پایان «صدای بی‌سیما»‌ی ساز در تلویزیون؟

 نمایش تصویر ساز در تلویزیون سال‌های سال یک تابوی بزرگ بود. ایده‌ای که اگرچه معلوم نبود با چه هدف و مکانیزمی برای تلویزیون تعریف شده اما سال‌ها بر آنتن حکومت کرد و مانع از پخش تصویر ساز شد و حتی سازهای بومی و محلی مردم در مناطق مختلف کشور را از صفحه نمایش جعبه جادویی سانسور کرد.

این قانون عجیب که با وسواس خاصی ازسوی مسوولان صداوسیما هم مورد تاکید قرار می‌گرفت، حالا از سفت و سختی گذشته‌اش افتاده است. در دو، سه روز گذشته در گزارش‌های مختلف شبکه‌های تلویزیونی تصاویری از نوازندگان ارکستر در حال اجرای قطعات مربوط به جام جهانی روسیه پخش شد.

پیش از آن نیز در برنامه‌های ویژه سال تحویل و برنامه‌های ترکیبی شبانه، تصاویر ساز پیانو پخش شده بود. این اتفاق‌ها نوید پایان ممنوعیت نمایش ساز در تلویزیون را می‌داد. البته این تصمیم اگرچه دارد سیمای واضح‌تری به خود می‌گیرد اما به نظر می‌رسد که خیلی پیش‌تر از این مورد توجه مسوولان بوده است. لاک‌پشت لغو ممنوعیت نمایش ساز چند سال است که راه افتاده و امروز به نمایش نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران رسیده است.

دو، ‌سه سال پیش در ویژه برنامه شب یلدای شبکه چهار سیما، تصویر ساز عثمان محمدپرست روی آنتن زنده رفت و پس از آن نیز همواره تصاویر بریده، بریده و کوتاهی از ساز در نماهای باز و لانگ شات نمایش داده شد. در دو سال اخیر تصویر ساز در تلویزیون تابوی گذشته را ندارد، اوضاع متعادل‌تر شده و حتی در نماهای مدیوم یا متوسط نیز تصویر ساز در تلویزیون پخش شده است. این در حالی است که شبکه استانی کردستان از جمله پیشقراولان این اتفاق بوده و حالا سال‌هاست که سازهای موسیقی را در نماهای مختلفی روی آنتن برده و اصطلاحا تابو را شکسته است.

نشان ندادن سازهای موسیقی، از جمله مواردی است که همواره پای ثابت انتقاد هنرمندان و مردم نسبت به عملکرد صداوسیما بوده است؛ البته نظرهای کارشناسان درباره این موضوع متفاوت اما هم‌سو است. بابک رادمنش ـ آهنگساز ـ در این‌باره گفت، «نمی‌دانم چه کسی این دستور (نشان ندادن ساز) را داده؟ اگر موسیقی حرام است، پس صدای آن هم نباید باشد! این کار باعث تاسف است.»

علیرضا عصار خواننده و نوازنده نیز گفته بود «من کاری به سیاست‌گذاری کلی صداوسیما ندارم، اما درباره موسیقی این موضوع به همه ما مرتبط است. من برخورد عمومی صداوسیما را در این زمینه دوست ندارم. در اینکه ساز را در تلویزیون نشان نمی‌دهند، هیچ منطقی وجود ندارد.» با این حال این هنرمند برای حضور خود در برنامه سال تحویل یکی از شبکه‌های تلویزیون شرط نمایش سازش را گذاشته بود که با قبول این شرط و پخش سازش او در تلویزیون خواند. پیش از عصار، یک بار دیگر نیز برنامه «دورهمی» پیانونوازی سامان احتشامی را نشان داده بود.

سامان احتشامی نوازنده پیانو نیز در این باره می‌گوید: سازمان صداوسیما اگر سازی را پخش می‌کند، مجبور است که پخش می‌کند. اگر مراسم بدرقه تیم ملی فوتبال به جام‌جهانی را نداشتیم، سازها را از دور نمی‌دیدیم. اگر نوروز نداشتیم، ساز عصار را نمی‌دیدیم و اگر دورهمی وجود نداشت، هیچ‌وقت تصویر پیانوی من دیده نمی‌شد.