«علی‌البدل» به عنوان تازه‌ترین مجموعه نوروزی او البته از ضوابطی متفاوت هم برخوردار است. قصه‌ای که برای نخستین بار در فضایی فرضی و لامکان می‌گذرد و داستان شخصیت‌هایش را روایت می‌کند. چگونگی و چرایی ساخت این مجموعه و نیز آگاهی از سرنوشت ساخت «پایتخت ۵» اصلی‌ترین محور گفت‌وگوی ما با سیروس مقدم بود.
طبق آمارهای اعلام شده علی‌البدل به عنوان پربیننده‌ترین مجموعه نوروزی از سوی مخاطبان انتخاب شده است. فکر می‌کنید ممکن است که این مجموعه هم ادامه‌دار شود و سری‌های بعدی را هم برایش بسازید؟
این تصمیم به سه عامل اصلی بستگی دارد ؛ اول این‌که باید ببینیم مردم و مخاطبان این بار هم خواهان ادامه این مجموعه هستند یا نه. شرط دوم تصمیم‌گیری مدیران و میزان رضایت آنها از مجموعه است، و در نهایت باید ببینیم اصلا خودمان حرف تازه‌ای برای گفتن داریم یا نه؟ من الان فقط در خصوص بخش سوم می‌توانم بگویم که بله، حرف‌هایی داریم و حتی محسن تنابنده طرح‌هایی را با من مطرح کرده است که در صورت توافق می‌توانیم سری بعدی علی‌البدل را بر اساس آن بسازیم.
برای به دور کردن فضا و ساختار علی‌البدل از مجموعه پایتخت چقدر فکر کردید؟ از صحبت‌هایتان به نظر می‌رسد تمام تلاشتان را برای این‌که علی‌البدل اثری مستقل و متمایز در کارنامه‌تان محسوب شود، انجام داده‌اید.
از همان ابتداکه ایده اولیه علی‌البدل در ذهنمان شکل گرفت، تمام تلاشمان را به این موضوع معطوف کردیم، چرا که داشتیم مجموعه‌مان را در اوج موفقیت پایتخت کلید می‌زدیم و امکان مقایسه زیاد بود. لذا همان ابتدا کوشش کردیم به لحاظ جنبه‌های مختلف در ساختار، شخصیت‌پردازی، فضاسازی، پوشش، دیالوگ‌ها و حتی نوع قصه تا جایی که می‌توانیم از فضای پایتخت دور شویم.
کار سختی نبود؟
چرا، سخت‌ترین کارمان بود. ذائقه و سلیقه مردم حالا دیگر حسابی با پایتخت جور شده است. مردم هرگاه محسن تنابنده را می‌بینند یاد نقی می‌افتند، احمد مهران‌فر برایشان همان ارسطوست و در خصوص بازیگران دیگرمان هم همین‌طور. دور شدن از چنین تفکری کاری سخت بود و تمام بازیگران را در نقش‌هایی جدید و متفاوت چیدیم. برای مثال محسن تنابنده که با آن گریم و شخصیت‌پردازی از نقش نقی کاملا فاصله گرفت و ذره‌ای شباهت با آن نقش محبوب نداشت.
بــه نظر مـی‌رسیـد برخـــی شخصیت‌پردازی‌هــای علی‌البدل به اندازه پایتخت پخته و کامل نبود و کمی با عجله و سطحی طراحی شده بودند. این قضیه را قبول دارید؟
این اتفاق امری طبیعی است. ما در پایتخت قصه‌ای داشتیم که سر و کارش با آدم‌های واقعی بود و در جامعه می‌شد نمودهای گوناگونشان را دید؛ در حالی که در علی‌البدل شخصیت‌هایمان را تماما از صفر و ابتدا خلق کرده بودیم و خیلی مابه‌ازای بیرونی نداشتند، لذا طراحی‌شان مشکل‌تر بود و طبیعی هم هست که مخاطب دیرتر با آنها ارتباط برقرار می‌کرد و زمان بیشتری لازم بود تا با این شخصیت‌ها مأنوس شود.
با توجه به داستان و مضمون کلی کار دوست نداشتید این مجموعه در زمانی نزدیک‌تر به انتخابات روی آنتن برود؟
علی‌البدل اصلا با نیت نزدیکی به زمان انتخابات و اشاره به آن ساخته نشد. حرفی که قصه ما می‌زند، کلی است و فقط می‌خواهیم بگوییم اگر خداوند ثروتی بزرگ و زیرزمینی را در اختیارتان قرار داده، قدرش را بدانید و به دنبال استفاده درست از آن باشید. ضمن این‌که امیدتان هم به این نباشد فردی دیگر سر برسد و ناگهان تمام مشکلات‌تان را حل کند. بهتر است به جای دعواهای بچگانه و لج و لج‌بازی‌ها، بیاییم و به هم کمک کنیم و از آن به نفع بهتر شدن زندگی‌هایمان استفاده کنیم. این حرف اصلی‌مان بود.
