اجرای موسیقایی رستم و سهراب این‌بار توسط همایون شجریان/اسم تمام قاچاقچی‌های تلویزیونی هوشنگ و رستم است

به گزارش ایلنا، حسین ماهوزی دراماتورژ پروژه "سی"با بیان اینکه در شرایط حساس امروزی پرداختن به متنی مانند شاهنامه ضروری است، گفت: شاهنامه در زمان بحرانی و آشوب در ایران نوشته شد و زبان فارسی و فرهنگ ایرانی را زنده نگه داشت. ما از خود پرسیدیم ضرورت نگاه دوباره به شاهنامه چیست؟ آیا هم‌اکنون با پرداختن به شاهنامه می‌توانیم در شرایطی که در منطقه پرآشوبی هستیم فرهنگ ایران زمین را از نوع بازسازی کنیم؟

در دوره پرآشوب امروز، اسطوره‌های شاهنامه ما را نگهداری می‌کنند

ماهوزی ادامه داد: در طوفان‌های این سرزمین هر شاعری که آمده تا انسان را بازسازی کند روی شاهنامه تکیه کرده است. اکنون یکی از حساس‌ترین دوران ایران زمین است که گرفتار آشوب شده و بر آن اساس اسطورها می‌توانند ما را نگه دارند چراکه اسطوره‌ها آیینه‌هایی هستند که خود را در آن به نظاره می‌نشینیم.

این دراماتورژ ادامه داد: تعارض اصلی که شاهنامه مطرح می‌کند را در این پروژه مدنظر قرار داده‌ایم. شاهنامه کتاب جنگ نیست بلکه بر مهر استوار شده و فرهنگ این سرزمین را بازتعریف  کرده است. در نتیجه در پروژه «سی» روی اولین مفهوم یعنی مهر تمرکز کردیم چراکه ایران تنها سرزمینی‌ست که کلیدواژه‌اش مهر است.

ماهوزی همچنین خاطرنشان کرد: در این پروژه مفهوم عشق را در داستان زال و رودابه، مفهوم آزادی را در داستان رستم و اسفندیار و تقابل عشق به میهن و عشق به خانواده را در داستان رستم و سهراب ارایه می‌کنیم.

آغاز بلیت‌فروشی پروژه «سی» از هفته آینده/ اجرا در کاخ سعدآباد

حسین توتونچیان (مدیر برگزاری پروژه) نیز در این نشست اظهار داشت: این پروژه از ۱۵ مرداد در کاخ سعدآباد تهران آغاز می‌شود که فروش بلیت آن در هفته آتی انجام می‌گیرد.

توتونچیان قیمت بلیت‌های پروژه سی را از ۲۵ تا ۱۹۵ هزار تومان عنوان کرد و گفت: چیدمان صندلی‌ها در این مجموعه طوری است که هیچ نقطه کوری وجود نداشته باشد.

نغمه ثمینی (نویسنده کار) نیز گفت: حدود ۱۰ ماه پیش برای اولین بار سهراب پورناظری با من درباره ایده‌ای حرف زد که می‌خواست یک پروژه روی شاهنامه باشد. در صحبت‌های زیادی که با هم داشتیم به شکل درام موسیقایی رسیدیم که ترکیبی از درام، نمایشنامه و موسیقی بود؛ درواقع این پروژه نه کنسرت است نه تئاتر بلکه به هم متصل است.

ثمینی؛ پروژه «سی» را دومین اقتباس خود از شاهنامه خواند و گفت: بخش تحقیقی این پروژه را در پاییز و زمستان سال گذشته انجام داده و در بهار نسخه اولیه آن نوشته شده است.

آغاز تمرین رسمی نمایش-کنسرت «سی» از ابتدای تیرماه

علی اصغر دشتی (کارگردان این پروژه) نیز با بیان اینکه پروژه سی برای من به عنوان کارگردان و سایر تئاترهایی که تاکنون کار کرده‌ام تفاوت اساسی دارد، گفت: ما به عنوان کارگردان تصمیم گیرنده هستیم که پروژه‌ای را روی صحنه ببریم که انتخاب نمایشنامه تا هرچیز دیگرش در اختیار ماست. اما پروژه «سی» پیشنهادی بود که از سوی سهراب پورناظری و همایون شجریان به من ارایه شد.

