مهدی پازوکی: بودجه امسال به شدت نا‌شفاف است/ ردیف‌ها را ادغام کرده‌اند

مهدی پازوکی در گفت و گو با «انتخاب» در تحلیل لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ گفت: «قبل از اینکه وارد مسائل تخصصی‌تر بودجه شوم، اولین نکته این است که دولت فعلی و خصوصا مقامات اقتصادی که به دولت آقای حسن روحانی حمله می‌کردند، یکی از تبصره‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ این است که برنامه ششم برای یک سال دیگر تمدید شد. اگر دولت روحانی بد بوده، چرا برنامه‌اش را یک‌سال دیگر تمدید کرده‌اید؟ این نشان می‌دهد که این دوستان برنامه نداشته‌اند و در واقع آن برنامه هم چندان برنامه بدی نبوده. شخصا به سیاست‌های اقتصادی دولت قبلی نقد داشم، ولی دولت روحانی را نقد‌پذیر‌تر از دولت فعلی می‌بینم.»

شانسی که روحانی نیاورد، فشار‌ تحریم‌های آمریکا پس از خروج از برجام بود

وی افزود: «عناصری که در آن دولت حضور داشتند، تکنوکرات و قوی‌تر بودند یعنی اگر تک تک اعضای کابینه دولت پیشین را از نظر تجربه بررسی کنید، در کفه سنگین‌تر ترازو قرار می‌گیرند، ولی به هر جهت شانسی که حسن روحانی نیاورد، بحث برجام و فشار‌های ناجوانمردانه ناشی از تحریم‌های ایالت متحده امریکا بود که پس از خروج از برجام بر کشور ما اعمال شد. کما اینکه ۲۴ میلیون نفری که در انتخابات سال ۹۶، ۲۴ به آقای روحانی رای دادند، به این علت بود که احساس می‌کردند ایشان که یک روحانی است که غرب را می‌شناسد و به دنبال تغییر است.»

آقایان برنامه نداشتند؛ اگر داشتند، قطعا بودجه ۱۴۰۱ را بر اساس برنامه خود می‌نوشتند

پازوکی ادامه داد: «کما‌اینکه آنچه باعث رای دادن به ایشان در دور دوم شد، نرخ تورم یک رقمی و نرخ رشد اقتصادی دو رقمی بود که پس از پذیرش برجام و توافق هسته‌ای محقق شده بود. اما متاسفانه اگر دیوانه‌ای مثل ترامپ در امریکا به قدرت نرسیده بود، وضع شاخص‌ها دولت روحانی، بسیار بهتر از آنچه بود که تحویل دولت رئیسی داده است؛ بنابراین الان اولین نکته این است که اگر برنامه دولت پیشین، بد است چرا این برنامه را یک‌سال تمدید کردند؟ چرا که یکی از تبصره‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ این است که برنامه ششم برای یک سال دیگر تمدید شود؛ چون آقایان برنامه نداشتند و اگر قبلا کار کرده بودند و برنامه‌ای داشتند، قطعا بودجه ۱۴۰۱ را باید بر اساس برنامه خود می‌نوشتند. باید تاکید کنم که قصد من دفاع از دولت روحانی نیست و نمی‌خواهم بگویم ایرادی نداشته، ولی نکته این است که تندرو‌ها هر زمان که به قدرت رسیده‌اند، منابع این کشور را نابود کردند. گواه این ادعا هم احمدی نژاد است که امروز هیچکس حاضر نیست مسئولیتش را بپذیرد. بیشترین درآمد ارزی را در تاریخ این مملکت دولت احمدی نژاد داشته است و در واقع با ۵۹۵ میلیارد دلار فقط نفت خام فروخته است که هیچ دولتی در طول تاریخ کشور این میزان نفروخته است. در نهایت هم کشور را با آن نرخ رشد منفی و تورم بالای ۴۰ درصدی، تحویل دولت روحانی داد.»

