تاریخچه فرش فرش یا قالی نوعی زیرانداز بافته شده از الیاف پنبه، پشم و در بعضی موارد ابریشم است که معمولاً برای پوشش زمین به کار می‌رود. به عبارتی دیگر به دست بافتهٔ پُرزدار و گره‌دار قالی گویند. از آنجا که قالی و فرش همیشه نقش‌های زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبهٔ تزئینی آن نیز توجه می‌شود و به دوصورت دستی و ماشینی بافته می شود.
پیشینهٔ فرش یا قالی
تاریخچهٔ بافت قالی (یا فرش) تا آنجا که دانسته شده است، به هزارهٔ پنجم و ششمِ پیش از میلاد در آسیای مرکزی برمی‌گردد و از عباراتی که در انجیل و ادبیات کلاسیک آمده به این نتیجه رسیده‌اند که هنر شرقی قالی‌بافی مدت‌ها قبل از میلاد مسیح شناخته شده بوده و وجود داشته است.
پژوهشگران بر این عقیده‌اند که ترکستان، ایران و قفقاز می‌باید مهد اولیهٔ این هنر بوده باشند و ایرانیان نخستین قومی بوده‌اند که به قالی‌بافی پرداختند و در این زمینه سرآمد جهانیان شدند. اسنتناد این ادعا قالی ایرانی پازیریک، قدیمی‌ترین قالیِ دستبافِ یافته‌شدهٔ جهان است که در سیبری کشف شده و بافت ایران در دوران هخامنشیان است.
فرش ماشینی
فرش ایرانی گونه‌ای مصنوعی از قالی است که بر خلاف قالی دستبافت توسط ماشین الآت صنعتی بافته می‌شود. به دلیل سرعت تولید و همچنین ارزان بودن مواد اولیه نسبت به قالی دستبافت قیمت ارزانتری دارد.
تاریخچه فرش ماشینی
تاریخچه پیدایش فرش ماشینی در کشورمان نشان می‌دهد که این محصول در ایران عمری تقریباً ۴۰ ساله دارد. در ابتدای دهه ۵۰ اولین فرش ماشینی تولید داخل در کارخانجات مخمل و ابریشم کاشان توسط ماشین‌های مخمل بافی ژاکارد و با الیاف مصنوعی براق و پرز نسبتاً کوتاه و وزن سبک، بافته و روانه بازار گردید. همزمان با آن عده‌ای از تجار، فرش‌هایی با همین مشخصات و تا حدی مرغوب‌تر از کشور بلژیک وارد بازار ایران نمودند و سلیقه ایرانی را با پدیده فرش ماشینی آشنا کردند.
فرش‌های مشهور ایرانی
قم = تمام ابریشم، اصفهان = کلک و ابریشم، تبریز، اراک، بختیاری، گلیم و گبه، کاشان، نجف آباد
از سال ۱۳۹۳ به شهرکاشان به عنوان پایتخت فرش جهان معرفی و فرش کاشان در میراث ملموس یونسکو با شماره ۰۰۳۸۳ ثبت گردید.
بافت، طرح و نقش فرش
بافت الگوی تکرار شده‌ای است که وزن دارد. بافت حتی می‌تواند شامل غلظت و رقت رنگ یا نور باشد. وزن در کار آهنگ حرکت آن است. این ملودی در حجم‌ها و سطوح نیز خود را نشان می‌دهد و حتی می‌توانیم این وزن یا ریتم را به صورت موضوعی در کار داشته باشیم یعنی ارتباطی که بین سوژه‌ها و فضای موضوعی اثر هنری بوجود می‌آید.
بر مبنای این الگو، فرشها از حیث ساختار به ساختارهای هندسی، گردان و انتزاعی قابل تقسیم اند. به لحاظ شکل و فرم به مدد خطوط انواع نقوش انسانی، گیاهی، جانوری، تلفیقی، اماکن ایجاد می‌شود و از لحاظ بافت که همان وزن و آهنگ کلی کار است در انواع تک موضوعی، خشتی، قاب قابی، محرمات، لچک ترنجی، بندی. اسلیمی قابل تقسیم اند.