دشتی ادامه داد: بخش جذاب و جالب این پروژه برای من این است که برای نخستین بار تعدادی آرتیست گردهم آمده‌اند و در یک تعامل، اثر واحدی را به تماشاگر ارایه می‌کنند. پیش‌تولید این پروژه از دی ماه شروع شد و تا امروز مراحل نهایی را پشت سر گذاشته و از تیر ماه وارد تمرین رسمی پروژه خواهیم شد.

سحر دولتشاهی (بازیگر پروژه سی) هم گفت: وقتی این پروژه به من پیشنهاد شد خودم را به داستان‌های شاهنامه نزدیک احساس نمی‌کردم اما در پروسه شکل‌گیری اثر دغدغه‌مندتر کنار گروه قرار گرفتم.

دولتشاهی یادآور شد: پروسه تمرین‌ها تا امروز تحلیلی بوده و سعی کردیم به نگاه مشترکی در کار برسیم اما نمی‌توانم در این مرحله با اطمینان بگویم که این اثر چه فرقی با تجربه‌های قبلی‌ام در تئاتر خواهد داشت.

مهدی پاکدل (دیگر بازیگر کار) نیز گفت: خوشحالم چنین پروژه‌ای در کشور اجرا می‌شود که از بزرگترین گنجینه ادبیات ایران یعنی شاهنامه استفاده کرده که بسیاری از مواقع از آن غافل بوده‌ایم.

پاکدل در پاسخ به سوالی مبنی بر تجربه اجرای دکلمه و تجربه اجرای یک اثر موسیقیایی گفت: تاکنون نمایش‌های متفاوتی کار کرده‌ام که بین آنها بحر طویل و نمایش موزیکال هم بوده است اما چنین تجربه‌ای را تاکنون نداشته‌ام و مشتاقم که هرچه زودتر شروع شود تا ببینم با چه چیزی طرف خواهم بود. پروژه سی برایم جذاب و بدیع و نو است و امیدوارم برای منی که در موسیقی تجربه و تخصصی ندارم؛ این پروژه باعث یادگیری‌ام باشد.

امیر جدیدی (دیگر بازیگر این پروژه) هم خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم اتفاق بزرگی که افتاده این است که عامه مردم مانند خود من که کمتر با شاهنامه آشنا هستند می‌توانند از طریق  این پروژه با این اثر بیشتر آشنا شوند.

جدیدی با بیان اینکه «طرفدار همایون شجریان و سهراب پورناظری هستم» ادامه داد: امیدوارم ترکیب تئاتر و موسیقی در این پروژه بسیار جذاب باشد و آن اتفاقی که باید بیفتد یعنی بهره‌برداری درست مردم از شاهنامه و ادبیات پارسی؛ در نتیجه اجرای این پروژه محقق شود.

مدیر مارکتینگ شرکت سامسونگ که در این نشست حاضر بود نیز گفت: هنر و فناوری کنار همدیگر سبک زندگی ما را متحول کرده است و تاکید این دو را امروز به بهترین شکل ممکن در پروژه سی می‌توان دید.

احتمال اجرای قطعه‌های «ابر می‌بارد» و «آهای خبردار»

همایون شجریان (خواننده و تهیه‌کننده) در این برنامه با بیان اینکه نقطه مرکز پروژه شاهنامه فردوسی است، گفت: چه برای اشعاری که برای موسیقی انتخاب شده و چه متن نمایشی و دیالوگ‌ها از شاهنامه استفاده کرده‌ایم اما تنها به اشعار فرودسی بسنده نکردیم بلکه با استفاده از موسیقی‌ها و تصنیف‌های مختلف از اشعار دیگر بزرگان هم استفاده کردیم.

شجریان خاطرنشان کرد: شاید قطعه‌های «ابر می‌بارد» و «آهای خبردار» را به واسطه استقبال که از آنها شده در این پروژه اجرا کنیم چراکه هدف اصلی من و سهراب پورناظری برای این پروژه این بوده که بتوانیم نسل‌های مختلف را کنار هم در این کنسرت بنشانیم و کاری خلق کنیم از چند نسل شنونده و بیننده داشته باشد تا بتوانیم پیام شاهنامه را به آنها برسانیم. برای همین طرح‌های موسیقی و نمایشی این پروژه همه در این راستا هستند که افرادی با سلایق، سنین و با فرهنگ‌های مختلف از آن لذت ببرند و این لذت باعث شود که به شاهنامه نگاه دوباره داشته باشند.

