فیلم بلند داستانی او در مقام کارگردان و پنجمین مرتبه حضورش در کن، درامی است درباره مواجهه انتقام‌جویانه و غیرمنتظره مردی کم‌توان با مشت‌زنی که یک محله از او حساب می‌برند. این از آن فیلم‌هایی است که خیلی از منتقدان به آن نمره‌ای در حد کامل داده‌اند؛ از جمله پیتر بردشا که در گاردین با دادن پنج ستاره از پنج ستاره فیلم را به‌ویژه برای «پایان‌بندی بی‌نظیر» آن تحسین کرده و دبورا یانگ در «هالیوود ریپورتر» آن را «نقطه اوج درونمایه‌های تیره‌و‌تار گارونه» دانسته است.
روز دهم: پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت
خانم نادین لباکی، فیلم‌ساز و بازیگر لبنانی سازنده «حالا کجا برویم»، با فیلم تازه‌اش «کفرناحوم» سومین فیلم بلندی که کارگردانی کرده، برای بار سوم به کن آمده است. این فیلم که تماشاگران جشنواره کن را به تشویق ایستاده واداشت و به نوشته اریک کوهن، منتقد «ایندی‌وایر»، از مدعیان اصلی نخل طلاست، داستان نوجوان ۱۲ سالهای را روایت می‌کند که پدر و مادرش را به دادگاه می‌کشاند. فیلم سرشار از محتوا و اشاره‌های سیاسی است. لی مارشال، نویسنده «اسکرین‌دیلی»، این «داستان قدرتمند» را که در خیابان‌های بیروت با نابازیگران ساخته شده است، با «دزدان دوچرخه» و «سلام بمبئی» مقایسه کرده و جی وایسبرگ، منتقد «ورایتی»، آن را «بسیار زبردستانه» و «سرشار از احساس و درایت» دانسته است. فیلم دلهره‌آور «چاقو + قلب»، اثر یان گونزالس فرانسوی، دومین فیلم بلند او در مقام کارگردان است که البته چندین فیلم کوتاه و تلویزیونی به‌عنوان نویسنده و کارگردان در کارنامه دارد. داستان این فیلم درباره یک تهیه‌کننده و قتل بازیگران فیلم‌های اوست. پیتردبروژ در «ورایتی» به تأثیر‌گرفتن فیلم‌ساز از برایان‌دی‌پالما اشاره کرده است و جردن مینتزر در «هالیوود ریپورتر» از بازی ونسا پارادی در فیلم تعریف کرده است، اما به‌نظرمی‌رسد منتقدان چندان از این فیلم استقبال نکرده‌اند.
روز یازدهم: جمعه ۲۸ اردیبهشت
دو فیلمی که در این روز به نمایش درآمده‌اند، تا زمان نگارش این مقاله روی پرده دیده و نقد نشده‌اند. «آیکا»، دومین فیلم بلند داستانی سرگئی دوورتسووی، فیلم‌ساز قزاق (بعد از چهار مستند بلند) است که اولین فیلم بلند داستانی‌اش «تولپان» در سال ۲۰۰۸ نامزد چهار جایزه، ازجمله دوربین طلا در جشنواره کن و برنده جایزه بخش «نگاه خاص» این جشنواره شد. قهرمان فیلم «آیکا» که فیلم نام او را گرفته، زن جوان قرقیزی است که در مسکو اقامت غیرقانونی دارد. او بعد از وضع حمل، کودکش را در بیمارستان رها می‌کند و بعد برای یافتن پسرش بازمی‌گردد. «درخت گلابی وحشی»، فیلم تازه نوری بیلگه جیلان، کارگردان مشهور سینمای ترکیه است که با این فیلم تاکنون ۹ بار در جشنواره کن شرکت کرده و از جمله برای «خواب زمستانی» برنده نخل طلای بهترین فیلم ۲۰۱۴، برای «روزی روزگاری در آناتولی» برنده جایزه ویژه هیئت داوران ۲۰۱۱ و برای «سه میمون» برنده جایزه بهترین کارگردانی کن ۲۰۰۸ شده است. این فیلم به نویسنده‌ای می‌پردازد که به روستای زادگاه خود در نقطه‌ای دورافتاده در ترکیه بازمی‌گردد و گرفتار بدهی‌هایی می‌شود که پدرش بالا آورده است.
چند ساعت دیگر صبر می‌کنیم و می‌بینیم هیئت داوران بخش مسابقه اصلی جشنواره کن به ریاست کیت بلنچت، بازیگر استرالیایی، شامل چانگ‌چن، بازیگر تایوانی؛ آوا دوورنی، کارگردان آمریکایی؛ روبر گویجیان، کارگردان فرانسوی؛ خواجه نین، خواننده و ترانه‌سرای اهل بوروندی؛ لئا سیدو، بازیگر فرانسوی؛ کریستین استوارت، بازیگر آمریکایی؛ دنی ویلنو، کارگردان کانادایی و آندری زویاگنیتسف، کارگردان روس، به کدام فیلم‌ها رأی می‌دهند. انتظار نداشته باشید حدستان درست دربیاید، چون هیئت داوران کن معمولا منتقدان، تماشاگران و مخاطبان رسانه‌ها را غافل‌گیر می‌کنند.
ساسان گلفر
- 18
- 6