طرح و نقش فرش صرف نظر از این تقسیم‌بندی محتوایی کلیه فرش‌های شاخصی که از نقوش گیاهی و حیوانی در آن استفاده می‌شود عبارتند از:
نقوش گیاهی فرش
درختی؛ افشان؛ گلدانی (سجاده‌ای، محرابی) بوته‌ای؛ لچک ترنج؛ محرمات، گلستان؛ باغی، پالیز، بهشت؛ گل انار و شاه عباسی؛ بندی (مینا خانی و واگیره‌ای)؛ اسلیمی، ختایی؛ گل فرنگ، گل سرخ؛ خشتی، قاب قابی
نقوش حیوانی فرش
شکار گاه، گرفت و گیر؛ ماهی در هم؛ شیری. نگاره‌ها یا ریز نقش‌های مورد استفاده شامل گل‌های هشت پر، ۱۲پر، گله مرغی، طاووس، بز کوهی، قوچ، اسب، ماهی. پرنده و… است.
مفهوم شانه و تراکم
هر فرش دو نوع تراکم دارد: عرضی و طولی
- تراکم عرضی فرش (شانه): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از عرض فرش می‌گویند که به نام شانه شناخته می‌شود. برای مثال: قالی ۵۰۰ شانه به این معنی است که در هر متر از عرض فرش معادل ۵۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده است.
شانه‌هایی که به طور معمول در بازار می‌باشند عبارتند از: ۲۲۰-۲۵۰-۲۸۰-۳۲۰-۳۵۰-۳۸۰-۴۰۰-۴۴۰-۵۰۰-۷۰۰-۱۰۰۰شانه
- تراکم طول فرش (تراکم): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از طول فرش می‌گویند. برای مثال: قالی با تراکم ۷۰۰ یعنی در یک متر از طول فرش معادل ۷۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده وجود دارد.
تراکم‌هایی که به طور معمول در بازار می‌باشند عبارتند از: ۳۰۰-۴۰۰-۵۰۰-۶۰۰-۷۰۰-۸۰۰-۹۰۰-۱۰۰۰-۱۴۰۰-۲۵۵۰-۳۰۰۰-۳۲۰۰ رج می‌باشد.
نکات نگهداری فرش نکاتی در نگهداری فرش
- فرش را در محیط‌های مرطوب قرار ندهید. رطوبت دشمن فرش است. در تار و پود فرش معمولاً پنبه یا جوت به‌کار می‌رود که در محیط مرطوب دچار پوسیدگی می‌شوند.
- در صورت ریختن هر مایعی بر روی فرش سریعاً نسبت به تمیز نمودن فرش و رفع لکه اقدام نمایید.
- فرش را در نزدیکی بخاری و منابع حرارتی قرار ندهید.
- رول نمودن فرش، هنگام جابجایی و نگهداری بهتر از تا نمودن فرش می‌باشد.
- اشیاء سنگین مانند مبل، کمد و میزناهارخوری را حتی الامکان روی فرش قرار ندهید. اگر مجبور به این کار هستید اولاً از در زیر پایه‌ها از یک قطعه طلق، فوم فشرده و یا موکت چند لا استفاده نمایید. ثانیاً هر چند وقت یک‌بار این وسایل را جابجا نمایید.
- به صورت هفتگی فرش را جارو نمایید.
- فرش‌را هر شش‌ماه یک‌بار سر و ته نمایید. این کار سایش فرش را به تعویق می‌اندازد.
- فرش ماشینی را در معرض تابش نور خورشید قرار ندهید.
- برای شستشوی فرش از شرکت‌های معتبر کمک بگیرید. بهترین وقت برای شستشو اواخر بهار و تابستان است.
گردآوری:بخش دکوراسیون سرپوش
- 17
- 2
