با آماده شدن نسخه نهایی «خائنکشی»، سیامین فیلم بلند مسعود کیمیایی به دفتر جشنواره ارسال میشود. خائنکشی یکی از ۲۲فیلم راهیافته به چهلمین جشنواره فیلم فجر است؛ فیلمی که مسعود کیمیایی تدارک تولیدش را از پاییز ۱۳۹۹ به تهیه کنندگی علی اوجی آغاز کرد. خائنکشی در زمستان ۹۹ جلوی دوربین رفت و در ۲۹ اسفندماه روز ملی شدن صنعت نفت، در حالی به پایان رسید که سکانسهای مرتبط با این روز تاریخی با حضور فرهاد آییش در نقش دکتر محمد مصدق، فیلمبرداری شد.
در خائنکشی بخشی از زندگی مهدی بلیغ، یکی از مشهورترین خلافکاران تاریخ معاصر ایران به تصویر کشیده شده. داستانی از رفاقت و خیانت که در ابتدای دهه۳۰ میگذرد؛ در دوران پرالتهاب ملی شدن صنعت نفت و دولت محمد مصدق. کیمیایی در فیلم تازهاش سراغ یکی از حساسترین مقاطع تاریخ معاصر رفته و مضامین موردعلاقهاش در باب رفاقت را در بستری از تاریخ و با ارجاعات سیاسی به تصویر کشیده است. دوستداران سینما از علاقه مسعود کیمیایی به دکتر مصدق خبر دارند. کیمیایی بارها در مصاحبههایش از مصدق با احترام یاد کرده و حالا در فیلمی که مهدی بلیغ معروف به آرسنلوپن ایران، کاراکتر اصلیاش است، بردن داستان به ابتدای دهه۳۰، سالهای نفت و دولت ملی مصدق، فرصتی فراهم آورده تا به رهبر جبهه ملی ایران ادای دین کند.
فیلمی پربازیگر
خائنکشی پربازیگرترین فیلم حاضر در جشنواره امسال است. امیر آقایی که نخستین بازیگری بود که حضورش در فیلم کیمیایی قطعی شد، در خائنکشی نقش مهدی بلیغ را بازی کرده است. پولاد کیمیایی هم که در «خون شد» غایب بود، نقشی حساس در فیلم تازه پدرش بر عهده دارد. مهران مدیری دیگر بازیگر فیلم است که خبر حضورش در خائنکشی انعکاس رسانهای گستردهای داشت. کیمیایی پیش از این ۲بار قصد داشت از مهران مدیری در آثارش بهره بگیرد. ابتدا در سال۷۴ و برای فیلم «ضیافت» که ارشاد مجوز بازیگری مدیری را صادر نکرد و بار دیگر در سال۹۲ که قرار بود مهران مدیری در فیلم «متروپل» حاضر شود که مشغله و قراردادهای کاری، مانع از این همکاری شد. در روزهای فیلمبرداری خائنکشی مدام اخباری درباره حضور بازیگران فیلم تازه مسعود کیمیایی منتشر میشد و این چهرهها در زمستان سال گذشته مقابل دوربین خائنکشی رفتند: سارا بهرامی، الهام حمیدی، اندیشه فولادوند، حمیدرضا آذرنگ، سام درخشانی، نرگس محمدی، رضا یزدانی، نسیم ادبی، فریبا نادری، پردیس پورعابدینی، شکیب شجره، ایوب آقاخانی، امیررضا دلاوری، سعید پیردوست، سام نوری، کیانوش گرامی و فرهاد آییش.
چند روز پیش با انتشار تصاویری تازه از فیلم مشخص شد ۲کارگردان و یک منتقد سینما هم در خائنکشی بازی کردهاند. بهرام بهرامیان و سامان سالور، ۲کارگردان سینمای ایران با هدایت مسعود کیمیایی مقابل دوربین رفتهاند و جواد طوسی، منتقد سینما و دوست قدیمی کیمیایی، در خائنکشی نقشی حساس بر عهده داشته است. خائنکشی یکی از پرستارهترین فیلمهای امسال سینمای ایران است و البته همه میدانند که مثل همیشه مهمترین ستاره فیلم کیمیایی، کارگردانش است.
