حواشی تغییر واحد پول/ پیام جنجالی برای حذف یک صفر

 از امشب ساعت ١٢ اگر خواستید پول کارت به کارت کنید، یک صفر کمتر بگذارید؛ چون شما ریال می‌نویسید و تومان از حسابتان کم می‌شود». شایعه‌ای که دست به دست در گروه‌های تلگرامی و شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد و بی‌خبرها هم آن را باور می‌کنند. البته مردم پیش‌زمینه ذهنی نیز دارند. کمتر از ٧٢ ساعت پیش و در یکشنبه‌شب، هیئت دولت تصویب کرد که در ادامه طرح اصلاح قانون پولی و بانکی کشور، واحد پولی ایران از «ریال» به «تومان»

تغییر کند و هر «تومان» نیز برابر با «١٠ ریال» باشد. اعلام بدون پیش‌زمینه این خبر و پس‌از‌آن ارائه‌نشدن هرگونه اطلاعات تکمیلی، بازار شایعات را داغ کرد. البته مردم ایران نیز با این موضوع چندان غریبه نبودند. پیش‌ازاین و در آذر سال گذشته نیز دولت اعلام کرده بود احتمال دارد واحد پولی از «ریال» به «تومان» تبدیل شود و در همان مقطع زمانی هم شایعات بسیاری دراین‌باره به گوش می‌رسید. این شایعات در حالی مطرح می‌شوند که دولت برای استقرار «تومان» باید راه سختی را طی کند. درست است که این موضوع در جلسه هیئت دولت تصویب‌ شده؛

اما هنوز رسمیت پیدا نکرده و برای عملیاتی‌شدن باید مصوبه مجلس را داشته باشد. بر‌اساس‌این، دولت ابتدا باید لایحه تبدیل واحد پولی را تنظیم کند و به مجلس بفرستد و پس از آن درصورتی‌که مجلس در جریان بررسی‌های خود به پیشنهاد تبدیل واحد پول ملی از ریال به تومان رأی مثبت دهد، آن‌گاه در قالب مصوبه‌ای لازم‌الاجرا به بانک مرکزی ابلاغ‌ شده و این بانک بعد از اینکه سازوکار لازم برای اجرائی‌شدن را تأمین کرد، در دستور کار قرار خواهد گرفت. تنها آن زمان است که می‌توان گفت تغییر واحد پول ملی ایران رسمیت می‌یابد.تغییر واحد پولی، برخلاف آنچه به نظر می‌رسد، آسان نیست؛ زیرا با تبدیل واحد ملی از ریال به تومان نیاز است اصلاحاتی در بخش‌هایی مانند دفاتر حسابداری، دسته‌چک یا ضوابط نگهداری حساب‌ها اعمال شود.

همچنین در بانکداری الکترونیک نیز که مردم به‌طور مستقیم با آن سر و کار دارند، تغییراتی اعمال خواهد شد. همه این تغییرات هزینه‌بر است؛ اما چاپ پول نیز هزینه‌ها و مباحث بسیاری را به دنبال خواهد داشت. یک کارشناس نیز دراین‌باره گفت: «هر برگه اسکناس که چاپ می‌شود، هزینه بسیار بالایی دارد؛ به‌ویژه‌ اینکه هر چقدر ضریب امنیتی آن اسکناس بیشتر باشد، هزینه تولید پول بیشتر می‌شود؛ بنابراین دولت باید جایگزین‌کردن اسکناس‌ها را به‌ صورت تدریجی انجام دهد تا مشکلی ایجاد نشود؛ ولی در صورت بروز این اتفاق نیز، ممکن است ارزش پول ما باز هم کاهش یابد و هزینه‌ها به حالت اول بازگردد؛ با این اتفاق، در نهایت یک هزینه کمرشکن روی دست دولت باقی می‌ماند؛

این‌گونه است که می‌توانیم بگوییم دولت هم چوب را می‌خورد و هم پیاز را». به گفته برخی اقتصاددانان، دولت می‌توانست با اتخاذ یک راهکار ساده، هم از بروز این اشتباهات و شایعات جلوگیری کند و هم‌ روند تغییر پول ملی را سرعت بخشد: «دولت می‌توانست یک واحد پولی جدید و جدا در قالب تراول‌چک‌های ٥٠‌ هزار تومانی تعریف کند تا معاملات نیز بر پایه آن واحد پولی انجام گیرد؛ به‌این‌صورت، تنها تغییری که باید ایجاد می‌شد، همین تراول‌چک‌ها بودند و پول‌های دیگر نیز کارایی خود را از دست نمی‌دادند؛ پس از آن، هم واحد پولی جدید به‌درستی در جامعه پذیرفته می‌شد و هم واحد پولی قدیمی به‌تدریج از دور خارج می‌شد».

بانک مرکزی شفاف‌سازی می‌کند!

بانک مرکزی در پاسخ به همه شایعاتی که در جامعه وجود دارد، از مردم خواسته‌ تا زمانی که موضوع به‌ صورت رسمی اعلام ‌نشده، حرف‌های ضدونقیض را جدی نگیرند و به شایعات توجه نکنند. این هشدار در حالی مطرح ‌شده که هنوز اتفاقی در تغییر پول ملی نیفتاده و مصوبه‌ای به تأیید مجلس نرسیده که قرار باشد با ابلاغ بانک مرکزی به جریان بیفتد. این در حالی است که بعد از رفتن لایحه بانک مرکزی به مجلس که خود پیشنهاد تغییر واحد پول ملی را به همراه دارد، در صورت تصویب باید بانک مرکزی ‌سازوکار لازم برای اجرای این طرح را تعیین کرده و در نهایت به اجرا درآید که حتما همه این موارد با اطلاع‌رسانی به مردم همراه خواهد شد.

سعید ابوالقاسمی