شجریان خاطرنشان کرد: پروژه سی پروژه نو و بزرگی است و با کنسرت‌هایی که تاکنون داشتیم تفاوت دارد؛ بسیار هیجان‌زده هستم که ببنیم چه اتفاقی برای آن خواهد افتاد.

به گفته شجریان در این پروژه نقش‌های زال، رودابه، رستم، اسفندیار و با نگاهی به رستم و سهراب و همچنین حضور یک منجم و یک پری خواهد بود.

دولت وظیفه دارد روی چنین پروژه‌هایی کار کند اما در ایران مسوولیت به عهده هنرمندان است

سهراب پورناظری (آهنگساز و تهیه‌کننده) نیز در این نشست اجرای پروژه «سی» را تحقق یک رویا خواند و گفت: اگر همایون شجریان نبود این پروژه تا این اندازه پیش نمی‌رفت.

او با بیان اینکه نیاز به این بود که روی پروژه‌ای ملی کار کنیم که اثرش را در جامعه ببنیم، گفت: شاید اگر دولت و حکومت که وظیفه دارند روی پروژه‌های این چنینی کار کنند این همکاری را می‌کردند خروجی این پروژه بهتر از این می‌شد. اما در ایران مسوولیت برعهده هنرمندان است. البته سازمان میراث فرهنگی را در کنار خود داریم.

پورناظری یادآور شد: وقتی پروژه‌های چرارفتی و آیینه‌ها را با همایون شجریان کار می‌کردیم به این فکر کردیم که چرا نباید شب‌هایی برای حافظ و مولوی برگزاری کنیم که در کنارش موسیقی و تصویر باشد؟ جلسه‌ای با حمید نعمت‌الله گذاشتیم و او پیشنهاد داد که تئاتر و سینما را به این پروژه ذهنی اضافه کنیم و قرار شد که نعمت‌الله یک فیلم سی دقیقه‌ای بسازد و پرده‌ای داشته باشیم که بازیگران روی صحنه بیایند و موسیقی به‌طور مستقل حضور داشته باشد.

این تهیه‌کننده و آهنگساز خاطرنشان کرد: در پی آن جلسه‌ای با حضور نغمه ثمینی برگزار کردیم که طرح را پذیرفت ولی این اتفاقات با فیلم شعله‌ور حمید نعمت‌الله مصادف شد که علیرغم این که قرار بود آذر ماه تمام شود هنوز ادامه دارد و در نتیجه ما از امتیاز هنر سینما محروم شدیم.

پورناظری ادامه داد: در ادامه با نشستی که با اهالی تئاتر داشتیم اصغر دشتی به ما معرفی شد و بعد بازیگرها اضافه شدند و تصمیم به استفاده از ویدئو مپینگ گرفته شد. در ادامه پیشنهاد اسپانسری را به شرکت سامسونگ دادیم و این توافق حاصل شد.

هدف این پروژه بازسازی هویت ملی است

پورناظری با بیان اینکه هدف این پروژه بازسازی هویت ملی است، گفت:‌ شاید حرف بزرگی باشد اما فکر کردیم همانطور که در پروژه‌های قبلی شعر ایرانی و غزل معاصر را بین مردم ترویج دادیم حالا موقع آن است که گام بلندتری برداریم و امیدوارم در این زمینه موفق شویم تا حسن‌های آن بتواند ایرادهایش را پوشش دهد.

این آهنگساز با اشاره به موسیقی این پروژه گفت: در این گردآوری از موسیقی نواحی، سنتی، معاصر ایران و آواز کلاسیک غربی در این کار خواهیم داشت و امیدوارم همنشینی این موسیقی‌ها شیمیایی باشد نه فیزیکی و همه اینها با هم ترکیب شود.

همایون شجریان با بیان اینکه چرا فقط به اشعار فردوسی در این اثر نپرداخته‌اند؟ گفت: علت این امر محدودیت فرمی شعرها برای یک کنسرت یک ساعت و بیست دقیقه‌ای است که کمی دست و پای ما را می‌بندد و ممکن است کار را یک نواخت کند.

