اظهارنامه مالیاتی اظهارنامه مالیاتی فرمی است به‌منظور اظهار درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت‌ها، درآمد مشمول مالیات، مالیات و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی حسب مورد که برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، برحسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور، تهیه و اعلام می‌گردد.
این اظهارنامه مالیاتی هر ساله باید توسط این شرکت‌ها و مؤسسات و اشخاص حقیقی به سازمان امور مالی جهت محاسبه‌ی مالیات تحویل داده شود و همه‌ی آنها موظف هستند که تمامی بندهای اظهارنامه را تکمیل کنند. یکی از پرکاربردترین فعالیت حسابداری برای مشاغل مختلف تهیه‌ی اظهارنامه مالیاتی است.
تعریف سال مالیاتی
سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین هر سال شروع و به آخر اسفند همان سال ختم می‌شود. در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند، درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای محاسبه مالیات قرار می‌گیرد.
افرادی که ملزم به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند، عبارتند از:
- تمام اشخاصی که به صورت حقیقی یا حقوقی به فعالیت خود مشغولند.
- اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران اقامت دارند و داخل یا خارج از کشور دارای فعالیت هستند.
- اشخاصی که خارج از ایران اقامت دارند و درآمد و فعالیت آنها از طریق ایران می باشد.
- تمامی اشخاص غیرایرانی فعال در ایران که از طرق مختلف مثل: ارائه تعلیمات، واگذاری امتیازات و غیره موفق به کسب درآمد شده اند، به نسبت در آمدهایی که در ایران کسب می کنند باید مالیات پرداخت کنند.
طبق ماده ۲ قانون مذکور، اشخاص ذیل ملزم به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی نیستند:
- شهرداری
- سازمان‌هایی که دولت بودجه‌ی آنها را مشخص می‌کند.
- موسسات و وزارتخانه‌های دولتی.
- شرکت‌های تعاونی دانش‌آموزی، کارمندی، کشاورزی، کارگری، صیادی و عشایری.
محاسبه مالیات در ایران
شیوه‌ی محاسبه‌ی مالیات در ایران به دو صورت علی‌الرأس و خوداظهاری است. امروزه نظام‌های مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوه‌ی علی‌الرأس که در آن مأموران اداره‌ی مالیات به
تعیین میزان مالیات می‌پردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند.
- روش خوداظهاری: در روش خوداظهاری شخص حقیقی یا حقوقی خود اعلام می‌نمایند که چه مقدار درآمد داشته و چه مقدار باید مالیات پرداخت نماید بی‌آنکه ممیزین و کارشناسان سازمان امور مالیاتی در محاسبه و دریافت مالیات، دخالت قابل توجهی داشته باشند. برای این منظور اظهارنامه‌ای تکمیل کرده که شامل کل درآمدها و کل هزینه و استهلاک و حقوق کارمندان و …می‌باشد و پس از کسر معافیت مالیاتی، مبلغ مالیات سالیانه نیز محاسبه می‌گردد. کارشناسان سازمان امور مالیاتی نیز به شرط صحت مطالب و کامل بودن مدارک و عدم تخلف از قوانین ثبت دفاتر و اظهارنامه و … آن را مورد پذیرش قرارداده و با توجه به آن مالیات محاسبه شده را دریافت می‌نماید.
- روش علی الرأس: در صورت عدم پذیرش اظهارنامه مالیاتی یا عدم ارائه آن به سازمان امور مالیاتی، ممیز مربوطه به صورت علی الرأس مالیات را محاسبه نموده و به مودی اعلام می‌نماید. در شیوه علی الرأس، دارایی خودش راساَ وارد عمل شده و اولاَ دفاتر شرکت را اگر ارائه شده باشد رد می کند و ثانیاَ مالیات شرکت را بصورت خودجوش محاسبه خواهد کرد و نظر ممیز و کارشناس سازمان امور مالیاتی ملاک پرداخت مالیات می‌باشد.
دلایل علی الراس شدن:
۱- مدارک و گزارشات مورد نظر با توجه به درخواست ممیز و یا کارشناس مالیاتی ارائه نشود.
۲- حساب سود و زیان و ترازنامه در آن وجود نداشته باشد.
۳- در صورتی که به نظر اداره امور مالیاتی مدارک مثبته غیر قابل رسیدگی باشد.(به این معنی که دفاتر مورد قبول هستند اما هزینه مورد قبول نیست و یا بنا به نظر ممیز مطابق با قوانین
حسابداری نیست).
آموزش تنظیم اظهارنامه مالیاتی زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی
مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی حداکثر تا پایان چهار ماه شمسی پس از سال مالی است (۳۱ تیر ماه)؛ ولی در رابطه با اشخاص حقوقی که سال مالی آنها به موجب اساسنامه‌شان با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند، ملاک تعیین میزان مالیات، سالِ مالی آن شرکت است.
مدارک مورد نیاز برای اظهارنامه مالیاتی:
_مدارک شناسایی افرادی که دارای حق امضا هستند.