به جز رحیمی، بقایی و مشایی، تیم احمدی نژاد همه به دولت فعلی بازگشته‌اند

این اقتصاددان خاطر نشان کرد: «الان هم به جز آقایان محمدرضا رحیمی که مدتی هم در زندان بود، بقایی و رحیم مشایی، همه به دولت فعلی بازگشته‌اند یعنی در واقع تیم احمدی نژاد در اداره کشور کامل شده است. در حالیکه اگر بنده به جای دولت آقای رئیسی بودم، بهترین تحصیل‌کردگان و بهترین فرزندان این مملکت که نه وابسته به شرق هستند نه وابسته به غرب بلکه خواهان پیشرفت ملت ایران هستند را برای دولت خود استفاده می‌کردم و این یکی از ایرادات دولت‌ها در ایران است.»

فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های درجه پنجم و ششم کشور در دولت به کار گرفته شده‌اند؛ اغلب این افراد صفر کیلومتر هستند

پازوکی با بیان اینکه در همه جای دنیا بهترین نیروی تحصیل کرده را برای اداره کشور خود استفاده می‌کنند، عنوان کرد: «مثلا شما الان بررسی کنید در انتصابات دولت آقای رئیسی، چند نفر فارغ‌التحصیل دانشگاه شریف در مسئولیت‌های بالای مدیریتی می‌بینیم و از آن طرف چند نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های درجه پنجم و ششم کشور در دولت ایشان به کار گرفته شده‌اند. اغلب این افراد تجربه اداره کشور را ندارند و صفر کیلومتر هستند. چهل سال از انقلاب گذشته است، اما همچنان فردی را که حتی یک مدرسه را مدیریت نکرده است را به عنوان وزیر معرفی می‌کنیم یا برای هیئت مدیره شرکت‌های بزرگ منصوبش می‌کنیم. اگر بیژن زنگنه را از وزارتخانه کنار گذاشته‌اند و به جای ایشان یک فرد قوی‌تری را بگذارند، ما قطعا استقبال می‌کنیم، اما الان هر جایی که نگاه می‌کنیم، آدم‌های ضعیفی را منصوب کرده‌اند. ما انقلاب نکریم که کشور به عقب برگردد بلکه ما انقلاب کردیم که ارزش‌ها و عقلانیت بر نظام تصمیم‌گیری کشور حاکم شود، رفاه مردم بیشتر شود، فقر از بین برود و تخصیص منابع بهینه باشد.»

پازوکی درباره ایرادات و نکات منفی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، اظهار کرد: «در لایحه بودجه یکی از ایراداتی که وجود دارد این است که بر خلاف شعار آقایان، وابستگی بودجه به نفت بیشتر شده است یعنی الان ۳۸۱ هزار میلیارد تومان از منابع درآمدی بودجه نفت است و این رقم بالاترین رقم فروش نفت در تاریخ مملکت است. علاوه بر این یک رقم دیگر هم هست که شاید عموم کمتر متوجه آن باشند و این است که در قانون بودجه ۱۴۰۰، منابع حاصل از صندوق توسعه ملی ۳۶ هزار میلیارد تومان بوده که الان در لایحه تقدیمی بودجه ۱۴۰۱ این رقم به ۱۳۷ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. در واقع حدود ۲۸۰ درصد برداشت از منابع صندوق افزایش پیدا کرده است. منابع صندوق هم یعنی نفت؛ یعنی این ۱۳۷ میلیارد تومان را باید اضافه کنیم به ۳۸۱ هزار میلیارد که نفت و فرآورد‌های نفتی می‌فروشد؛ بنابراین وابستگی بودجه به نفت به شدت افزایش پیدا کرده است.»

اگر تعامل و تفاهم صورت گیرد، دآرمد نفتی تحقق پیدا خواهد کرد، در غیر اینصورت این صرفا روی کاغذ خواهد ماند

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: «برخلاف اینکه می‌گویند این بودجه غیر توافقی است، اما به نظر من یک حرف غیر‌منطقی است. اگر توافق صورت نگیرد، درآمد نفت قطعا تحقق پیدا نمی‌کند. کما اینکه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ دولت روحانی، این رقم ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بود که در قانون ۱۴۰۰، مجلس انقلابی این ۱۸۰ هزار میلیارد تومان را تبدیل کرد به ۳۴۹ هزار میلیارد تومان که الان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ این ۳۴۹ هزار میلیارد تومان تبدیل به ۳۸۱ هزار میلیارد تومان شده است؛ بنابراین اگر تعامل و تفاهم صورت گیرد، دآرمد نفتی قطعا تحقق پیدا خواهد کرد، ولی در غیر اینصورت این درآمد‌های نفتی صرفا روی کاغذ خواهد ماند.»