هم‌زمانی پروژه «سی» با «آواز پارسی» ناظری‌ها حسن تصادف جالبی است

سهراب پورناظری در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به هم زمانی اجرای این پروژه با اجرای «آواز پارسی، اسطوره و عشق» که عنوان پروژه جدید شهرام و حافظ ناظری براساس اشعار شاهنامه فردوسی است، گفت: حسن تصادف جالبی بود که در یکی دو روز این خبرها اعلام شود. راستش خیلی خوشحالم که این اتفاق در حال رخ دادن است چون هدف ما این بوده که شاهنامه را پرشکوه کنیم و چه خوب که شهرام ناظری و حافظ ناظری هم روی شاهنامه کار می‌کنند.

پورناظری همچنین با بیان اینکه «وسوسه شدم که تمام توانایی‌ام را در موسیقی سنتی در این پروژه نشان دهم» گفت: رویای دیگرم استفاده از قطعات بی‌کلام و آوازهای بی‌ریتم بود اما احساس مسئولیت‌ام ایجاب می‌کرد که ما دل به دریا بزنیم و سعی کنیم جوان ایرانی با ریشه‌ای که تا ۵۰ سال پیش در خانه‌ها به عنوان کتاب بالینی محسوب می‌شد پیوند دوباره بدهیم.

اسم تمام قاچاقچی‌های تلویزیونی هوشنگ و رستم است/همایون شجریان را تحسین می‌کنم که می‌توانست از ناز و نعمت شجریان بودنش استفاده کند و نکرد

این موسیقیدان ادامه داد: امروز اگر اسم کسی را رستم بگذاری به او می‌خندند و اسم تمام قاچاقچی‌های سریال‌های تلویزیونی هوشنگ و رستم است. همایون شجریان را تحسین می‌کنم که می‌توانست از ناز و نعمت شجریان بودنش استفاده کند و پا در این عرصه‌ها نگذارد و هنرش را عرضه کند اما این کار را نکرد. چون فکر کردیم کاش صدای موسیقی ایرانی هم از ماشین‌هایی که از کنارمان می‌گذرند به گوش برسد.

پورناظری ادامه داد: کلام فارسی دارد از موسیقی رخت می‌بندد؛ پس باید رزمنده روی مین برود. در این پروژه از تمام ظرفیت‌های موسیقی خودمان استفاده خواهیم کرد.

اصغر دشتی نیز در بخشی از این برنامه با بیان اینکه در این پروژه تمام تلاش تیم این بود که هم‌نشینی درست و جالب توجهی در تئاتر، موسیقی و ویدئو مپینگ اتفاق بیفتد، گفت: اساس طراحی را بر این گذاشتیم که در نهایت اثری واحد دیده شود. در این پروژه بازیگران آواز نمی‌خوانند اما دیالوگ‌نویسی خانم ثمینی به گونه‌ای است که در کلام آهنگی وجود دارد که تلاش می‌کنیم در لحن و بازی و ارائه به لحاظ شنیداری فضای خوشایندی به وجود بیاوریم.

او با بیان اینکه موسیقی در این پروژه یک کاراکتر پیدا کرده و تلاش خانم ثمینی بر این بوده که این ترکیب را در نمایش ایجاد کند، گفت: بستری که در نمایشنامه ایجاد شده به من فضای امنی می‌دهد که این هم‌نشینی را روی صحنه بیاورم.

امکان بی‌نظیری برای بازخوانی از متن شاهنامه داشتم/ منتظر شمشیربازی رستم و سهراب نباشید

نغمه ثمینی در پاسخ به سوالی گفت: پروژه «سی» نه به اپرا شبیه است و نه تئاتر موزیکالی که می‌شناسیم چون جایی بین اینهاست. وقتی تئاتر موزیکال کار می‌کنید موسیقی جزو وجوه دراماتیک کار نیست اما در این اثر موسیقی در داستان نقش ایفا می‌کند به طوری‌که بعد از دیدن آن بگویید داستان بدون این موسیقی لنگ می‌ماند.