البته شما پیش از این مجموعه «چک برگشتی» را در زمانی نزدیک به انتخابات ساخته بودید و اتفاقا مجموعه موفقی هم از کار درآمد. دلتان نمی‌خواست به صورت خودخواسته این اتفاق را در علی‌البدل تکرار کنید و در میانه داستان به مردم نوعی آگاهی سیاسی ببخشید یا برای رسیدن به بلوغ سیاسی و افزایش مشارکت اجتماعی ترغیبشان کنید؟
ما هنگام ساخت کار اصلا اطلاع نداشتیم که این مجموعه قرار است نوروزی بشود. در آن زمان برای پخش در ماه رمضان صحبت‌هایی شده بود. بعدش هم که مشخص شد کار نوروزی است، دیگر مجموعه ساخته و ضبطش تمام شده بود.
اگر می‌دانستید چطور؟ تغییری در محتوای داستان ایجاد نمی‌کردید؟
خب طبیعی است که تغییراتی می‌دادیم. من همیشه گفته‌ام ما هیچ‌گاه با فیلمنامه کامل سر صحنه فیلمبرداری نمی‌رویم، چرا که دلمان می‌خواهد تا حد امکان به روز باشیم و اتفاقات روز را در کار بگنجانیم. اگر از ابتدا با این آگاهی مجموعه را می‌ساختیم، به طور قطع حرف‌ها و شوخی‌هایی وارد فیلمنامه می‌کردیم.
حالا علی‌البدل به پایان رسیده و احتمالا دوباره تمام حواس و انرژی‌تان معطوف پایتخت است. از سری جدید این مجموعه برایمان بگویید. این بار سراغ چه لوکیشن‌هایی خواهید رفت؟
فیلمبرداری پایتخت ۵ بزودی آغاز می‌شود. آن‌طور که در فیلمنامه تعریف شده چند قسمت ابتدایی کار از شهر علی‌آباد واقع در استان مازندران کلید خواهد خورد، چهار قسمت را در یکی از کشورهای خارجی (قبرس) ضبط می‌کنیم و باقی قسمت‌ها مجددا در ایران و احتمالا قشم یا کیش فیلمبرداری می‌شود.
در این مجموعه قرار است برای اولین بار همکاری با سازمان هنری ـ رسانه‌ای اوج را تجربه کنید. پیش‌بینی‌تان از این همکاری چیست؟ فکر می‌کنید این سرمایه‌گذاری مشترک چقدر می‌تواند به ارتقای سطح کیفی آثار نمایشی منجر شود؟
واقعیت این است که اگر موسسه اوج ورود نمی‌کرد، شاید اصلا پایتخت ۵ ساخته نمی‌شد؛ به این دلیل که این مجموعه به لحاظ دیگر سریال‌های روز تلویزیون، سریالی پرهزینه‌تر است. قصه ما در چهار منطقه مختلف روایت می‌شود، بخشی از آن در خارج از کشور می‌گذرد و بازیگران متعددی هم داریم؛ لذا با توجه به شرایط مالی سازمان، طبیعی بود ساخت چنین مجموعه‌ای فشاری را تحمیل می‌کرد و در نتیجه نیاز به یک حامی داشتیم. در چنین شرایطی موسسه اوج این همکاری را پیشنهاد کرد و ما هم پذیرفتیم.
... و نحوه این همکاری به چه صورت است؟
قطعا شما خود مستحضرید پایتخت پروژه‌ای است که توانسته در جلب نظر گروه‌های مختلف مردم ـ پیر و جوان و زن و مرد ـ موفق باشد و طیف‌های گوناگونی را به تماشای خود بنشاند. هدف اوج از این همکاری این بوده که با امتداد ساخت مجموعه، به نوبه خود به این وفاق ملی کمک کند و ایرانی‌هایی را که دارای منافع و مشترکاتی به لحاظ ملی هستند دوباره دور هم جمع کند. پایتخت سریالی است که در بطن خود به ارزش‌های انسانی و دینی و ملی و روابط درست بین اعضای خانواده می‌پردازد؛ این‌ها از همان ابتدا جزو اهداف و آرمان‌های ما بوده‌اند و لازم نیست حتما پای اوج به میان بیاید که روی ارزش‌هایمان تاکیدی داشته باشیم. از ابتدا هم هیچ سفارش و تاکید خاصی به ما نکرده‌اند؛ چرا که می‌دانند اهداف ما همین است.
پخش مجموعه برای ماه رمضان امسال قطعی است؟
تمام تلاشمان را می‌کنیم. فیلمنامه هم در حال نگارش است و سعی می‌کنیم با سرعت خوبی به پیش برویم.
نوید اتفاقاتی تازه در پایتخت
اگر قرار بود در پایتخت ۵ هم دوباره همان حرف‌های سابق را بزنیم و روی موج موفقیت سری‌های پیشین کار را ادامه بدهیم، مطمئن باشید اصلا به ساخت مجموعه فکر نمی‌کردیم. حسن پایتخت را باید در رو به جلو بودن همیشگی‌اش دانست و این‌که هر بار با اتفاقاتی جدیدتر روبه‌رو می‌شود و قصه‌های تازه می‌گوید. به شما این اطمینان را می‌دهم که پایتخت ۵ شبیه هیچ‌یک از سری‌های قبلی‌اش نیست و در فضاهایی نو روایت می‌شود.
زهرا غفاری
- 17
- 6