بودجه عمومی ۱۰ درصد و بودجه شرکت‌های دولتی ۴۲ درصد افزایش یافته؛ اقتصاد به سمت دولتی شدن حرکت می‌کند

پازوکی درباره ادعای دولت مبنی بر اینکه لایحه بودجه امسال انقباضی است، گفت: «بر خلاف اینکه می‌گویند این بودجه انقباضی است، اما بودجه کل کشور یعنی شرکت‌های دولتی و بودجه عمومی دولت، حدود ۲۷ درصد افزایش پیدا کرده است. یعنی از حدود ۲۵۰۰ به ۳۶۲۳ هزار میلیارد تومان رسیده. بودجه عمومی حدودا ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده، ولی بودجه شرکت‌های دولتی ۴۲ درصد افزایش داشته است. این مهم نشان می‌دهد که سیاست دولت به گسترش شرکت‌های دولتی در حال انجام است و اقتصاد ایران به سمت دولتی شدن حرکت پیدا می‌کند. کما اینکه فروش شرکت‌های دولتی در قانون بودجه ۱۴۰۰، ۲۴۵ هزار میلیارد تومان بوده که الان در لایحه پیشنهادی دولت این عدد به ۷۱ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است. درواقع واگذاری‌ها کمتر شده و این‌ها نشان دهنده این است که اقتصاد ایران به سمت دولتی شدن حرکت می‌کند.»

نرخ رشد ۸ درصدی در شرایط فعلی یک رویا‌ست

وی در ادامه مطرح کرد: «نرخ رشد ۸ درصدی که به نظر من در شرایط فعلی یک رویا‌ست و امکان‌پذیر نیست، از طریق بودجه صرف تحقق پیدا نمی‌کند بلکه باید ثبات اقتصادی را دولت به اقتصاد ایران برگرداند. ثبات اقتصادی هم یعنی امنیت سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی، یعنی دولت باید به فضای کسب و کار کمک کند. یکی از کار‌های دولت رئیسی که تحسین می‌کنم دعوت از ایرانیان و تضمین دادن است و امیدوارم عملی شود.»

اگر ۱۰ درصد درآمد ایرانیان خارج از کشور وارد اقتصاد ایران شود، مشکل بیکاری حل خواهد شد؛ آن وقت قطعا نرخ رشد اقتصادی به ۸ درصد هم می‌رسد

پازوکی در ادامه گفت: «اگر یک جوان ایرانی به ایران آمد، در فرودگاه دستگیرش نکنیم چرا که بر اساس گزارش های رسمی محافل بین‌المللی، ایرانیانی که مهاجرت کرده‌اند، بالاترین درآمد سرانه را در جهان دارند. به این علت که این دسته از افراد، مشغول کار‌های رده بالایی مثل استاد دانشگاه، کارشناس، مهندس و... هستند. اگر بخشی از این درامد سرانه، یعنی ۱۰ درصد درآمد ایرانیان خارج از کشور وارد اقتصاد ایران شود، مشکل بیکاری حل خواهد شد و قطعا نرخ رشد اقتصادی به ۸ درصد هم می‌رسد؛ ولی شعار با عمل فرق دارد. وقتی با هر که صحبت می‌کنیم از اینکه به ایران بازگردد می‌ترسد، یکی از دلایلش این است که بعضی اوقات ما برخورد‌های خوبی نکرده‌ایم. البته اخیرا شنیده‌ام که قوه قضاییه گفته است که تضمین می‌دهد و امیدوارم این مهم عملی شود تا فرزندان مملکت برگردند و حداقل بخشی از درآمدشان را در اقتصاد ایران سرمایه گذاری کنند.»