او همچنین با اشاره به میزان دخل و تصرف در متن شاهنامه گفت: امکان بی‌نظیری برای بازخوانی از متن شاهنامه داشتم تا با شرایط و انسان امروزی نسبتی برقرار کند. باید خودمان را بتوانیم در این متن پیدا کنیم تا بتوانیم با آن ارتباط برقرار کنیم. پس بازخوانی کاملا آزادی از داستان‌های شاهنامه داشتم اما باتوجه به حفظ کامل پایه داستان‌های شاهنامه.

سهراب پورناظری نیز خاطرنشان کرد: ما نمی‌خواهیم در این پروژه یک پرده‌خوانی از شاهنامه یا نقالی داشته باشیم. این پروژه برداشت امروزی خانم نغمه ثمینی از داستان‌های شاهنامه است. پس از هیچ چیز پرهیز نشده؛ انواع موسیقی‌های مقامی، دستگاهی و کلاسیک غربی و... را در این پروژه خواهید دید. در واقع مردم نباید در این اثر منتظر شمشیربازی رستم و سهراب باشند.

شجریان: روی کارم مرز نمی‌گذارم/ تکرار فرمی که جواب داده برایم جذاب نیست

همایون شجریان در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به سوالی مبنی بر اجرای کارهای نو در حوزه موسیقی ایرانی و سنتی گفت: همیشه سعی‌ام این بوده که مرزی روی کارم نگذارم و تا آنجا که حنجره‌ام و احساسم اجازه می‌دهد کارهایی منطبق بر سلیقه‌ام انجام خواهم داد. اینکه بخواهم فرمی را که جواب داده تکرار کنم برایم جذاب نیست. ضمن اینکه سایر فرم‌های موسیقی مانند چهار مضراب و... را هم خواهیم داشت چون سلیقه‌ام به آنها نزدیک است.

او با بیان اینکه تلاش می‌کنم از این روحیه خودم و سهراب پورناظری استفاده کنم، گفت: شاید افتخار همکاری با موزیسین‌های دیگر را هم داشته باشم اما تلاش می‌کنم روی کارم مرزی نگذارم و با نسلی مانند فرزند خودم که از بین کارهایم فقط با آرایش غلیظ و چرا رفتی ارتباط برقرار می‌کند؛ ارتباط برقرار کنم.

مهدی پاکدل، امیر جدیدی و سحر دولتشاهی در نقش‌های: رستم، زال و رودابه

سهراب پورناظری در بخش دیگری از این نشست با اشاره به سازبندی این پروژه گفت: سازهای تار، سه‌تار، تنبور، دوتار، عود، چنگ، بالابان، سازهای کوبه‌ای و ارکستر غربی در موسیقی این پروژه حضور خواهند داشت.

نغمه ثمینی نیز با معرفی کاراکترهای نمایشی این پروژه گفت: مهدی پاکدل در این اثر در نقش رستم، امیر جدیدی در نقش زال و سحر دولتشاهی در نقش رودابه ایفای نقش خواهند کرد.

علی‌اصغر دشتی (کارگردان) هم با اشاره به حضور هفت بازیگر در بخش نمایشی این اثر گفت: صحنه به لحاظ حضور اجراگران شلوغ نیست و اسامی چهار بازیگر دیگر نیز به زودی اعلام می‌شود.

دشتی همچنین با بیان اینکه پروژه مقابل کاخ ملت سعدآباد اجرا شده و بک‌گراند نیز بخشی از رویداد خواهد بود، گفت: منوچهر شجاع طراحی صحنه این کار را برعهده دارد که بدون کوچکترین آسیب و لطمه‌ای به محوطه تاریخی بنا و معماری‌اش سازه‌ای افزون کرده و ماریا حاجیها طراحی گریم و صبا کسمایی طراحی نور را به عهده دارند.

موسیقیِ بیانگر هویت ایرانی را به اماکن تاریخی می‌بریم

سهراب پورناظری با اشاره به اجرای این اثر در محوطه تاریخی سعدآباد گفت: تفاهم‌نامه‌ای با سازمان میراث فرهنگی امضا کردیم در راستای اینکه موسیقی‌هایی را که بیانگر هویت ایرانی است به اماکن تاریخی ببریم و تمام شاکله این کار از شعر و آواز ایرانی تا نقش‌های اساطیری‌اش میراث فرهنگی و معنوی است.

