حذف برنامه نود، تیر خلاص به اشتیاق تولید

طرفداران فوتبال در سال جدید مجبور به ترک عادتی دلنشین و قدیمی شدند. تقریبا تمام کسانی که فوتبال دغدغه‌‌شان است، دوشنبه شب‌ها شبکه سه را برای تماشا انتخاب می‌کردند. برنامه نود از بیست سال پیش با هدف بررسی اتفاقات فوتبال ایران شروع شد و در این دوره طولانی تحولات زیادی را پشت سر گذاشت تا جایی که پخش خلاصه بازی‌ها و کارشناسی فنی و داوری آنها تنها بخشی از این برنامه بود. نود اما از سال جدید پخش نمی‌شود و طرفداران فوتبال دوشنبه شب‌ها جای خالی آن را احساس خواهند کرد. مسوولان شبکه سه در پایان سال گذشته مدعی شدند که این برنامه با هدف جذابیت بیشتر تغییراتی خواهد داشت، ولی در نهایت تصمیم گرفتند آن را تعطیل کنند و به اصطلاح ریشه‌اش را بخشکانند.

اگر از اختلافات عادل فردوسی‌پور، مجری و تهیه‌کننده نود و مدیریت جدید شبکه سه که بارها به آن پرداخته شده بگذریم، تعطیلی این برنامه پیغام بدی برای تمام کسانی است که اشتیاقی برای تولید دارند.

برای خلق یک محصول فرهنگی، درست مثل یک محصول صنعتی باید بتوانید آن را از ایده اولیه به جایی برسانید که بتواند نیازهای مخاطب (خریدار) را برطرف کند. تولید یک محصول، از صفر تا صد، کاری طاقت‌فرساست که نیاز به ذهن باز و پشتکار دارد و زمانی سخت‌تر می‌شود که بدانیم در ایران قوانین سفت و سختی برای حمایت از تولیدکننده وجود ندارد. این معضلی است که در صنایع مختلف با انبوه کپی‌های ضعیف‌تر مشاهده می‌کنیم، در مطبوعات با بی‌توجهی به حق نشر گرفتار آن هستیم و حالا قرار است در مورد برنامه نود هم با حذف نمونه اصلی و جایگزینی‌اش با محصول تقلیدی تجربه کنیم.

فردوسی‌پور بیست سال قبل برنامه نود را با الهام از نمونه‌های خارجی کلید زد و توانست آن را به مهم‌ترین برنامه فوتبال ایران و یک برند تبدیل کند. نود بر اساس نیازهای روز فوتبال ایران متحول و به لطف صداقت و نگاه فراگیرش به یک برنامه مرجع تبدیل شد. برنامه‌ای که با یک مجری نسبتا گمنام و کم‌تجربه شروع شده بود، توانست در حضور برنامه‌های ورزشی رقیب به بینندگان چند میلیونی برسد و جایگاهی دست‌نیافتنی پیدا کند.

محبوبیت، تداوم و حفظ کیفیت، سه ویژگی مهم برنامه نود بود که عادل با تعصب و عشقی که به این برنامه داشت، توانست برای بیست سال حفظ کند و وقتی حساسیت‌های تولید یک برنامه پرمخاطب با موضوعی جنجالی مثل فوتبال را در نظر بگیریم، سختی این کار بیشتر مشخص می‌شود.

تمجید از نود به معنی بی‌نقص بودن آن نیست و این برنامه منتقدان زیادی هم داشت، از جمله گروهی که انتظار داشتند مجری در موضوعات داغ فوتبال مواضع تندتری بگیرد یا هواداران متعصبی که او را به پشتیبانی از تیم رقیب متهم می‌کردند، ولی این برنامه که روی پایه‌های محکمی بنا شده، با آزمایش و خطا جلو آمده و با گذشت زمان بر اساس سلیقه اکثریت مخاطبان شکل گرفته بود، آنقدر جذابیت و نقطه مثبت داشت که بتوان از ایرادهای آن گذشت.

مدیران شبکه سه در روزهای پایانی سال ۹۷ گفتند که قرار است برنامه نود با تغییراتی روی آنتن برود، ولی پس از مشاهده بازخوردهای منفی حذف فردوسی‌پور عقب‌نشینی کردند و حالا قرار است برنامه‌ مشابهی را با نامی متفاوت روی آنتن ببرند. گروه سازنده این برنامه جدید، بخشی از اعضای گروه سازنده نود است و در بهترین حالت انتظار می‌رود یک نسخه «های‌ کپی» از برنامه قبلی باشد که با توجه به حاشیه‌های حذف نود از کنداکتور، خطر روبه‌رو شدن با گارد بسته و عدم استقبال مخاطبان را دارد.

تلویزیون در سال‌های اخیر تلاش زیادی برای جذب مخاطب داشته و پای برنامه‌های جدیدی به کنداکتور باز شده که پیش از این قابل تصور نبود، با این حال کمتر برنامه‌ای توانسته به محبوبیت و اعتبار نود برسد. برخورد حذفی با این برنامه، تناقض آشکاری با سیاست کلی این رسانه دارد و اشتیاق تمام کسانی که ایده جذابی برای خلق یک برنامه جدید داشته باشند را می‌کشد. پس عجیب نیست که این روزها اکثر برنامه‌های تلویزیون کپی‌ کمرنگ و ناموفقی از محصولات اصلی و جذاب باشد.

آرمن ساروخانیان