اقتصاد ایران در حد لالیگا نیاز به شفافیت دارد؛ انحصاراتی مثل ستاد اجرایی، بنیاد مستضعفان، شرکت‌های وابسته به شستا و بنیاد شهید، مانع بخش خصوصی سالم نشوند

این کارشناس امور اقتصادی ضمن تاکید بر اینکه تحقق رشد ۸ درصدی منوط به ایجاد فضای مناسب کسب و کار است، مطرح کرد: «برای اینکه فضای کسب و کار برای رشد تولید ملی مناسب شود، دولت باید سه کار را انجام دهد. اولین کار این است که باید شفافیت را به اقتصاد ایران برگرداند یعنی در حد لالیگای جامعه این اقتصاد نیاز به شفافیت دارد. دومین مورد این است که فضای رقابتی را در میان بنگاه‌های اقتصادی فراهم کند؛ انحصاراتی مثل ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، بنیاد مستضعفان، شرکت‌های وابسته به شستا و بنیاد شهید، مانع بخش خصوصی سالم نشوند. ما نوآوران و کسانی در مملکت داشتیم که در کشور کارخانه ساختند و ناجوانمردانه اموال‌شان را مصادره کردند همچون حاج محمد تقی برخوردار، لاجوردی‌ها صاحب گروه صنعتی بهشهر، صاحب کارخانه کفش ملی و... که امروز این موراد کتاب شده و در خود جمهوری اسلامی هم چاپ شده که سیاست‌ها و تندروی‌ها باعث خروج سرمایه از کشور شده است. آخرین نکته هم این است که باید فضا را برای کلاهبردان، دلالان، مفسدان و رانت‌خوار‌ها تنگ کنیم که متاسفانه ایران بهشت دلالان و واسطه‌گران است و این‌ها کمترین مالیات را می‌پردازند.»

مجلس اگر واقعا انقلابی است، کل معافیت‌های مالیاتی را حذف کند

پازوکی ضمن تاکید بر اینکه یکی از نقاط مثبت بودجه افزایش درآمد مالیاتی است بدون اینکه نرخ مالیاتی بالا برود، اظهار کرد: «الان درامد مالیاتی از ۳۲۵ هزار میلیارد تومان سال ۱۴۰۰ به رقم ۵۶۲ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۶۲ درصد افزایش پیدا کرده و به نظر من قابل تحقق است. من با افزایش نرخ مالیات مخالفم و دولت هم خوشبختانه در لایحه‌اش همین را آورده است چرا که افزایش نرخ مالیات رکود را در اقتصاد ایران تشدید می‌کند. ولی ما باید پایه‌های مالیاتی را گسترش دهیم بدان معنا که جلوی فرار مالیاتی را بگیریم و این مجلس انقلابی اگر واقعا انقلابی است، کل معافیت‌های مالیاتی را باید حذف کند. هر که در این مملکت درآمد دارد باید مالیات دهد.»

وی افزود: «الان در لایحه بودجه، درآمد‌های مالیاتی بنگاه‌های اقتصادی وابسته به بنیاد‌ها و نهاد‌های انقلاب اسلامی، رشدش صفر است. همه این‌ها باید مالیات دهند تا کشور را بتوان از طریق بودجه جاری اداره کرد. چون اگر تراز عملیاتی بودجه جاری را ببینید، یعنی بودجه‌ی جاری را از درآمد‌های مالیاتی کم کنید، حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان کسری دارد در حالیکه ما باید پول نفت را فقط صرف پروژه‌های عمرانی، زیربنایی و انتقال تکنولوژی کشور کنیم نه اینکه حقوق و دستمزد دهیم؛ بنابراین من فکر می‌کنم الان که سه قوه بایکدیگر هماهنگ هستند بهترین فرصت است برای اینکه ساختار مالیاتی ما دگرگون شود و هرکه در این مملکت درآمد دارد از آن‌ها مالیات گرفته شود. این امر امکانپذیر است به شرط اینکه ما از تجارب کشور‌های توسعه یافته (بخوانید غرب) استفاده کنیم و روش سنتی در اخذ مالیات را کنار بگذاریم. این ظرفیت وجود دارد که کل بودجه جاری کشور از محل مالیات‌ها باشد.»

