در حالی که هیچ‌کس انتظارش را نداشت، هیات ۹ نفره معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی اسکار ۲۰۲۰ که گویا به شکلی محرمانه و به دور از چشم رسانه‌ها تشکیل شده است، در نیمه‌شب شنبه فیلم مستند «در جست‌وجوی فریده» به کارگردانی مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی را انتخاب و به این آکادمی معرفی کرد. این نخستین بار است که به نمایندگی از سینمای ایران یک فیلم مستند به آکادمی اسکار معرفی می‌شود.
گویا این فیلم مستند با رای هیات انتخاب توانسته گوی رقابت را از رقبای نهایی‌اش یعنی «قصر شیرین» و «متری شیش و نیم» برباید. اما این انتخاب حاشیه‌های زیادی ایجاد کرده؛ برخلاف روال سال‌های گذشته، اعلام رسمی نماینده ایران در اسکار ۴۵ روز زودتر از موعد نهایی انجام شده است و چنان‌که بسیاری از رسانه‌ها نوشته‌اند، سازوکارهای انتخاب نهایی نمایندهایران نیز بدون اطلاع‌رسانی رسانه‌ای بوده است. همین موضوع سبب شد تا تیغ تیز برخی انتقادها سربرآورد و حاشیه‌های پیرامون این انتخاب را فربه‌تر از سال‌های گذشته کند. اما با این حال بسیاری از کارشناسان نیز از جسورانه بودن انتخاب یک فیلم مستند که با استقبال قابل‌توجه منتقدان و مخاطبان روبه‌رو شده است، دفاع کرده و این اقدام را تحسین‌برانگیز خوانده‌اند.
حاشیه‌های یک انتخاب جسورانه
امسال انتخاب نماینده ایران برای اسکار ۲۰۲۰ سنت‌شکنی‌های بسیاری داشت. تا پیش از این معمولا ابتدا ترکیب هیات انتخاب از سوی بنیاد فارابی اعلام رسانه‌ای می‌شد و سپس در یک جلسه نامزدهای اولیه انتخاب و در نهایت در نشست دیگری، گزینه نهایی انتخاب می‌شد. این سازوکار در دهه‌های گذشته یک روال ثابت بوده است. اما امسال در رویدادی بی‌سابقه سازوکار انتخاب نماینده اسکار چنان‌که برخی از سایت‌های خبری مدعی شده‌اند، «محرمانه و به دور از اطلاع رسانه‌ها» انجام شده است.
در واقع هیاتی متشکل از فرشته طائرپور، فاطمه معتمدآریا، ابوالحسن داودی، تورج منصوری، رسول صدرعاملی، امیر اثباتی، مرتضی رزاق کریمی، مهرزاد دانش و رائد فرید زاده، معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی دور از چشم رسانه‌ها تشکیل شد تا پشت درهای بسته درباره معرفی نماینده ایران به اسکار تصمیم‌گیری کنند. از سوی دیگر انتخاب نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار معمولا در روزهای پایانی شهریور انجام می‌شد تا نتایج جشنواره فیلم ونیز معلوم شده باشد. نتایج این جشنواره به ویژه زمانی که فیلم‌های ایرانی در آن حضور داشته باشند، می‌تواند در استقبال جامعه جهانی از فیلم‌های ایرانی اثربخش باشد. امسال در جشنواره ونیز فیلم «متری شیش و نیم» حضور دارد.
یک مستند
فیلم مستند «در جست‌وجوی فریده» که در سال ۱۳۹۷ ساخته شده، درباره زنی به نام فریده است که چهل سال پیش در حرم امام رضا(ع) رها شده و پس از انتقال به شیرخوارگاه، از سوی زوجی هلندی به فرزندی گرفته و به آن کشور برده می‌شود. فریده که در این سال‌ها به‌‌خاطر ترس از سفر به ایران به وطن بازنگشته از راه دور جست‌وجویی را برای پیدا کردن خانواده واقعی‌اش شروع کرده است. حالا برای اولین بار به ایران سفر می‌کند تا زادگاهش را ببیند و با سه خانواده که مدعی‌اند خانواده واقعی او هستند، ملاقات کند. این فیلم در جشنواره‌های داخلی در ایران موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کرده است و مخاطبان و منتقدان سینما نیز آن را پسندیده و مورد ستایش قرار داده‌اند.
اسکار ۲۰۲۰
ایران پس از الجزایر، گرجستان و سوئیس چهارمین کشوری است که تاکنون نماینده خود را در بخش بهترین فیلم بلند بین‌المللی جوایز اسکار ۲۰۲۰ انتخاب کرده است. «در جست‌وجوی فریده» بیست و پنجمین فیلمی است که ایران از ۱۹۷۷ تاکنون به اسکار فرستاده است. آخرین مهلت معرفی فیلم‌های بلند بین‌المللی به آکادمی اول اکتبر ۲۰۱۹ (۹ مهر) است. رای‌گیری برای انتخاب نامزدهای اسکار فیلم بلند بین‌المللی در دو مرحله انجام می‌شود. ابتدا ۱۰ فیلم به فهرست کوتاه راه پیدا می‌کنند و در نهایت پنج فیلم به‌عنوان نامزدهای نهایی معرفی می‌شوند که اسامی آنها ۱۳ ژانویه ۲۰۲۰ (۲۳ دی) همراه نامزدهای دیگر بخش‌های جوایز اسکار اعلام خواهد شد. نود و دومین دوره جوایز اسکار یکشنبه ۹ فوریه ۲۰۲۰ (بامداد دوشنبه ۲۱ بهمن به وقت ایران) در دالبی تیه‌تر درهالیوود برگزار می‌شود.
فهرست اولیه‌ای که هیات انتخاب برای بررسی و انتخاب نهایی معرفی کرده بود شامل این فیلم‌ها بود: مغزهای کوچک زنگ‌زده ساخته هومن سیدی، بمب، یک عاشقانه ساخته پیمان معادی، سرو زیر آب ساخته محمدعلی باشه آهنگر، آشغال‌های دوست‌داشتنی ساخته محسن امیریوسفی، قصر شیرین ساخته رضا میرکریمی، عرق سرد ساخته سهیل بیرقی، متری شیش‌ونیم ساخته سعید روستایی، در جست‌وجوی فریده ساخته آزاده موسوی و کوروش عطایی، سرخپوست ساخته نیما جاویدی و شبی که ماه کامل شد ساخته نرگس آبیار.
شایان ربیعی
- 16
- 1