دمخور بودن با مهدی بلیغ
فیلم ساختن درباره مهدی بلیغ یکی از دلمشغولیهای قدیمی کیمیایی بوده است. نخستین باری که از مهدی بلیغ و مسعود کیمیایی در کنار هم نام برده شد به تابستان ۱۳۶۴بازمیگردد؛ زمانی که انتشارات آگاه کتاب مجموعه مقالات در نقد و معرفی آثار مسعود کیمیایی را به کوشش زاون قوکاسیان منتشر کرد. در این کتاب مقالهای از باقر پرهام منتشر شد که بعدها شهرت فراوان یافت. پرهام در بخشی از مقاله «هنر مقاومت در چنبر اختناق» احتمالا برای نخستینبار با نقل قولی از کیمیایی از آشنایی او با مهدی بلیغ اینگونه نوشت :رفقا و رفاقت سالهای کودکی و نوجوانی در زندگی کیمیایی حادثه بزرگی است که در کار هنری او بیتأثیر نبوده است: «در گیرودار همین رفاقتها یکی،دو سالی هم قاطی جاهلها شدم و نزدیک بود از جاهای دیگری سردربیاورم که به موقع مسیرم عوض شد.» یکی از بیطبقههای معروفی که کیمیایی با آنها دمخور بوده مهدی بلیغ بود که ماجراهای جالبی از زندگی خودش برای کیمیایی تعریف کرده است.
طلسمی که شکسته شد
مسعود کیمیایی پیش از این ۲بار تصمیم به ساخت خائنکشی گرفته بود؛ نخستین بار در آبان۱۳۹۱ وقتی امکان ساخت «تبعید سایهها»(فیلمی که قرار بود با بازی اکبر زنجانپور ساخته شود) فراهم نشد، کیمیایی برای خائنکشی پروانه ساخت گرفت. روزنامه همشهری در ۱۴آبان۱۳۹۱ در خبری چنین نوشت:«مسعود کیمیایی جای «تبعید سایهها»، فیلم «خائنکشی» را جلوی دوربین میبرد. خائنکشی که هفته گذشته موفق به دریافت پروانه ساخت از اداره نظارت و ارزشیابی شد، به زندگی مهدی بلیغ، خلافکار معروف دهههای ۳۰و ۴۰میپردازد که به آرسنلوپن ایران معروف بود.
بلیغ در کلاهبرداری چنان متبحر بود که یکبار کاخ دادگستری تهران را نیز فروخت! او را یکی از باهوشترین کلاهبرداران ایران خواندهاند که به چند زبان مسلط بود و در کلاهبرداری سراغ روشهای پیچیدهای میرفت.کیمیایی در حالی قصد دارد زندگی بلیغ را به تصویر بکشد که گویا در اوایل دهه۴۰ با آرسنلوپن ایران آشنایی داشته است. باتوجه به موضوع فیلم، ماجرای خائنکشی قاعدتا باید در سالهای پیش از پیروزی انقلاب بگذرد.» بعد از آن اما موانعی پیش آمد که در نهایت تولید خائنکشی منتفی شد و یک سال بعد کیمیایی فیلم «متروپل» را کارگردانی کرد.
سال۹۴ و در روزهایی که کیمیایی بهعلت خونریزی معده در بیمارستان بستری بود، دوباره از خائنکشی بهعنوان فیلم تازه کارگردان تاریخساز سینمای ایران نام برده شد. کیمیایی در ۱۷آبان۱۳۹۴ وقتی از بیمارستان مرخص شد به خبرگزاری میزان گفت:«آنقدر حالم خوب است که میخواهم فیلم بسازم.خائنکشی نام فیلم جدیدم است و برآمده از یکی از طرحهای قدیمی که در مقطعی قصد داشتم آن را بسازم و نشد.»کیمیایی درباره اینکه آیا فیلم جدیدش به جشنواره خواهد رسید یا نه گفت:«با توجه به زمان باقیمانده تا فستیوال قطعا به جشنواره نمیرسد.» پاییز و زمستان۹۴ سپری شد و خبری از شروع فیلمبرداری خائنکشی نشد و در نهایت کیمیایی در سال۹۵ فیلم «قاتل اهلی» را جلوی دوربین برد که داستانش در تهران امروز میگذشت.
دشواریهای ساخت فیلمی که بخش عمدهای از آن باید در خیابانهای تهران دهه۳۰ میگذشت، برای دومین بار تولید خائنکشی را منتفی کرد تا اینکه به پاییز۹۹ رسیدیم. در روزهایی که گفته میشد کیمیایی در تدارک تولید سریال «جسدهای شیشهای» برای شبکه نمایش خانگی است، خبر رسید که خائنکشی در راه است. این بار طلسم ساخته نشدن یکی از طرحهای موردعلاقه کیمیایی شکست؛ فیلمی که در بهمن۱۴۰۰ در چهلمین جشنواره فیلم فجر روی پرده خواهد رفت؛ جشنوارهای که مسعود کیمیایی مهمترین و شاخصترین چهرهاش است.
- 19
- 5