_مدارک شرکت
_اجاره نامه
نحوه تنظیم، ارائه و ارسال الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی مودیان حقوقی
شیوه ی ارائه ی اظهارنامه به صورت خود اظهاری می باشد. از ابتدای سال ۱۳۹۱(سال مالی ۱۳۹۰) مودیان باید با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی اقدام نمایند. مودیان می بایست با داشتن کد اقتصادی ۱۶ رقمی اطلاعات خود را به صورت الکترونیکی از طریق پیش ثبت نام در سامانه مالیاتی وارد و اقدام به گرفتن اظهارنامه مالیاتی نمایند. تسلیم الکترونیکی اظهارنامه این دسته از مودیان با استفاده از نام کاربری و کلمه عبور و کد رهگیری پیش ثبت نام و در صورت تکمیل اطلاعات ثبت نام امکان پذیر می باشد.
مودیان حقوقی نسبت به تکمیل ثبت نام و رفع ایرادات احتمالی این مرحله، با ارائه مدارک لازم به مدت یک ماه از تاریخ انقضای تسلیم اظهارنامه،می‌توانند از طریق سامانه عملیاتی مودیان به نشانی https://tax.gov.ir اقدام نمایند. چنانچه حتی یک مورد مغایرت قابل اثبات در دفاتر باشد مالیات شرکت علی الراس خواهد شد.
چگونه اظهارنامه مالیاتی را تهیه کنیم؟
به سایت طرح جامع مالیاتی به نشانی https://e3.tax.gov.ir/Entrance مراجعه کنید و نرم‌افزار اظهارنامه مالیاتی را دانلود و پس از آن مراحل زیر را اجرا نمایید:
۱. نصب نرم افزار اظهارنامه مالیاتی عملکرد
۲. مطالعه راهنمای تکمیل اظهارنامه
۳. واردکردن نام کاربری و رمز عبور وکد رهگیری پیش ثبت نام برای عملیاتی شدن اظهارنامه مالیاتی
۴. پاسخ به سوالات صفحه ۳ اظهارنامه و درج اطلاعات مورد درخواست
۵. واردکردن اطلاعات حسابداری در اظهارنامه مالیاتی
۶. درج و تکمیل صفحه ۱۲ (ترازنامه) اظهارنامه مالیاتی
۷. درج و تکمیل صفحه ۱۳ (سود و زیان) اظهارنامه مالیاتی
۸. رفع مغایرت اختلاف ترازنامه در صورت وجود
۹. تکمیل صفحه ۲۶ اظهارنامه اشخاص حقوقی و درج اقلام معاف و تعیین مالیات ابرازی برای اشخاص حقوقی
۱۰. تکمیل صفحه ۲۷ اظهارنامه اشخاص حقوقی و بستن اظهارنامه
۱۱. بررسی اظهارنامه و تطبیق مبلغ درآمد مندرج با اظهارنامه ارزش افزوده و گزارش فصلی جهت ارسال به اداره امور مالیاتی
۱۲. اقدام برای ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی و اخذ کد رهگیری
۱۳. تهیه نسخه چاپی اظهارنامه پس از ارسال
۱۴. بایگانی اسناد و مدارک و آماده شدن برای رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی ارسالی.
اظهارنامه مالیاتی در ایران
فرم اظهارنامه مالیاتی در ایران شامل ۲۶ جدول می‌باشد:
جدول ۱: پرداخت‌های مربوط به این اظهارنامه
جدول ۲: اطلاعات مجوزهای تأسیس و بهره‌برداری
جدول ۳: اسامی اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
جدول ۴: فهرست دفاتر رسمی ثبت شده
جدول ۵: جزییات پذیرش بورس سهام
جدول ۶:درآمدهایی که مالیات آنها قبلاً به صورت مقطوع پرداخت شده است
جدول ۷: درآمدهای معاف
جدول ۸: استهلاک زیان سنواتی
جدول ۹: معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی
جدول ۱۰: توسعه، نوسازی و بازسازی واحدهای صنعتی و معدنی (ماده ۱۳۸ ق.م. م)
جدول ۱۱: معافیت‌ها و بخشودگی‌های درآمد حاصل از فعالیت‌های خارج از کشور (کسر از مالیات مقرر) تبصره ماده ۱۸۰ ق.م.م.
جدول ۱۲: فعالیت‌های حاصل از توافقنامه‌های مالیاتی موضوع ماده ۱۶۸ ق.م.م.
جدول ۱۳: ثبت کمک‌های مالی پرداختی
جدول ۱۴: ترازنامه
جدول ۱۵: صورت سود و زیان
جدول ۱۶: گردش حساب سود (زیان) انباشته
جدول ۱۷: موجودی مواد و کالا
جدول ۱۸: سرمایه
جدول ۱۹: انواع محصولات اصلی به ترتیب بیشترین فروش
جدول ۲۰ :بهای تمام شده کالای فروش رفته
جدول ۲۱: بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری/ خدمات
جدول ۲۲: تعداد کارکنان
جدول ۲۳: درآمد ناخالص پیمانکاری/ ارائه خدمت
جدول ۲۴: فهرست صادرات و مابازاء دریافتی
جدول ۲۵: اطلاعات مالک/ مالکین
جدول ۲۶: اطلاعات سرمایه‌گذاری خارجی
گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش
- 22
- 1