پازوکی با بیان اینکه دولت باید سیاست مالی‌اش با سیاست پولی‌اش هماهنگ باشد، خاطر‌نشان کرد: «سیاست مالی در سند بودجه باید حاکم باشد و سیاست پولی در سیستم بانکی. قطعا باید اصلاح ساختار صورت گیرد، چون بخشی از مشکلات امروز ما بر میگردد به سیستم بانکی و فاصله‌ای که با سیستم‌های بانکی دنیا دارد.»

بودجه امسال به شدت نا‌شفاف است؛ ردیف‌ها را ادغام کرده‌اند؛ علتش را نمی‌دانم

این اقتصاددان درمورد ادغام ردیف‌های بودجه امسال، مطرح کرد: «یکی از اشکالاتی که بودجه امسال دارد همین مورد است که به شدت نا‌شفاف است. ردیف‌ها را ادغام کرده‌اند و علتش را من نمی‌دانم چیست. این حق مردم است که بدانند. مثلا من به عنوان یک کارشناس اگر بخواهم بودجه دانشگاه شریف را با دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی گرمسار مقایسه کنم و ببینم ورودی و خروجی‌اش چیست، اما همه را ادغام کرده‌اند و جز خدا کسی سر در نمی‌آورد. این بدان معناست که شما به عنوان مثال نمی‌توانید بگویید که بنیاد سعدی وابسته به آقای حداد عادل، بودجه‌اش چه قدر است در حالی که سال قبل می‌توانستیم این رقم را بگوییم.»

بودجه شورای نگهبان افزایش پیدا کرده؛ در حالیکه اصلا قرار نیست انتخاباتی در سال ۱۴۰۱ برگزار شود

پازوکی اضافه کرد: «این ادغام کردن ایراد دارد و امیدوارم مجلس از دولت بخواهد که این مهم را اصلاح کند چراکه هیچ نظارتی نمی‌توان کرد. این ادغام ردیف‌ها هیچ فلسفه‌ای ندارد جز عدم شفافیت و اینکه نظارت بر بودجه را مشکل خواهد کرد. یکی از ضعف‌هایی که در دولت‌های قبلی داشتیم همین عدم نظارت بر بودجه بوده است و بودجه‌ها باید مشخص شود. اگر بودجه شورای نگهبان را بررسی کنید، افزایش پیدا کرده و ۱۲۰ میلیارد تومان در نظر گرفته‌اند برای برنامه نظارت بر انتخابات در حالیکه اصلا انتخاباتی در سال ۱۴۰۱ قرار نیست که برگزار شود و من نمی‌دانم برای چیست. همچنین در سال گذشته پژوهشکده درست کردند برای شورای نگهبان و الان همه پژهشکده‌ها را ادغام کرده‌اند و نمیدانیم بودجه هر کدام چه قدر است در حالیکه بسیاری از این پژوهشکده‌ها صرفا دکان است و هیچ بازدهی برای اقتصاد کشور ندارد. این‌ها چه قدر پول می‌گیرند و چه نتایجی دارند؟ بنابراین من معتقدم در بخش هزینه‌ها از طریق ادغام ردیف‌ها در دستگاه‌های اجرایی، به شدت بودجه غیر شفاف شده است که این سیاست احمدی نژاد بود و شکست هم خورد.»

وی ادامه داد: «حق مردم است و ما باید حتی ریز‌تر بدانیم که مثلا بودجه‌ای که به دبیرخانه ستاد انقلاب فرهنگی داده می‌شود چه کار می‌کند؟ الان دبیرخانه ستاد انقلاب فرهنگی در حد یک وزارتخانه دارد بودجه می‌گیرد درحالیکه این دبیرخانه را با ده نفر می‌توان به بهترین شکل اداره کرد، چون قرار نیست کار اجرایی کند. دبیرخانه وظیفه‌اش این است که مثلا جلسات را تنظیم کند، صورت جلسات را مدون کند و قرار نیست که مثلا بنشیند استراتژی توسعه فرهنگی کشور را بنویسد. این همه پژوهشگاه علوم انسانی، وزارت علوم وزارت فرهنگ که پول از ملت می‌گیرند چه کار می‌کنند؟»

اگر تورم را کنترل نکنیم و مسابقه افزایش دستمزد‌ها را ادامه دهیم، چیزی جز فروپاشی اقتصادی در انتظار ما نیست