این آهنگساز همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بازخوانی و دخل و تصرف در شاهنامه خدشه‌ای به فهم مردم از شاهنامه و این اثر وارد نمی‌کند؟ گفت: بازخوانی خدشه وارد می‌کرد اگر تمام ایرانی‌ها شجره‌نامه شاهنامه را حفظ بودند اما این خلل قبلا به شاهنامه وارد شده و باید از کسانی که این خلل را ایجاد کرده‌اند این سوال را بپرسید. فکر می‌کنم این نگاه در میراث فرهنگی وجود دارد که از هنرمندان برای حفظ گنجینه‌ای مانند شاهنامه کمک بگیرد.

پوریا سوری نیز که به نمایندگی از سازمان میراث فرهنگی در این برنامه حضور داشت، گفت: قانونی نداریم مبنی بر اینکه در بناها و فضاهای تاریخی نمی‌توانیم کنسرت و نمایشی برگزار کنیم. اما حفظ و حراست از بنا یک اصل است. کنواسیون‌های جهانی هم تبلیغ می‌کنند که فرهنگ‌های بومی را با یکسری دستورالعمل برای آشنا شدن مردم با فرهنگ خودشان به اماکن تاریخی ببرند. در اجرای این پروژه هم گروه اصول را رعایت کرده و در طراحی‌های محیط گام‌هایی برمی‌دارد که استانداردهایی برای برنامه‌های مشابه ایجاد شود.

پروژه «سی» در کشورهای فارسی‌زبان اجرا می‌شود

همایون شجریان در بخشی دیگر از این نشست یادآور شد: پروژه «سی» این ظرفیت را دارد که در تمام کشورهای فارسی‌زبان اجرا شود و این هدف را هرچند کار سنگینی است، مدنظر داریم.

نغمه ثمینی (نویسنده) نیز با اشاره به اینکه «عمیقا امیدوارم تمام پروژه‌های تئاتری ایران بتوانند در خارج از کشور هم برای مخاطبان فارسی زبان یا غیر فارسی زبان اجرا شوند» گفت: به عنوان آثاری ایرانی که برای خودمان ساخته‌ایم و به همان شکلی که هستیم بتوانیم این تئاترها را به جهان ارائه کنیم.

ثمینی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر وجود سبک رئالیسم جادویی در این اثر گفت: در پروژه «سی» حتما با رد و نشانی از رئالیسم جادویی مواجه خواهید شد اما نه مانند کارهای قبلی‌ام چون در شاهنامه رئالیسمی نیست که در آن جادو کنم؛ پایه اصلی داستان اسطوره‌ای است و بستر رئالیسمی وجود ندارد که در آن جادو کشف کنم اما جادو هست و بخشی از آن از خود شاهنامه است.

ثبت ملی ربنا اتفاق خوبی بود که بالاخره عملی شد

همایون شجریان همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر ثبت ملی ربنای استاد محمدرضا شجریان گفت: جلسه‌ای برای امضای تفاهم‌نامه‌ای با میراث فرهنگی داشتیم که دوستان غافلگیرمان کردند و گفتند ربنای پدر ثبت ملی شده و می‌خواهند آن را رونمایی کنند.

این خواننده ادامه داد: تا بفهمم چه جریانی اتفاق افتاده شاید ۳۰ ثانیه طول کشید و در آن مدت فکر کردم کار بسیار مهمی انجام شده است؛ کاری که قرار بود سال‌ها پیش توسط آدم‌های مختلفی انجام شود اما این اتفاق نیفتاده بود.

شجریان با بیان اینکه ربنا توسط پدر به مردم ایران تقدیم شده است، گفت: به نظرم ثبت ملی ربنا اتفاق خوبی بود که بالاخره عملی شد.

نشست خبری و رونمایی از پروژه «سی» بر اساس داستان‌های شاهنامه با حضور همایون شجریان، سهراب پورناظری، علی‌اصغر دشتی، مهدی پاکدل، امیر جدیدی، سحر دولتشاهی، نغمه ثمینی و نماینده شرکت سامسونگ به عنوان اسپانسر برنامه در هتل اسپیناس پالاس برگزار شد.