این اقتصاددان درمورد اینکه قیمت پایه کالا‌ها و خدمات از سال آینده، ۲۳ هزار تومان است، اما نرخ افزایش دستمزد‌ها ۱۰ درصد پیش‌بینی شده استف گفت: «من این را جزو محسنات می‌دانم. در شرایطی که حجم نقدینگی فزاینده است، اگر ما دستمزد‌ها را بیش از ۱۰ درصد افزایش دهیم، آن هم در وضعیتی که منابع درآمدی دولت زیاد نیست، این امر چیزی جز اثرات منفی به بار نمی‌آورد. به عنوان مثال حقوق اساتید دانشگاه را، چون اکثر مقامات در نظام تصمیم‌گیری دانشگاهی بودند، افزایش داده‌اند که این باعث شده که امروز فرهنگیان عزیز معترض شوند که حقوق‌شان باید افزایش پیدا کند و این هم اعتراض هم قطعا درست است و باید افزایش حقوق داشته باشند. به بیان دیگر اگر کارمندی در سال ۶۰، ۱۰ هزار تومان حقوق می‌گرفت و مخارجش متناسب با درآمدش بود، این به دلیل کنترل نرخ تورم بود. من امیدوارم که دولت تورم را کنترل کند. اگر ما تورم را کنترل نکنیم و این مسابقه افزایش دستمزد‌ها را ادامه دهیم، چیزی جز فروپاشی اقتصادی در انتظار نیست.»

پازوکی تصریح کرد: «من این سیاست دولت را قابل قبول دارم، اما به شرط اینکه مخارج غیر ضروری‌اش را کاهش دهد. یعنی ما الان به جا‌هایی پول می‌دهیم که نباید بدهیم. متاسفانه بودجه این‌ها نه تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه افزایش هم داشته است. مثلا دبیرخانه مجمع تشخیص دو پژوهشکده دارد یا شورای نگهبان مگر قرار است پژوهش کند؟ شورای نگبان در ۳۱ استان کشور دارد دفتر درست می‌کند که اصلا بر اساس قانون اساسی هم نیست. شورای نگهبان باید مصوبات مجلس را بر اساس شرع و قانون بررسی کند نه اینکه در هر استانی دفتر درست کند. این‌ها هزینه‌های جاری کشور را بالا می‌برد.»

این اقتصاددان درباره یکی دیگر از ایرادات لایحه بودجه، اظهار کرد: «مولد‌سازی دارایی‌های دولت از دیگر ایرادات بودجه است. این بدان معناست که فروش اموال غیر منقول هم به شدت کاهش پیدا کرده است. سال گذشته ۴۵ هزار میلیارد تومان بوده و این عدد به ۲۶ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است در حالیکه یکی از منابع سالم دولت، فروش این اموال است. مثلا در شهری مثل تهران خانه سازمانی می‌خواهیم چه کار کنیم؟ یک روزی کشور به علت کمبود نیروی متخصص مجبور بود خانه سازمانی دهد، اما الان اکثر کسانی که از خانه‌های سازمانی در کلان شهر‌ها استفاده می‌کنند، خانه خود را به اجاره داده‌اند و از رانت دولتی استفاده می‌کنند یا الان اکثر وزارتخانه‌ها در تهران خانه سازمانی و ساختمان‌های بدون استفاده دارند. حتی همین وزارت آموزش و پرورش در منطقه سه تهران، ده‌ها مدرسه وجود دارد که در آن‌ها بسته است و سال‌هاست که خاک می‌خورد.»

در تورقوزآباد دانشگاه درست کرده‌ایم، ولی آموزش ابتدایی را رها کرده‌ایم

پازوکی در پایان تاکید کرد: «بعد از ۴۳ سال از انقلاب، نباید مدراس سیستان و بلوچستان ما نیمکت نداشته باشد، نباید برای آموزش ابتدایی که حق بچه‌هاست مدرسه نداشته باشیم؛ در تورقوزآباد دانشگاه درست کرده‌ایم، ولی آموزش ابتدایی را رها کرده‌ایم در حالیکه وقتی کسی سواد یاد می‌گیرد، بهداشت و فرهنگش بالا می‌رود و این بازدهی اجتماعی کشور را افزایش می‌دهد.»